روزنامه اعتماد
1397/08/01
بازي تميز
سارا معصوميدوم اكتبر 2018 به تاريخي فراموش‌نشدني براي عربستان سعودي تبديل شد.روزي كه جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار سعودي 59 ساله وارد كنسولگري عربستان سعودي در استانبول تركيه شد و ديگر هرگز مسير رفته را بازنگشت. تنها چندساعت پس از رفتن بدون بازگشت خاشقجي به داخل ساختمان كنسولگري بود كه دولت تركيه مسووليت پرونده مفقود شدن اين روزنامه‌نگار سعودي را برعهده گرفت.
20روز گام به گام با بازي اطلاعاتي اردوغان
دولت رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه از همان نخستين ساعات مفقود شدن خاشقجي، نقشه راه پيش رو براي مديريت اين بحران را ترسيم كرد و جالب آنكه تمام اركان‌هاي سياسي، قضايي و رسانه‌اي در تركيه در بيست روز گذشته هماهنگ با يكديگر قدم برداشته‌اند. نه موضع‌گيري‌هاي سياسي بر نظرات كارشناسي پليسي – امنيتي برتري داشت و نه رسانه‌هاي تركيه در مسيري خارج از مسير تامين منافع ملي در اين پرونده گام برداشتند. رفتارهاي حساب شده و به دور از شتاب‌زدگي و تعجيل در مصادره به نفع اتفاق رخ داده، ترك‌ها را در موقعيت برتري در اين پرونده قرار داد؛ موقعيتي كه در سايه آن تركيه حتي از عهده انداختن توپ به زمين ايالات متحده و رودر رو قرار دادن دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا و محمد بن سلمان، وليعهد سعودي هم برآمد. مي‌توان گفت كه از نخستين ساعات انتشار خبر مفقود شدن خاشقجي در كنسولگري سعودي نگاه‌ها بر دولت اردوغان متمركز شده و پرسش‌هايي از اين جنس مطرح شده بود: تركيه تا كجا از حقايق پرده‌برداري خواهد كرد ؟ آيا معامله پشت پرده‌اي ميان اردوغان و خاندان سلمان در رياض صورت خواهد گرفت؟ آيا اردوغان آنچه درباره سرنوشت روزنامه‌نگار سعودي مي‌داند را به وجه المصالحه‌اي براي مذاكره با دونالد ترامپ تبديل خواهد كرد؟ روايت‌هاي ترك‌ها از آنچه بر سر خاشقجي در آن كنسولگري مخوف آمد تا چه اندازه دست اول و قابل اعتنا خواهد بود؟ ترك‌ها چه قيمتي براي اين پرونده تعيين كرده‌اند؟
تيم اطلاعاتي، امنيتي و رسانه‌اي كه اردوغان براي پيگيري و به فرجام رساندن اين پرونده تعيين كرد به گونه‌اي تكه‌هاي پازل را در كنار هم قرار دادند كه نه فرار خاندان سلطنتي سعودي از زير بار اين مسووليت ممكن باشد و نه دونالد ترامپ بتواند با انكار اطلاعات موجود اين‌بار نيز چشم خود را برحماقت متحد خود در شبه جزيره ببندد.
تيم تحقيقاتي تركيه تمام گام‌هاي سياسي، اطلاعاتي و رسانه‌اي خود را در دو هفته گذشته حساب شده و هماهنگ برداشت و با وجود آنكه از نخستين ساعات مراجعه نامزد خاشقجي به پليس از آنچه بر سر اين روزنامه‌نگار سعودي آمده خبر داشت اما اطلاعات را قطره‌چكاني در اختيار رسانه‌ها قرار داد و البته ميزبان رسانه‌اي اين اطلاعات هم فقط رسانه‌هاي مكتوب و خبرگزاري‌هاي ترك نبودند بلكه بخش‌هايي از اطلاعات هم از سوي منابع آگاه در اختيار واشنگتن پست، سي‌ان‌ان يا نيويورك تايمز قرار گرفت تا باورپذيري آن در افكار عمومي آسان‌تر شود. هنوز هيچ كس نمي‌داند فايل صوتي كه تركيه مي‌گويد در اختيار دارد و در آن همه آنچه بر سر خاشقجي در كنسولگري رفته افشا شده از چه منبعي در اختيار نيروهاي امنيتي تركيه قرار گرفته است. برخي از وجود شنودهاي قوي متعلق به دولت تركيه در داخل ساختمان كنسوگري سخن مي‌گويند و برخي منبع فايل صوتي را ساعتي مي‌دانند كه خاشقجي به دست داشته است. منبع اين فايل هركجا كه باشد دقت اطلاعاتي كه ترك‌ها در اختيار رسانه‌هاي بين‌المللي قرار دادند، نشان داد كه آنها به دنبال معامله‌اي ارزان قيمت در اين پرونده نيستند.
در بعد رسانه‌اي هماهنگي تميزي ميان دولت و رسانه‌هاي ترك در جريان بود به گونه‌اي كه هيچ كدام از رسانه‌هاي تركيه دولت را وادار به موضع‌گيري رسمي در قبال مقام‌هاي سعودي نكردند و شخص رجب طيب اردوغان نيز فاصله خود را با هرگونه محكوم كردن دولت سعودي حفظ كرد و اجازه داد كه پرونده رويه پليسي خود را پشت سر بگذارد. با اين وجود تركيه از نخستين مراحل پيگيري پليسي پرونده، برنامه‌ريزي‌هاي سياسي خود را كرده و از قضايي كردن پرونده اجتناب ورزيد تا به نوعي امكان بهره‌برداري سياسي از آن را براي خود محفوظ نگاه دارد. تركيه پرونده را قضايي نكرد، احضاريه‌اي براي مقام‌هاي سعودي صادر نشده و پاي اينترپل نيز به ميدان كشيده نشد. بدين‌ترتيب ترك‌ها از صفر تا صد تحقيقات پليسي و بهره‌برداري سياسي را براي خود محفوظ نگاه داشتند.
هدف چيست؟ كيش يا كيش و مات وليعهد؟
با گذشت بيش از بيست روز از ماجراي خاشقجي، اندك اندك رسانه‌ها و تحليل گران مسائل بين‌المللي در كنار پوشش اخبار لحظه به لحظه از اين داستان، چاشني تحليل را هم وارد ميدان كرده‌اند. بر هيچ‌كس پوشيده نيست كه رجب طيب اردوغان تنها در نقش پليسي جوياي حقيقت و مامور اجراي عدالت در اين بازي ظاهر نشده و حكايت‌هاي سياسي در پس پرده وجود دارد. اما سوال اينجاست كه هدف اردوغان از اين بازي تميز و هماهنگ با رسانه‌ها براي ايجاد موج و تداوم هماهنگ فشار بر وليعهد جوان سعودي چيست؟ آيا اردوغان تا پايان وليعهدي محمد بن سلمان پيش مي‌رود يا در اين بازي شطرنج اطلاعاتي ميان رياض و آنكارا، رييس‌جمهور تركيه فعلا به كيش كردن وليعهد عربستان بسنده مي‌كند و مرحله مات كردن را به تعويق خواهد انداخت؟
باران ريز و درشت اطلاعات ترك‌ها بر سر سعودي
واشنگتن‌تايمز در تحليلي در اين باره نوشته است: «ترك‌ها با حسي آميخته به ترس، خشم و البته رويارويي با فرصتي طلايي اين سريال دراماتيك مفقود شدن و قتل خاشقجي در كنسولگري سعودي در خاك خود را تماشا كردند. براي ترك‌ها اينكه سعودي آنقدر در قلب استانبول براي خود قدرت و آزادي عمل قائل است كه يك روزنامه‌نگار سعودي را جلب و تكه تكه كند، ترسناك و البته خشمگين‌كننده بود. اما حس رضايت در كجا ريشه داشت؟ اردوغان در اقدامي حساب شده اطلاعاتي را كه از روز نخست در اختيار داشت در فايل‌هاي متفاوت زماني قرارداد و هر روز مقداري از اين فايل‌ها را در اختيار رسانه‌ها قرار داد. بدين‌ترتيب اوج سبعيتي كه سعودي در حق يك شهروند خود به جا آورده بود اندك اندك به افكار عمومي تزريق شد و هنوز افكار عمومي از شوك خبر شنيده شده درنيامده بود كه جزيياتي بيشتر و وحشتناك‌تر منتشر شد. در چنين شرايطي عربستان سعودي و شخص محمد بن سلمان به مدت دو هفته زير بمباران اطلاعاتي ترك‌ها و فشار افكار عمومي و سياستمداران كشورهاي مختلف قرار گرفتند. بنابراين مي‌توان گفت كه هرچقدر پرونده خاشقجي به اهرم فشار و دردسري براي امريكا بدل شد همزمان فرصتي استراتژيك براي ترك‌ها بود.»
اختلاف‌هاي بي‌پايان تركيه – عربستان
رابطه تركيه و عربستان همواره رابطه‌اي پرفراز و فرود بوده كه البته دو طرف تلاش كرده‌اند اختلاف‌هاي دو جانبه را چندان عيان نكنند. در چند سال اخير هرچند كه ظاهر رابطه رياض – آنكارا آرام بوده اما در پشت پرده هر روز بر تعداد پرونده‌هاي مورد اختلاف بر روي ميز افزوده شده است. حاكميت هر دو كشور مخالف بشار اسد در سوريه بودند اما در جزييات و اهداف چندان فاصله‌اي ميان مواضع دو كشور بود كه هيچگاه نتوانستند اتحادي ولو مقطعي شكل بدهند. در مساله صلح فلسطين، سعودي‌ها پشت پرده بده و بستان‌هايي با اسراييل داشتند كه بخش عمده انگيزه آنها مساله ايران ستيزي بود اما ترك‌ها و شخص اردوغان ترجيح دادند حضور خود در جبهه مقاومت عليه اسراييل را حفظ كنند. در حصر قطر، سعودي‌ها دست به جداسازي دوحه از شوراي همكاري خليج فارس زدند اما ترك‌ها قطري‌ها را در آغوش كشيدند و در همان نخستين ساعات آغاز حصر اين كالاهاي تركيه‌اي بود كه بازارها و انبارهاي قطري‌ها را پر كرد. در پرونده توافق هسته‌اي ايران با جهان، سعودي به تحريك دونالد ترامپ براي خروج از برجام پرداخت اما تركيه با استقبال از توافق هسته‌اي بر حجم رابطه اقتصادي و تجاري با ايران افزود. در مواجهه با اخوان‌المسلمين نيز سعودي‌ها هرچه در چنته داشتند براي متوقف كردن فعاليت‌هاي اخوان در كشورهاي متفاوت اسلامي به كار بستند اما ترك‌ها به حمايت خود از اخوان ادامه دادند.
اردوغان شعله را كم نكرد
هرچند سعودي‌ها فكر مي‌كردند مي‌توانند آنچه در ساختمان كنسولگري شان در استانبول رخ داده را از نگاه بين‌المللي دور نگاه دارند اما تيم تركي كه مسووليت اين پرونده را برعهده گرفته بود بلافاصله درخواست بازديد از داخل ساختمان را مطرح كرد و برخلاف پيش بيني‌هاي موجود از اين مسير عقب‌نشيني هم نكرد. واشنگتن تايمز در بخش‌هايي از گزارش خود مي‌نويسد: «بخش‌هايي از اطلاعاتي كه ترك‌ها درباره نحوه قتل خاشقجي به رسانه‌ها درز دادند دست امريكا براي عدم جدي‌تر شدن اتهام‌ها عليه سعودي را بست و در نتيجه اين پرونده منجر به فصلي حياتي در رابطه استراتژيك رياض – واشنگتن شد.
يك مقام سابق سيا درباره رفتار ترك‌ها در اين پرونده به سي‌ان‌ان مي‌گويد: «ترك‌ها به خوبي مي‌دانند چه مي‌كنند. آنها در حال سرخ كردن اندك اندك سعودي‌ها و شايد هم دولت دونالد ترامپ هستند.»
از قتل روزنامه‌نگار سعودي تا حبس
روزنامه‌نگاران ترك
واشنگتن‌تايمز در بخش‌هايي از گزارش خود به نقل از تحليلگران مسائل منطقه نگاهي تاريخي به رابطه تركيه و عربستان انداخته و نوشته است: «رقابت و اختلاف‌هاي تركيه و سعودي به اتفاق‌هاي اين چندسال اخير بازنمي‌گردد بلكه تاريخچه اين رقابت به امپراتوري عثماني و شكل‌گيري پادشاهي سعودي بازمي‌گردد. سعودي‌ها از انديشه وهابيت در اسلام پيروي مي‌كنند و آتاتورك نماينده اسلام مدرن و تعبيرهاي سكولار از دين بوده است. هرچند كه بسياري اردوغان را رهبري اسلامي و پيشرو در حوزه ورود دين به سياست مي‌شناسند اما اسلام سياسي كه وي در تركيه تبليغ مي‌كند با آنچه سعودي‌ها در شبه‌جزيره اجرا مي‌كنند، بسيار متفاوت است.»
درحالي كه دولت تركيه مي‌گويد پرونده خاشقجي را تا مشخص شدن تمامي ابعاد پيگيري مي‌كند، نگاه‌ها به سمت سابقه نه چندان درخشان تركيه در حوزه رسانه معطوف شده است. گزارشگران بدون مرز در گزارش‌هاي متعدد خود تركيه در دوره اردوغان را بزرگ‌ترين زندان خبرنگاران خوانده است. جايگاه تركيه از نمودار آزادي رسانه‌اي جهاني در چندسال اخير چند پله سقوط كرده است. اين كشور در حال حاضر جايگاه 157ام را به خود اختصاص داده كه البته هنوز 12 پله بالاتر از عربستان سعودي است كه در ميان 180 كشور جايگاه 169ام را دارد.
اردوغان به دنبال تنبيه سعودي
نه تخريب رابطه است
واشنگتن تايمز در بخش‌هاي ديگري از گزارشش نوشته كه آنچه در اين پرونده براي تركيه بسيار سنگين بوده زيرپاگذاشته شدن تماميت ارضي و انجام قتل توسط يك دولت در خاك كشوري ديگري است. يك تحليل‌گر نزديك به اردوغان در اين باره مي‌گويد: تركيه به دنبال رابطه حسنه با عربستان سعودي است اما اين بدان معنا نيست كه تركيه به سعودي اجازه زيرپاگذاشته شدن امنيت خود را مي‌دهد يا دربرابر قتل يك انسان در خاك تركيه در روز روشن سكوت مي‌كند.
هرچند كه اردوغان به خوبي از عهده سياست تمركز فشار بين‌المللي بر سعودي برآمده اما از لابه لاي خطوط سياستگذاري‌هاي تركيه در دو هفته اخير مي‌توان متوجه شد كه ترك‌ها جانب احتياط را هم رعايت كرده‌اند تا رابطه سياسي و اقتصادي با رياض را كاملا تخريب نكرده يا به نقطه غيرقابل بازگشت نرسانند. شايد به همين دليل است كه ترك‌ها در دو هفته اخير همزمان كه سعودي را براي پاسخگويي تحت فشار قرار داده‌اند اما موضع‌گيري رسمي عليه رياض از سوي اردوغان يا ديگر چهره‌هاي دولت وي صورت نگرفته تا تعبير دشمني دولت تركيه با خاندان سعودي از سوي عربستان استفاده نشود.
آش داغي كه اردوغان براي ترامپ
و وليعهد سعودي پخت
سي ان‌بي‌سي نيز در نوشتاري به تحليل پاسخ اين سوال پرداخته كه چگونه مرگ خاشقجي به نفع تركيه تمام خواهد شد؟ در بخش‌هايي از اين گزارش تاكيد شده كه مرگ خاشقجي مي‌تواند معادله‌هاي سياسي در منطقه را تغيير دهد و حتي به خانه تكاني در خانواده سلطنتي سعودي منتهي شود. نويسنده اين مطلب تاكيد مي‌كند كه بازيگر نقش اول اين صحنه از زماني كه خاشقجي وارد كنسولگري شد و ديگر خارج نشد، رييس‌جمهور تركيه بوده كه توانايي خود در مديريت صحيح بحران را نشان داد و جزييات را از نظر زماني هنگامي منتشر كرد كه بتواند نقش بنزين بر آتش فشارها بر سعودي را بازي كند. هرچند كه اردوغان ترجيح مي‌داد اصولا چنين اتفاق پرحاشيه‌اي در خاك كشورش رخ ندهد اما نشان داد كه توانايي بالايي در مديريت شرايط سخت دارد. در بخش‌هايي از اين گزارش گفته شده كه ميوه اصلي تلاش‌هاي اردوغان در دو هفته گذشته زماني چيده شد كه عربستان سعودي اعلام كرد 5 مقام ارشد دولتي را بركنار و 18 نفر را در رابطه با قتل خاشقجي بازداشت كرده است. اين اقدام سعودي يك چرخش مهم در سياست انكاري بود كه رياض از ابتدا ماجراي مفقود شدن روزنامه‌نگار سعودي در پيش گرفته و ادعا مي‌كرد از سرنوشت او خبر ندارد.
سي‌ان‌بي‌سي در ادامه نوشته است: جزييات نهفته در ماجراي قتل خاشقجي كه اندك اندك در حال افشا شدن است مي‌تواند ابعاد بسيار زيادي داشته باشد. از خانه تكاني در خاندان سعودي تا شكل دهي جديد به اوضاع امنيت منطقه‌اي و حتي انتخابات ميان دوره‌اي امريكا. برخي از مقام‌هاي ارشد دولت ترامپ به صراحت مي‌گويند كه پرونده خاشقجي مهم‌ترين و بزرگ‌ترين چالش سياست خارجي است كه در يك سال و نيم گذشته با آن روبه رو شده‌اند. همزمان بايد ديد كه اروپا و امريكا از اين پس چه رابطه‌اي با عربستان سعودي خواهند داشت.
فايل صوتي، گنج ارزشمندي در اختيار اردوغان
تحليل گران مي‌گويند كه پاسخ سريع رييس‌جمهور تركيه به اين اتفاق ريشه در سه مساله داشته است: رقابت‌هاي منطقه‌اي، انگيزه‌هاي مذهبي و اهداف ديپلماتيك. اردوغان كه از جسارت سعودي براي ارتكاب قتل در خاك تركيه عصباني بود در اظهارات خود خاشقجي را برادر خود خواند كه از دوستان قديمي جريان اخوان المسلمين بوده است. سعودي اخوان المسلمين را دشمن شماره يك خود مي‌داند. همزمان اردوغان از اين فرصت براي تضعيف محمد بن سلمان استفاده كرد و البته به شكل غيرمستقيم كاري كرد كه چهره دونالد ترامپ در سطح بين‌المللي مخدوش‌تر از قبل شود. بايد توجه داشت كه اختلاف‌ها ميان واشنگتن و آنكارا از زمان حضور ترامپ در كاخ سفيد بيشتر شده است. هرچند كه قتل روزنامه‌نگار سعودي در خاك تركيه و آزادي كشيش امريكايي از تركيه را مي‌توان يك همزماني تصادفي خواند اما ترك‌ها اميدوار بودند كه بتوانند با استفاده از جزييات قتل خاشقجي، ميان رياض و واشنگتن فاصله انداخته و شايد رابطه خود با امريكايي‌ها را چندپله بالاتر ببرند. تيمي كه اردوغان براي پيگيري پرونده روزنامه‌نگار سعودي چيده بود اطلاعات را در اختيار واشنگتن‌پست، نيويورك‌تايمز و روزنامه ترك زبان ديلي‌صباح قرار دادند و نكته‌هاي جذاب در جزييات دقيقي بود كه ترك‌ها لحظه به لحظه منتشر كردند. درحالي كه همه در جست‌وجوي فايل صوتي هستند كه گفته مي‌شود لحظه به لحظه شكنجه، قتل و مثله كردن جمال خاشقجي را در خود جا داده، سوال اينجاست كه چرا هنوز اين فايل صوتي منتشر نشده است ؟ پاسخ ساده است: اردوغان هنوز اين فايل صوتي را به مثابه يك گنج ارزشمند نگاه داشته تا بتواند با آن امتيازهاي بيشتري بگيرد. اردوغان به خوبي مي‌داند چه كسي فرمان قتل را صادر كرده اما هنوز انگشت اتهام خود را به هيچ سمتي نشانه نرفته است.
اين رسانه امريكايي در بخش‌هاي پاياني گزارش نوشته: هيچ كس نمي‌داند كه پايان اين داستان چيست و چه سرنوشتي در انتظار اردوغان، محمد بن سلمان و دونالد ترامپ است اما انچه كه مي‌توان پيش بيني كرد اين است كه هنوز هم جزيياتي مانده كه رييس‌جمهور تركيه فاش نكرده و آنها را در دقايق آخر خرج خواهد كرد. اردوغان فايل صوتي يا حتي تصويري در اختيار دارد كه مي‌تواند حتي آخرين روايت سعودي‌ها مبني براينكه قتل خاشقجي كار عوامل خودسر بوده را زير سوال ببرد.
اردوغان منتظر سقوط كدام
مسوول سعودي است؟
هرچند كه هيچ كس نمي‌داند هدف نهايي اردوغان در اين پرونده چه كسي است اما رييس‌جمهور تركيه اعلام كرده كه قرار است روز سه شنبه (امروز) اظهاراتي درباره پرونده خاشقجي داشته باشد. اعلام سخنراني درباره يك موضوع 48 ساعت پيش از آن نشان مي‌د هد كه اردوغان با اين اعلام تاريخ زماني قصد داشته به نوعي ضرب الاجل براي عربستان سعودي تعيين كند. در اين بازه 48 ساعته سعودي‌ها يا بايد تكه‌هاي جسد خاشقجي يا محل دفن وي را اعلام كنند يا چهره‌اي قدرتمند از كساني كه تاكنون قرباني اين حماقت محمد بن سلمان شده‌اند، از كار بركنار شوند. در شرايطي كه محمد بن سلمان در مرحله نخست اخراج‌ها چهره‌اي چون مسعود قحطاني را كه به نوعي دست راست وي بود قرباني كرد در گام بعدي قرباني شدن چه كسي جز وليعهد مي‌تواند رييس‌جمهور تركيه را قانع كند؟
در بعد ديپلماتيك و سياست منطقه‌اي، اردوغان به هيچ‌وجه به دنبال تنش با عربستان سعودي نيست چرا كه اين كار را نه از بعد سياسي و نه اقتصادي سودمند نمي‌داند. برخي از تحليل گران مي‌گويند با نگاه كردن به نيمه پرليوان در ماجراي سعودي و تركيه ادعا مي‌كنند كه به زودي بايد شاهد سرمايه‌گذاري‌هاي وسيع سعودي در تركيه باشيم.
پرونده‌اي كه براي اردوغان حيثيتي شد
الجزيره قطر در نگاهي به بازي اطلاعاتي تركيه در پرونده خاشقجي تاكيد مي‌كند كه يكي از دلايل عدم انتشار فايل صوتي كه گفته مي‌شود مشخص مي‌كند چه كسي دستور قتل خاشقجي را داده اين است كه تركيه با انتشار اين فايل به نوعي اعتراف مي‌كند كه در ساختمان كنسولگري عربستان در استانبول شنود داشته و اين مساله مي‌تواند رابطه آنكارا و رياض را دستخوش تحولات ناخوشايندي كند. يك ديپلمات سابق امريكايي در اين باره به الجزيره مي‌گويد: چشم تركيه براي انتشار فايل صوتي به چشم دونالد ترامپ است . اگر ترامپ هم بخواهد تمام جزييات ماجراي قاشخچي را مشخص كند به ترك‌ها براي انتشار فايل صوتي چراغ سبز نشان خواهد داد .
با اين وجود برخي ديگر از تحليل گران در گفت‌وگو با الجزيره مي‌گويند كه اردوغان تا پايان ماجرا و اعلام نام فردي كه دستور قتل خاشقجي را در خاك تركيه صادر كرده پيش خواهد رفت چرا كه تركيه از منظر اقتصادي روزهاي سختي را پشت سر مي‌گذارد و اردوغان نمي‌تواند بپذيرد توريست‌ها تركيه را مكان ناامني بدانند كه نيروهاي يك كشور خارجي مي‌توانند در قلب آن يعني استانبول يك نفر را مثله كرده و جسدش را پخش كنند.
عبدالقدير سلوي، روزنامه‌نگار مشهور تركيه كه يادداشت‌هايش در روزنامه حريت به عنوان روايتي از پشت‌پرده تفكر دولت اردوغان ارزيابي مي‌شود در گفت‌وگو با يني‌شفق مي‌گويد: «تا زماني كه وليعهد عربستان سعودي مجازات نشود و از مقامش بركنار نشود نمي‌توان اين پرونده را بست. نمي‌توان نيم قرن پيش رو را در كنار عربستاني زندگي كرد كه وليعهدش تا اين اندازه با تركيه دشمن است.»
الجزيره در بخش‌هاي ديگري از اين گزارش مي‌نويسد كه تركيه فرصت پيدا كرده با محمد بن سلمان به دليل اختلاف‌هايي كه بر سر پرونده‌هاي قطر و ايران دارند، تصفيه حساب كند. همزمان تركيه فكر مي‌كند مي‌تواند از بستر به وجود آمده براي بهبود رابطه با واشنگتن استفاده كند.
برش
چگونه رييس‌جمهور تركيه با انتشار قطره‌چكاني اطلاعات خاندان سعودي را دستپاچه كرد؟
هرچند كه اردوغان به خوبي از عهده سياست تمركز فشار بين‌المللي بر سعودي برآمده اما از لابه لاي خطوط سياستگذاري‌هاي تركيه در دو هفته اخير مي‌توان متوجه شد كه ترك‌ها جانب احتياط را هم رعايت كرده‌اند تا رابطه سياسي و اقتصادي با رياض را كاملا تخريب نكنند.
عبدالقدير سلوي، روزنامه‌نگار مشهور تركيه كه يادداشت‌هايش در روزنامه حريت به عنوان روايتي از پشت‌پرده تفكر دولت اردوغان ارزيابي مي‌شود در گفت‌وگو با يني‌شفق مي‌گويد: «تا زماني كه وليعهد عربستان سعودي مجازات نشود و از مقامش بركنار نشود نمي‌توان اين پرونده را بست. نمي‌توان نيم قرن پيش رو را در كنار عربستاني زندگي كرد كه وليعهدش تا اين اندازه با تركيه دشمن است.»
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
