راهکارهای قانونی برای مقابله با «سر دواندن ارباب رجوع»

  گروه اندیشه
info@khorasannews.com

 
قوانین مربوط به تکریم ارباب رجوع و حمایت از حقوق شهروندی، برای مجازات «سردواندن ارباب رجوع»، مجازات اخراج و انفصال از خدمت پیش‌بینی کرده است. به گزارش خبرگزاری میزان، قوانین کارآمد و مهمی در زمینه تکریم ارباب رجوع و جلوگیری از ایجاد اطاله در مسیر انجام امور اداری وی، وضع شده است. در ماده ۲۵ قانون مدیریت خدمات کشوری، مصوب سال ۱۳۸۶، بیان شده است که مدیران و کارمندان دستگاه‌های اجرایی، خدمت گزاران مردم هستند و باید با رعایت موازین اخلاق اسلامی و اداری و طبق سوگندی که در بدو ورود به اداره متبوعشان ادا کرده‌اند و منشور اخلاقی و اداری‌ای که امضا می‌کنند، وظایف خود را به نحو احسن، در راه خدمت به مردم و با درنظرگرفتن حقوق و خواسته‌های قانونی آن‌ها، انجام دهند.
مصوباتی برای تکریم ارباب رجوع


در بین مصوبه‌های شورای عالی اداری، چندین مصوبه وجود دارد که درباره رعایت حرمت و تکریم ارباب رجوع است. برای مثال، مصوبه‌ای با عنوان طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب‌رجوع در نظام اداری، مصوب سال ۱۳۸۱، وجود دارد که توسط این شورا تصویب شده است. در دستورالعمل نحوه تشویق و تنبیه کارکنان، موضوع مواد ۸ و ۱۲ طرح تکریم مردم و جلب رضایت ارباب رجوع در نظام اداری، مصوب سال ۱۳۸۲ و نهایتاً مصوبه شورای عالی اداری، با عنوان بحث حقوق شهروندی در نظام اداری، مصوبه سال ۱۳۹۵ نیز، از دیگر موارد قانونی تکریم ارباب رجوع است. در ماده ۳ فصل سوم مصوبه اخیر شورای عالی اداری، به نام حقوق شهروندی در نظام اداری و با عنوان حق برخورداری از کرامت انسانی و رفتار محترمانه و اسلامی، دستگاه اجرایی موظف شده است که در تمامی فعالیت‌های اطلاع‌رسانی، دعوت‌نامه‌ها، آگهی‌ها، ابلاغ‌ها و هشدارها، از ادبیات محترمانه و غیرتحکم‌آمیز استفاده کند و همچنین، مکلف است محیط ارائه خدمت، امکانات و تسهیلات مناسب و شرایط حاکی از احترام به مراجعان را فراهم کند و در مکان‌های ورودی و خروجی دستگاه‌های اجرایی، حرمت مراجعان مراعات شود.
ضمانت‌های اجرایی
مهم‌ترین ضمانت اجرایی که در قوانین ما، درباره رعایت حرمت شهروندان وضع شده، در قانون رسیدگی به تخلفات اداری مورد اشاره قرار گرفته است و البته، در قانون مجازات اسلامی. قانون رسیدگی به تخلفات اداری نیز، در ماده ۸ خود، رعایت نکردن احترام و حقوق ارباب رجوع را در ردیف تخلفات اداری قرار داده است. در چند مورد از بند‌های این ماده قانونی، تخلفاتی ذکر شده است که می‌تواند مصداق رعایت نکردن حرمت ارباب رجوع باشد. به عنوان مثال، بند یک ماده ۸ قانون رسیدگی به تخلفات اداری بیان می کند که اعمال و رفتار خلاف شئون شغلی یا اداری، ایجاد نارضایتی در ارباب رجوع یا انجام ندادن یا تأخیر در انجام امور قانونی آن‌ها، بدون دلیل، ایراد تهمت و افترا و هتک حیثیت، جزو تخلفات است. پس هرگاه کارمند دولت وظایف محوله خود را در ارتباط با ارباب رجوع انجام نداد یا تعمداً در انجام این وظایف تعلل یا تاخیر کرد و هیچ گونه دلیل یا توجیه قانونی نیز نداشت، عمل وی مصداق تخلف مذکور است. مجازات‌های اداری نیز، برای چنین تخلفی، عبارت اند از: الف: اخطار کتبی بدون درج در پرونده استخدامی، ب: توبیخ کتبی با درج در پرونده استخدامی، ج: کسرحقوق و فوق العاده شغل یا عناوین مشابه حداکثر تا یک سوم از یک ماه تا یک سال، د: انفصال موقت از یک ماه تا یک سال، هـ : تغییر محل جغرافیایی خدمت به مدت یک تا پنج سال، و: تنزل مقام یا محرومیت از انتصاب به پست‌های حساس و مدیریتی در دستگاه‌های دولتی و دستگاه‌های مشمول این قانون، ز: تنزل یک یا دو گروه یا تعویق در اعطای یک یا دو گروه به مدت یک یا دو سال، ح: بازخرید خدمت در صورت داشتن کمتر از ۲۰ سال سابقه خدمت دولتی در مورد مستخدمین زن و کمتر از ۲۵ سال سابقه خدمت دولتی در مورد مستخدمین مرد با پرداخت ۳۰ تا ۴۵ روز حقوق مبنای مربوط در قبال هر سال خدمت به تشخیص هیئت صادر کننده رأی، ط: بازنشستگی در صورت داشتن بیش از بیست سال سابقه خدمت دولتی برای مستخدمین زن و بیش از ۲۵ سال سابقه خدمت دولتی برای مستخدمین مرد بر اساس سنوات خدمت دولتی با تقلیل یک یا دو گروه، ی: اخراج از دستگاه متبوع، ک: انفصال دائم از خدمات دولتی و دستگاه‌های مشمول این قانون.