سیاووشان بر دوش نیشتمان

ايران دوباره عزادار مدافعان طبيعتش شدونخستين روزهاي آخرين فصل تابستان نيز با غم و اندوه محيط‌زيست آغاز شد. روز گذشته به دنبال آتش‌سوزی در جنگل‌های اطراف روستای پیله و سلسی این شهرستان رخ داد، چهار نفر از جامعه محيط‌زيست ايران زمين جان باختند. دو نفر از افراد فوت شده از نیروهای منابع طبیعی شهرستان مریوان به نام‌های محمد پژوهی و رحمت حکیمی نیا و دو نفر دیگر نیز از اعضای انجمن سبز مریوان به نام‌های امید کهنه پوشی(حسین زاده) و شریف باجور هستند. مردماني كه با بيل و كلنگ به‌ جنگ آتش مي‌روند، حيوانات سوخته و درخت‌هاي خاكستر شده جنگل‌هايي كه مظلومانه در آتش بي‌تدبيري مسئولان مي‌سوزند، تصاوير تكراري است كه هرساله در شبكه‌هاي اجتماعي و رسانه‌ها منتشر مي‌شوند. بارندگي‌هاي اخير علاوه‌بر سيل، پيامدهاي منفي ديگري نيز درپي خواهد داشت.
دیروز صبح مریوان شاهد یکی از بزرگ‌ترین تشییع پیکرهای عزیزان خود بود. مسیری که از مریوان تا محله دارسیران را مملو از جمعیتی کرد که حامیان و حافظان خود را به دست خاک می سپرد. انبوه مردم و دوستداران محیط زیست به همراه خانواده های داغداران حادثه آتش سوزی جنگل های مریوان، دیروز پیکر جان باختگان را تا محله دارسیران مریوان تشییع کردند.مراسمی که فرماندار و دیگر مسئولان محلی نیز در آن حضور داشتند.استاندار کردستان هم دیشب در پیامی این حادثه را به خانواده های داغدار و مردم استان تسلیت گفت.همچنی از سوی امام جمعه و فرماندار مریوان دیروز در این شهرستان عزای عمومی اعلام شده است. شمار بسیار زیادی از مردم از روستاهای اطراف مریوان و از شهر سنندج و سایر شهرها به سمت مریوان حرکت کردند.در این مراسم پیکرهای شریف باجور و امید کهنه پوشی از بیمارستان به سمت مسجد با همراهی مردم مشایعت شد.رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان مریوان پیش از این از کشته شدن 4 تن و مجروح شدن 9 نفر سخن گفته بود. او در همین رابطه گفته بود: در این آتش‌سوزی 4 نفر از هم‌وطنان جان باختند که دو نفر آن‌ها از نیروهای منابع طبیعی شهرستان مریوان و دو نفر دیگر نیز از اعضای انجمن سبز مریوان هستند.محمد پژوهی فرزند احمد،رحمت حکیمی‌نیا فرزند امین،شریف باجور فرزند بایزید،امید حسین‌زاده (کهنه‌پوشی) فرزند احمد ؛4 نامی بود که به عنوان کشته شدگان این حادثه از آنان یاد شد.آنان که همچون سیاوشان به دل آتش زدند تا حافظ سبزی ماندگار یک سرزمین باشند. هر چند شاید این بار این آتش برآنان گلستان نشد اما نام‌شان به عنوان حامیان همیشگی محیط زیست ایران در یادها باقی خواهد ماند شاید که این بار «دم سیاوشان» چنان خون آنان حافظ منابع طبیعی و محیط زیست و جنگل های ایران شود و به یاد مسئولان بیاندازد که وضعیت منابع طبیعی ایران ناگوارتر از ان است که بتوان به راحتی از آن چشم پوشی کرد.
حادثه از کجا آغاز شد
اما این حادثه چطور آغاز شد و چگونه در ادامه 4 قربانی و 9 مجروح به جای گذاشت؟


به‌زودي آتش‌سوزي‌هاي غافلگير كننده، جنگل‌هاي ايران را در بر مي‌گيرد. آتش‌سوزي جنگل‌ها و غافلگيري مسئولان، روایت تکراری هرساله تابستان در ايران است. براساس آمار، درحدود دو ميليون هكتار از جنگل‌هاي زاگرس در هشت سال گذشته از بين رفته است كه آتش‌سوزي، سهم بالايي در اين آمار دارد. جنگل‌هايي كه به‌عنوان سرمايه ملي محسوب مي‌شوند و درصورت نابودي حتي با ميلياردها تومان نمي‌توان يك متر مربع از آن‌ها را احيا كرد.به گزارش ایسنا، فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در همین رابطه گفته است: پزشکی قانونی تایید کرده است که فوت چهار نفر از اعضای تیم اطفای حریق در مریوان بر اثر حریق بود و آثاری غیر از سوختگی در بدن آن‌ها وجود نداشت.سرهنگ قاسم سبزعلی با اشاره به اینکه بر اساس اعلام مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان فوت این عزیزان بر اثر حریق بود، اظهار کرد: پزشکی قانونی نیز فوت بر اثر حریق را تایید کرده است و اعلام کرده که آثاری غیر از سوختگی در بدن آن‌ها وجود نداشت.فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد: حریق یک موضوع اجتناب‌ناپذیر است و در کشورهای دیگر دنیا نیز با وجود تجهیزات گسترده و آموزش‌های بیشتر حریق قربانی می‌گیرد. تغییر جهت باد و سرعت آن از جمله عواملی هستند که می‌توانند در شدت آتش‌سوزی اثرگذار باشند.
سبزعلی در ادامه تصریح کرد: از استان کردستان (شهرستان مریوان) به من گزارش دادند که باد شدیدی در منطقه می‌وزید که سبب گسترش حریق شد و نیروهای اطفای حریق نتوانستند فرار کنند و متاسفانه غافلگیر شدند و جان خود را از دست دادند.
وی با تاکید بر اینکه عوامل دیگری به جز تجهیزات، امکانات و آموزش در اطفای حریق موثر هستند، گفت: جان‌باختن نیروهای اطفا بر اثر حریق بود و صحت هرگونه شایعه‌ای را در این باره رد می‌کنم.
فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در پایان با بیان اینکه اطفای حریق همچنان ادامه دارد، اظهار کرد: حریق طی روز پنجشنبه (اول شهریور) نیز اتفاق افتاده بود که خاموش شد ولی از دیروز تاکنون دوباره شعله‌ور شده است.»اولين بهانه تكراري مسئولان بعد از آتش‌سوزي جنگل‌ها، كمبود امكانات و تجهيزات است. مشخص نيست چرا درچند دهه اخير، تدبيري براي تامين و توسعه تجهيزات و امكانات مهارآتش نشده است. براساس آمار، بيش از 70 درصد از آتش‌سوزي‌هاي كشور در جنگل‌هاي زاگرس رخ مي‌دهد.
هفت ميليون هكتار از جنگل‌هاي زاگرس نابود شده‌است
مدیر طرح حفاظت از زاگرس به «قانون» درباره آتش‌سوزي اين جنگل‌ها گفت: « جنگل‌زدايي در ايران شروع شده و هر روز بر شدت آن افزوده مي‌شود. براساس آمار، در 70 سال گذشته هفت ميليون هكتار از جنگل‌هاي زاگرس از بين رفته است و درحال حاضر تنها پنج ميليون هكتار جنگل در زاگرس باقي مانده است. به‌دليل افزايش ميزان بارندگي در سال گذشته و سال جاري، رويش جنگلي بسيار خوبي در زاگرس داشته‌ايم كه اين مساله موجب افزايش آتش‌سوزي مي‌ شود. يك بي‌مبالاتي كوچك مي‌تواند به يك فاجعه منجر شود».
شيرين ابوالقاسمي افزود:« از سال 88 تاكنون كه سازمان حفاظت محيط‌زيست رصد بر جنگل‌هاي زاگرس را برعهده گرفته است،آتش‌سوزي، انحراف سرشاخه‌هاي آب، تغييركاربري و خشكسالي موجب از بين رفتن حدود يك ميليون و 300 هزار هكتار از عرصه جنگلي زاگرس شده است. اين ميزان از جنگل‌هاي زاگرس تنها به‌دلايلي كه عنوان شد، از بين رفته و دلايل ديگري همچون كرم چوب‌خوار و آفت، جزو آن‌ها محسوب نمي‌شود».علي تيموري، مدير دفتر صيد و شكار سازمان حفاظت محيط زيست درباره پيشگيري از آتش سوزي جنگل به «قانون» گفت:«تمام مناطقي كه سابقه آتش‌سوزي دارد را شناسايي و در آنجا پاسگاه‌هايي را مستقر كرده‌ايم كه به‌صورت مرتب پايش مي‌شوند و سنسورهاي حريق نيز نصب شده است. درصورت اعلام حريق، ميانگين‌حدود 15‌دقيقه طول مي‌كشد تا بالگردها به آن منطقه اعزام شوند. يكي از اقدامات ديگر ما در سازمان، تشكيل ستاد واكنش سريع است. در اين ستاد، سمن‌ها و جوامع محلي را ساماندهي كرده‌ايم و در مواقع آتش‌سوزي آن‌ها را مجهز به آتش‌كوب براي اطفاي حريق مي‌كنيم». به‌گفته ريیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری، به‌طور معمول 70 درصد آتش‌سوزی‌های کشور در جنگل‌های زاگرس رخ مي‌دهد. طبق گفته مدير طرح حفاظت از زاگرسي كه هزاران سال از قدمت آن مي‌گذرد و در حدود 6 استان كشور را در خود جاي داده، تنها پنج ميليون هكتار از 12ميليون هكتار جنگل‌هاي زاگرس باقي‌مانده است. اين آمارها نشان‌دهنده بحران موجود در زاگرس نيمه‌ جاني است كه نفس‌هاي آخر خود را در برابر بي‌تفاوتي مسئولان مي‌كشد.