تشنج واشنگتن از حکم لاهه

گروه سیاسی: ساعاتی پس از اعلام رای دادگاه لاهه به نفع ایران، «مایک پمپئو»، وزیر امور خارجه امریکا در کنفرانسی مطبوعاتی شرکت کرد و به طور یک جانبه از پیمان مودت با ایران خارج شد. پیمان مودت بین ایران و آمریکا قراردادی بین نمایندگان دولت ایران و ایالات متحده آمریکاست که در سال ۱۳۳۴ شمسی به امضا رسیده بود. هدف این پیمان تحکیم مناسبات دوستانه بین دو کشور و گسترش همکاری‌های بازرگانی و اقتصادی بوده است.
چهارشنبه دیوان بین‌المللی لاهه با اعلام اینکه صلاحیت رسیدگی به شکایت ایران از آمریکا به سبب نقض عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی سال 1955بین دو کشور را دارند، رای به لغو تحریم‌های دارویی، غذایی، بشردوستانه و هوایی آمریکا علیه ایران داد.
«مایک پمپئو» در واکنش به رای لاهه گفت: «به دلیل اینکه ایران از دادگاه بین‌المللی دادگستری برای حمله به آمریکا سوء استفاده کرده است، من اعلام می‌کنم که امروز ایالات متحده به پیمان مودت با ایران پایان می‌دهد.» پمپئو همچنین در ادامه سخنانش مدعی شده است که کمک‌های بشردوستانه بدون در نظر گرفتن تصمیم دیوان بین‌المللی دادگستری به ایران می‌رسد. 
این که امریکا بعد از 63 سال و 40 سال بعد از قطع رابطه با ایران اقدام به خروج از پیمان مودت می کند نشان می‌دهد که دیپلماسی ایران پیروز شده است و این تصمیم ناگهانی واشنگتن از روی عصبانیت اتخاذ شده است. از طرف دیگر بیانگر این موضوع است که نتیجه این دادگاه علارقم چیزی که در ابتدا مطرح می‌شد برای آمریکا  اهمیت زیادی داشته است. ایران با استفاده از پیمان مودت توانست ضربه سنگینی به آمریکا وارد کرده و مهمترین مجمع قضایی بین‌الملل را با خود همراه کند. 


 آمریکا می‌داند که خروج از پیمان مودت  تغییری در روند قضایی ایجاد نمی‌کند. حکمی که به نفع ایران صادر شده است همچنان مورد اعتبار است و به موجب قوانین بین‌المللی ایران تا یک سال می‌تواند در زمینه موضوعات مختلف علیه امریکا اقامه دعوا کند.
آمریکا قانون گریز است
وزیر خارجه ایران در واکنش به اقدام واشنگتن در لغو عهدنامه مودت با ایران اعلام کرده بود که آمریکا رژیم قانون‌گریز است. «محمد جواد ظریف» در واکنش به تصمیم دولت آمریکا در خروج از معاهده مودت با ایران در توییتر اعلام کرد: «آمریکا، برجام که توافقی چندجانبه و گنجانده‌شده در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت بود را به بهانه تلاش برای دستیابی به معاهده‌ای دوجانبه با ایران لغو کرد. امروز، بعد از آنکه دادگاه به آمریکا دستور داد تحریم مردم ایران و نقض یک معاهده واقعی میان آمریکا و ایران را متوقف کند،از آن پیمان خارج شد.این کشور رژیم قانون‌گریز است.» 
خروج آمریکا تاثیری بر رای لاهه ندارد
معاون حقوقی و امور بین الملل وزیر امور خارجه ایران در واکنش به این اقدام آمریکا گفت بود که خروج آمریکا از پیمان مودت تاثیری بر این رای و اجرای آن نخواهد داشت.
«غلامحسین دهقانی» دلیل رای موقت را هم جلوگیری از صدمات و خسارات جبران ناپذیر دانست و گفت: این رای تا زمان صدور حکم قطعی، اعتبار دارد و ایران می خواهد آمریکا سریعا تصمیم خود را لغو کند.
دهقانی افزود: بخش دیگر و مهم این بود که دیوان صلاحیت خود را برای رسیدگی به این موضوع شناسایی کرد و به همین دلیل است که آمریکایی ها با عصبانیت واکنش نشان دادند و از پیمان مودت خارج شدند.
دهقانی با تاکید بر اینکه اگر امریکا این رای را اجرا نکند، علاوه بر نقض قطعنامه 2231 و پیمان مودت، نقض بند آخر همین قرار موقت نیز خواهد بود، تصریح کرد: این قرار به هیچ وجه برای آمریکایی ها قابل انتظار نبود.
وی تاکید کرد: آرای موقت و قطعی دیوان برای همه طرف ها لازم الاجرا است، دیوان یکی از ارکان ملل متحد است و می توان گفت در کنار قطعنامه های شورای امنیت، آرای دیوان از اهمیت بالایی برخوردار است.
وی در پاسخ به این سوال که با خروج آمریکا از پیمان مودت چه اثری بر رای دیوان ایجاد خواهد شد، گفت: هیچ تاثیری روی حکم دیوان ندارد، چون این دادخواست قبل از اعلام خروج آمریکا بوده است. از این رو، نه روی قرار موقت و نه بر روی روند رسیدگی در دادگاه تاثیری ندارد.
معاون وزیر امور خارجه افزود: بر اساس مفاد پیمان مودت در صورت خروج یک طرفه یکی از طرفین، این قرارداد یکسال بعد قابل فسخ می شود. از این رو طرفین می توانند در طول این مدت در صورت وجود موارد جدید، در دیوان اقامه دعوا کنند.
اقدام دولت ترامپ عجیب نسیت
شرمن نیز به این اقدام دولت ترامپ واکنش نشان داده و گفته است چنین اقدامی از دولت ترامپ عجیب نیست! به گزارش شبکه خبری سی‌ان‌بی‌سی، «وندی شرمن» تاکید کرده است که «جان بولتون» مشاور امنیت ملی کاخ سفید هیچ پیمان بین المللی را دوست ندارد.  وی با انتقاد از خروج دولت ترامپ از پیمان مودت با ایران گفت: آمریکا مکانیسمی را از دست داد که خود پیشتر از آن استفاده کرده بود. اشاره شرمن به شکایت آمریکا از ایران در سال 1359 به دیوان بین المللی دادگستری با استناد به همین پیمان در موضوع تسخیر لانه جاسوسی بود. شرمن تاکید کرد که دولت ترامپ از فرصت کنونی تنها برای دمیدن در آتش تلاش‌هایش علیه ایران استفاده می‌کند.