قیمت آلبوم‌های موسیقی در هفته‌های اخیر افزایش چشمگیری داشته است نُتی چند؟!

مهدی فیضی صفت- در ِهر مغازه ای که بروید و از هر فروشگاهی که سر دربیاورید، قیمت اجناس نه تنها با سال گذشته بلکه با چند ماه پیش هم تفاوت بسیاری دارد. همه هم غالبا یک توجیه برای مشتریان خود دارند؛ افزایش قیمت دلار. فرقی ندارد دبه ای ماست بخواهید، یک بطری شیر یا لوازم خانگی، برای خرید هر کدام شان باید چند برابر قبل پول بدهید. آنهایی که خوش انصاف ترند، همان قیمت روی جلد را با مشتری حساب می کنند اما اگر گذرتان به کاسبانِ بی معرفت بیفتد، ناگهان می‌بینید با ماژیک روی قیمت ها خطی کشیده اند و قیمتی خودخواسته با شما حساب می کنند!
آلبوم های 20 هزار تومانی
اقلام فرهنگی هم مصون نمانده از فراز و فرودهای برگ سبز دلار؛ از کتاب های درسی و نفیس تا قیمت بلیت کنسرت، سینما و تئاتر دچار تغییر شده است. دیگر با قیمت سال گذشته نمی توانید رمانی بخرید یا به تماشای فیلم محبوب تان در سالن های سینما بنشینید اما حالا قیمتِ خانگی ترین محصول فرهنگی نیز با افزایش قابل توجهی روبرو شده که می تواند در درازمدت، تاثیر عمیق و مخربی هم بر فرهنگ جامعه و هم بر اقتصاد فرهنگی کشور بگذارد. در فصل های بهار و تابستان، علاقه مندان به موسیقی می توانستند یک آلبوم موسیقی را بسته به کیفیت بسته بندی و محصولات ویژه ای که درون «پَک» قرار می گرفت، بین 10 تا 15 هزار تومان بخرند، ولی در حال حاضر در بازار رسمی فروش موسیقی که عمده تمرکزش بر فروشگاه های عرضه محصولات فرهنگی و شهرِ کتاب هاست به رقمی بین 20 تا 25 هزار تومان رسیده، این اتفاق در حالی رخ داده که تیراژ جدید آلبوم های قدیمی و حتی موجودی قبلی برخی فروشگاه ها شامل افزایش قیمت شده اند.
گران به شرط کیفیت بالا


البته مردم پیش از این نیز رقم های بیشتری برای محصولات ویژه پرداخت می کردند، به طور مثال آلبوم «ابراهیم» محسن چاوشی که در شهریور ماه سال جاری به بازار آمد، علاوه بر توزیع معمولی، در «پَک»ی به اصطلاح VIP هم عرضه شد که علاوه بر سی دی حاوی قطعات آلبوم، یک جلد کتاب از شاعر ترانه ها را در خود داشت و امضای محسن چاوشی هم رویش دیده می شد، تعداد زیادی از دوستدارانش هم با کمال میل 50 هزار تومان برای خریدش هزینه کردند اما آلبومی که در جلدی کاملا ساده قرار گرفته، به راحتی خمیده یا پاره می شود و جز سی دی آلبوم و مشخصات خالقان اثر، چیز دیگری در خود ندارد هم حالا حدود 20 هزار تومان قیمت دارد.
بازار داغ دانلودهای غیر مجاز
افزایش قیمت آلبوم ها در نخستین گام، بار دیگر بازار دانلودهای غیر مجاز را داغ می کند؛ علاقه مندان به موسیقی که بخش زیادی از آنها را نوجوانان و جوانان تشکیل می دهند، به سختی حاضر می شوند مبلغی بین 20 تا 25 هزار تومان را برای خرید آلبوم خواننده محبوب خود بپردازند، در نتیجه به راحتی و با چند کلیک ساده از طریق کامپیوترهای شخصی یا گوشی های موبایل، اثر را دانلود می کنند؛ هم پولی نمی پردازند و هم عطش شنیداری خود را برطرف کرده اند؛ اتفاقی که می تواند ضربه سنگینی به پیکره اقتصاد موسیقی و در کل فرهنگ ایران که راه زیادی تا اجرای کامل «کپی رایت» دارد، وارد کند. در این صورت دیگر تهیه کننده ای هم ترغیب نمی شود برای تولید یک آلبوم پیش قدم شود و هزینه های ضبط و پخش اثر یک هنرمند را تقبل کند.
آلبوم نه، تک‌آهنگ
چندین سال پیش یکی از خوانندگان و آهنگسازان مشهور لس آنجلس‌نشین که از محبوبیت زیادی در میان مردم برخوردار است، در پاسخ به این سوال که چرا سال هاست آلبومی منتشر نمی کند، از ورشکستگی کمپانی های بزرگ گفت و بلایی که دانلودهای غیر قانونی بر سرِ اقتصاد موسیقی آورده است. هر چند مردم ایران امکان خرید آلبوم های او در آن سوی آب ها را نداشتند، اما دانلودهای غیر مجاز و همچنین قیمت بالای آلبوم ها حتی برای مردمی که در ایران زندگی نمی کردند، خوانندگانی به شهرت و محبوبیت او را هم برای تولید آلبوم بی‌میل کرده بود؛ صحبت از کسی است که بسیاری از اهالی فن معتقدند اگر همین حالا در سن هفتاد و چند سالگی، آلبومی در ایران منتشر کند، رکورد فروش را خواهد شکست. در چنین شرایطی به جز چند خواننده بسیار محبوب مانند محسن چاوشی و همایون شجریان، دیگر خواننده ها تمرکز خود را روی اجرای کنسرت می گذارند. هرازگاهی یک قطعه یا به اصطلاح «تک‌آهنگ» (Single Track) منتشر می کنند تا کنسرت های شان، تازگی خود را حفظ کند ولی دیگر دغدغه ای برای تولید آلبوم ندارند؛ اتفاقی که در سال های گذشته به ندرت رخ می داد چرا که یک آلبوم هویت فکری یک خواننده، آهنگساز و شاعر را در خود داشت و بیانگر دل مشغولی هایش در آن برهه سنی بود، همین آلبوم «ابراهیم» با توجه به این که تمام اشعارش متعلق به حسین صفا است و آهنگسازی و خوانندگی محسن چاوشی را بر خود دارد، بنا به نظر کارشناسان موسیقی، دغدغه های چهل سالگی این دو را بیان می کند؛ در حالی که اگر هر کدام از قطعات آلبوم به صورت جدا و در فواصل زمانی مختلف منتشر می شد، هیچ گاه نمی توانست اثرگذاری کنونی خود را داشته باشد.
اوضاع بد ناشران موسیقی
اوضاع نشر موسیقی نه برای مردم خوب است و نه برای ناشران، شرکت های تولید کننده آثار موسیقایی، اگر دستی بر آتش کنسرت گذاری نداشته باشند، با بحران های جدی مواجه می شوند و مردم هم با توجه به مشکلات اقتصادی، خرید یک آلبوم موسیقی بیست هزار تومانی را در آخرِ لیست خریدشان یادداشت می کنند، در حالی که طبق قانون، دولت موظف است نسبت به خرید آثار تولیدی ناشران اقدام کند اما این فقط منحصر به یک یا دو ناشر می شود و دیگر ناشران را در آستانه نابودی قرار می دهد؛ دولت هم نه نظارتی بر افزایش بی حساب آلبوم ها دارد و نه چاره ای می اندیشد برای حفظ ارتباط مردم با نُت هایی که حالا دیگر قیمتی به شمار می روند.