مراقبت از سپر سلامت زمین

جایی در حدود 15 تا 20 کیلومتری از سطح زمین، در لایه‌ای به نام استراتوسفر، مولکول‌های «ازون» وجود دارند که تنها تا زمانی که در این فاصله باشند، برای ما مفیدند. یعنی اگر ازون به لایه‌های پایینیِ جو (جایی که ما در آن نفس می‌کشیم) وارد شود، مشکلات تنفسی جدی برای مان ایجاد خواهد شد؛ ولی تا وقتی سر جایش در لایه‌های بالایی باشد، شبیه سپری است که در نزاع با پرتوهای خشن و مضر خورشید، از ما محافظت می‌کند. تحقیقات نشان داده است که 70 درصد از پرتوهای خورشید که بی‌ضرر هستند، از این لایه عبور می‌کنند و به ما می‌رسند و پرتوهای فرابنفش که انرژی بالایی دارند و می‌توانند زمینه‌ساز سرطان پوست و صدمه زدن به DNA انسان شوند، در ایست‌و بازرسی ازون متوقف شده و به پرتوهایی کم‌انرژی و کم‌خطر تبدیل می‌شوند؛ روی همین حساب، لایه ازون، یک عنصر حیاتی در سلامت و زندگی بشر است. منتها باورکردنش سخت است که وقتی در حال تماشای تلویزیون هستیم، چراغ‌های خانه را روشن کرده‌ایم یا کولر و بخاری روشن است، داریم به طور مستقیم به ازون صدمه می‌زنیم! در واقع هرگونه مصرف انرژی که باعث گرم‌تر شدن زمین و تولید گازهای گلخانه‌ای شود، دشمن ازون به حساب می‌آید. درست است که مصرف این نوع انرژی برای زندگی روزمره اجتناب‌ناپذیر است اما روش‌هایی هم وجود دارد تا آسیب کمتری به ازون وارد شود. به همین‌خاطر، سازمان ملل‌متحد در سال 1987 میلادی، ۱۶ سپتامبر را به نام روز «حفاظت از لایه ازون» اعلام کرد تا با همراهیِ همه کشورها، تلاشی گسترده برای اطلاع‌رسانی درباره لایه ازون و مراقبت از آن، صورت بگیرد. پروتکل حفاظت از لایه ازون تا امروز به تصویب 194 کشور از مجموع 234 کشور جهان در آمده است. ایران هم از سال‌های اولیه اجرای این پروتکل، به آن پیوسته است اما چطور می‌توان از ازون مراقبت کرد؟ پرونده امروزِ زندگی‌سلام، مجموعه پاسخ‌هایی به این سوال مهم است.
 
منابع: سایت جامع تحقیقات و اطلاعات ازون، سایت سازمان حفاظت از محیط زیست وایسنا