مشق دموكراسي

شوراي پنجم شهر تهران در حالي سومين شهردارش را براي اداره شهر تهران انتخاب كرد كه چند روز مانده به اين انتخاب، شبكه‌هاي اجتماعي پر بود از محتواي انتقادي عليه گزينه‌هاي نهايي شهرداري تهران. شماري از منتقدان كوشش مي‌كردند از دريچه نقد برنامه‌ها ديدگاه‌شان را بيان‌كنند، شماري ديگر از طريق حمله به شخص حقيقي نامزدها و برخي هم درباره سرنوشت شورا و لزوم پرهيز از دچار شدن به سرنوشت شوراي اول زنهار مي‌دادند. در اين ميان اما صداي مخالفان قسم خورده‌ شوراي شهر از همه بلندتر بود. همان‌ها كه از آخرين تير تركش‌شان هم استفاده كردند و يك روز مانده به راي‌گيري، شايعه گسترده ردصلاحيت نامزدهاي نهايي را منتشر كردند تا تير خلاص را زده باشند.
با اين حال شوراي شهر از كنش آرام يك ساله‌اش دست نكشيد و از هياهوها كمترين اثر را پذيرفت. تكذيب صريح شايعات و راي‌گيري در فضاي رقابتي اما توام با رعايت حرمت نامزدها نشانه‌اي از بلوغ رفتار اعضاي شوراي شهر پنجم است.
البته در زمانه‌اي كه غر زدن و مخالف‌خواني كف و هوراي بيشتري براي گوينده به همراه مي‌آورد، معقول دانستن رفتار شورا‌نشينان شايد چندان خريدار نداشته باشد، اما كساني كه طي 20 سال گذشته رفتار نهاد شورا در تهران و شهرهاي ديگر را دنبال كرده‌اند، به خوبي آگاهند كه اين نهاد جوان‌سال با چه مشكلات و موانعي روبه‌رو است. فشارهاي بيروني صاحبان قدرت، پايبند نبودن به آيين گفت‌وگو، فهم نادرست از مهارت لابي‌گري، بي‌اعتنايي به شفافيت فرآيندها و... از جمله مشكلات دروني شوراها است. اعضاي شوراي شهر تهران در يك سال گذشته در زمينه انتخاب شهردار نشان داده كه به خوبي به قواعد بازي سياسي آگاه و پايبند است. شورا با برخي از انحراف‌هاي كوچك در ميانه مسير هم روبه‌رو بوده اما خيلي زود به ريل اصلي بازگشته است. دفاع از شهرداران منتخب شورا تا آخرين لحظه فعاليت‌شان يكي از خصلت‌هاي دروني شده و مثبت شوراي پنجم است. رقابت و لابي‌گري و مخالفت و موافقت با گزينه‌هاي پيشنهادي همه و همه جزو لوازم كار تشكيلاتي است و شورايي‌ها به خوبي از اين لوازم استفاده كرده‌اند. در روزهاي گذشته يكي از انتقادها به اعضاي شورا اين بود كه چرا اعضاي شورا كه به فلان حزب وابسته‌اند در حال رايزني براي نامزد منتخب‌شان هستند. اگر كسي ذره‌اي با قواعد دموكراسي آشنا باشد مي‌داند كه رفتار فراكسيوني نه‌تنها مذموم نيست، بلكه رفتاري مدرن و دموكراتيك است. حالا از دل اين رايزني‌ها شهردار منتخب 11 راي به كف آورده و رقيبش 10 راي. اما كسي زير ميز بازي نزده و تلاش نكرده به اين فرآيند آسيب بزند. البته كه نظارت رسانه‌ها و زنهار كارشناسان و چهره‌هاي سياسي مرجع هم در اين مسير ياري‌رسان شورا بوده اما به هر حال آنها مي‌توانستند نشنوند و به بيراهه بروند؛ ولي نرفتند. بر مبناي همين رفتار چارچوب‌مند هر بار هم كه نام شهردار منتخب از صندوق بيرون آمده، موافقان و مخالفان در يك جبهه ايستاده‌اند و از مصاحبه‌هاي سخيف و تلافي‌جويانه بعد از انتخاب شهردار، خبري نبوده است. هم محمدعلي نجفي و هم محمدعلي افشاني هيچگاه احساس نكردند كه شورا پشت‌شان را خالي كرده است و اگر همين رويه ادامه يابد، حناچي هم از همين حمايت برخوردار خواهد بود. عمر 20ساله نهاد شورا نشان مي‌دهد كه اين نهاد براي تنومند شدن راه درازي در پيش دارد و هنوز بايد خون دل‌ها خورد. اين هدف محقق نمي‌شود مگر از طريق انباشت تجربه، اصلاح و بهبود روش‌ها، شفافيت، تمرين گفت‌وگوي موثر و در يك كلام مشق دموكراسي. حالا به نظر مي‌رسد شوراي پنجم شهر تهران برخلاف هياهوهاي حاكم بر شبكه‌هاي اجتماعي كه برخي‌شان حاصل خواست و اراده شماري از ذي‌نفعان بوده، به آرامي و درايت مشغول مشق دموكراسي است.