سکوت سوال‌برانگیز رسانه‌های اصولگرا در برابر رای لاهه

آفتاب یزد : پیروزی خیره کننده ایران در دعوای حقوقی مطرح شده علیه ایالات متحده آمریکا به خاطر اعمال تحریم‌ها‌ی اقتصادی، همانگونه که انتظار می‌رفت بازتاب وسیعی در رسانه‌ها‌ی بین المللی به ویژه رسانه‌ها‌ی اصلی کشور بازنده دعوا یعنی آمریکا داشت. حکم دادگاه لاهه که بر اساس پیمان مودت دو کشور منعقد شده در سال 1334 خورشیدی صادر شد، به صراحت از ایالات متحده می‌خواهد که تا موانع صدور اقلامی چون دارو، تجهیزات پزشکی، مواد غذایی، لوازم کشاورزی، قطعات یدکی هواپیماهای مسافربری و خدمات فنی مورد نیاز آن را رفع کند. محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه حکم دیوان بین‌المللی دادگستری را "یک شکست دیگر برای حکومت معتاد به تحریم آمریکا و پیروزی برای حاکمیت قانون" خواند. همانگونه که انتظار می‌رفت واکنش مقامات آمریکایی به این حکم بسیار منفی بود و آن را محکوم کردند و تقریباً همگی یکصدا به انتقاد از نهاد بین المللی دادگاه لاهه پرداختند. نکته قابل توجه اما سکوت دسته جمعی رسانه‌ها‌ی اصول گرا و بازتاب بسیار ضعیف این پیروزی ملی در رسانه‌ها‌ی آنها بود.
> کاوش در انبارهای خاک گرفته وزارت امور خارجه
پیمان مودت دو کشور که به توصیف یکی از کارمندان سابق وزارت امور خارجه " درآرشیو قدیمی این نهاد خاک می‌خورده " و با هوشمندی دیپلماتیک مورد استفاده قرار گرفته، یک پیروزی بدون هزینه را برای ایران رقم زد. پیمان مودت که روابط اقتصادی و کنسولی دو کشور را در بر می‌گیرد در ۲۳ مرداد سال ۱۳۳۴ خورشیدی برابر با ۱۵ آگوست سال ۱۹۵۵ میلادی نگارش شد و در همان سال، به پذیرش مجلس شورای ملی و مجلس سنا رسید. انگیزه این پیمان در آن زمان، پابرجایی مناسبات دوستانه، گسترش همکاری‌های بازرگانی و ساماندهی روابط کنسولی عنوان شد. نکته جالب اما واکنش مقامات آمریکای و لغو بلافاصله این پیمان پس از حکم دادگاه لاهه بود. مایک پامپئو، وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد که این کشور از پیمان مودت ایران و ایالات متحده که بیش از ۶۰ سال پیش امضا شده بود، خارج می‌شود. آقای پامپئو گفت این تصمیمی است که ۳۹ سال به تعویق افتاده بود.



با این همه ظاهراً بندی در پیمان مودت وجود دارد که پس از خروج هر کدام از طرفین ، پیمان تا یک سال بعد پا برجا می‌ماند. جان بولتون، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ در سخنانی از حکم دادگاه لاهه ابراز تاسف کرد. آقای بولتون گفت دادگاه تشخیص
نداده که در این باره صلاحیت ندارد و به زعم وی به ایران اجازه داده که از آن برای تبلیغات سیاسی سوءاستفاده کند. با این همه دادگاه لاهه این سخنان را رد کرد و اعلام کرد که پس از انجام جلسات اولیه خود را محق دانسته که به این پرونده رسیدگی نماید . کارشناسان حقوق بر این باورند که با توجه به بند فرصت یک ساله پس از خروج ، ایالات متحده تا حداقل یک سال با عواقب حکم دادگاه رو به رو خواهد بود .

>دو قاضی؛ یکی ایرانی ، یکی آمریکایی
شاید یکی از جالب ترین حواشی این دادگاه قرار گرفتن دو قاضی ایرانی و آمریکایی در هیئت رئیسه دادگاه بود . در نهایت تعجب ، قاضی آمریکایی نیز به نفع ایران رای داد . روند دادگاه بدین نحو بود که هر کشور ، به صورت رسمی یک قاضی از سوی خود برای حضور در دادگاه معرفی نمود .ایالات متحده نیز قاضی مسن آمریکایی چارلز براور را از سوی خود معرفی کرد . این قاضی محترم آمریکایی اما در نهایت با تکیه بر مستندات حاضر نشد تا علیه ایران رای دهد و به نفع کشور ما و علیه دولت آمریکا رای صادر کرد . جمشید ممتاز پروفسور در حقوق
بین الملل نیز که به گزارش خبر آنلاین :
« جزء 42 استاد برجسته علوم انسانی بود که در سال 88 به اجبار بازنشسته شدند » علی رغم این بی مهری از سوی محافظه کاران به عنوان نماینده ایران در دادگاه حاضر شد و با روشی متفاوت از روش دلواپسان به دفاع از منافع ملی کشورش پرداخت . این حقوقدان محترم ایرانی بارها در پرونده های
بین المللی به دفاع از حقوق مردم ایران پرداخت . امیر ساعد وکیل در این‌باره به ایسنا گفت که دکتر ممتاز پیش از این از سوی مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست‌جمهوری که وظیفه نظارت و تنظیم خط مشی دولت جمهوری اسلامی ایران را در هدایت دعاوی بین‌المللی مربوط به دولت، وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی بر عهده دارد ، برای پیگیری پرونده های مرتبط با بانک مرکزی و در دعوای حقوقی علیه ایالات متحده معرفی شده بود و قریب 8 سال بر سر آن جنگیده است .

>سکوت رسانه های اصولگرا
با آنکه این موفقیت بین المللی در سطح وسیعی در جهان بازتاب یافت و در داخل نیز اکثر رسانه های مستقل به عنوان خبر اول آن را بازتاب دادند ، اما رسانه های اصولگرا و محافظه کار چندان راغب به بازنشر آن نبودند . کیهان که تیتر یک خود را به اثبات رابطه اخلالگران ارزی و fatf اختصاص داده
بود در سمت راست و با کوچکترین فونت صفحه اول خود این خبر را منتشر کرد . روزنامه جوان نیز در همین حد به این خبر پرداخته بود . روزنامه فرهیختگان وابسته به دانشگاه آزاد این پیروزی حقوقی را " برد تشریفاتی " خوانده و با این تیتر سعی کرده تا از اهمیت آن بکاهد . روزنامه قدس نیز تقریباً کوچکترین کادر صفحه را به این خبر اختصاص داده و یک گزارش در رابطه با ادبیات محلی را مهمتر از این خبر دانسته است . روزنامه های رسالت ، سیاست روز ، عصرایرانیان ، آفرینش ، ابرار اقتصادی و صدای اصلاحات دیگر روزنامه های وابسته به این جناح سیاسی بودند که این خبر را چندان مهم نیافتند . این بی توجهی البته با نقدهای در فضای مجازی رو به رو شد . با توجه به آنکه این پیروزی ایران در برابر ایالات متحده بود و نه برد یک جناح سیاسی ، این رفتار جناحی در پرونده ای ملی با اعتراض کنشگران سیاسی رو به رو شد .

>واکنش اهالی رسانه
صدرا محقق در واکنش به این خبر عکس بخشی از رای دادگاه لاهه را آورد و نوشت: یک پیروزی حقوقی مهم برای ایران. بخشی از رای دادگاه لاهه که امروز صادر شد. «واشنگتن باید هرچه سریع‌تر تحریم‌های خود علیه تهران را مورد بازبینی
قرار دهد که محدودیت‌های اعمال شده موجب بروز خسارات جبران‌ناپذیر برای مردم ایران در حوزه تامین دارو، کشاورزی و حمل و نقل هوایی نشود.»
جواد دلیری، هم صفحه اول دیروز روزنامه الکترونیکی ایران عصر را که تیتر یک اش را به این موضوع اختصاص داده بودند آورد و نوشت: لاهه
علیه تحریم. دیوان بین المللی لاهه درباره
تحریم ها علیه امریکا حکم داد. همراه با گفتار هایی از
حقوق دانان و گزارش هایی از صحن مجلس و بازار ارز .
حسام الدین قاموس مقدم دبیر خبرگزاری ایسنا با هشتگ پیروزی دیپلماسی نوشت: دستاورد درخشان دیپلماسی ایران در لاهه، مستند به عهدنامه مودت بود که این عهدنامه در ۲۳ مرداد ۳۴ در تهران امضا شد و ۲۸ اسفند ۳۵ به تصویب مجلس شورای ملی رسید. ضمانت اجرای رای دادگاه لاهه، اقدامات شورای امنیت سازمان ملل است. پدرام الوندی هم بخشی از مصاحبه محسن محبی؛ رئیس مرکز حقوق بین الملل ریاست جمهوری با ایرنا پلاس را در توییت خود آورد و به نقل از او نوشت: قرار موقت دیوان بین‌المللی دادگستری (لاهه) لازم‌الاجراست و ضمانت اجرای آرای صادره از دیوان و نیز دستور موقت که دیوان صادر می‌کند، طبق ماده ۹۴ منشور ملل متحد شکایت به شورای امنیت سازمان ملل است.
رضا خوش از خبرنگاران ایرنا هم معتقد است: هرچند با رای امروزدیوان لاهه ؛ تغییری در
تحریم های ضد ایرانی آمریکا ایجاد نخواهد شد اما این رای با اذعان به حقانیت جمهوری اسلامی و تایید ظالمانه بودن تحریم های ایالات متحده ؛ یک پیروزی حقوقی برای ایران محسوب می شود.
حجت مرتجی از فعالان رسانه ای هم به بی‌توجهی چهار روزنامه اصولگرای رسالت، فرهیختگان، وطن امروز و کیهان نسبت به رای دادگاه لاهه واکنش نشان داد و نوشت: بی توجهی روزنامه‌های اصولگرایان به رای دیوان لاهه نشان می دهد که : ۱- امید به وحدت ملی با حضور این جریان
بی معناست. ۲- منافع جناحی برای اصولگرایان حتی نسبت به منافع ملی در اولویت قرار دارد. امیرعلی صفا، کارشناسان حقوق و فعال رسانه ای بعد از تایید نقش تحریم ها در آثار دارویی توسط دادگاه لاهه به حامیان تحریم واکنش نشان داد و نوشت: نه کاری به ضمانت اجرایی نظر دادگاه لاهه دارم، نه ابعاد دیپلماتیک اون نه حتی بحث رسانه‌ای. فقط تایید اینکه تحریم‌ها آثار دارویی غیرقابل جبران بر مردم ایران داره رو باید گذاشت جلوی ۳۰نفری که به ترامپ نامه نوشتن و تک‌تک حامیان تحریم ایران و پرسید جان هموطنانت رو چند فروختی مزدور؟
مرتضی گل پور خبرنگار روزنامه ایران هم با
هشتک برندازان به خروج آمریکا از پیمان مودت واکنش نشان داد و نوشت:امریکا با فسخ پیمان مودت دستاورد ایران در لاهه را هوا کرد و بار دیگر دنیا به کام کاسه لیسان شد.