چه کسی سکان شرکت ملی نفت را در دست می‌گیرد

گروه انرژ‌ی- با توجه به اجرای قانون منع به کارگیری بازنشستگان در دستگاه‌های اجرایی، حضور بازنشستگان در پست‌های مهمی نظیر استانداری‌ها، شهرداری‌ها، معاونت وزارتخانه‌ها و... ممنوع شده تا فرصت برای حضور نیروهای جوان و ایجاد اشتغال برای این افراد فراهم شود.
اگرچه نفس اجرای این قانون از نگاه همگان پسندیده است، اما نگاهی به وضعیت این پست‌ها نشان می‌دهد که اجرای آن، کار آسانی نخواهد بود. بیش از نیمی از استانداران کشور بازنشسته هستند و برخی شهرداران کلانشهرها نیز مشمول این قانون می‌شوند. با این حال‌ با اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، بیشترین تغییرات را باید در معاونان وزرا شاهد باشیم.
این وضعیت در وزارت نفت شرایط پیچیده‌تری دارد و از میان مدیران ارشد این وزارتخانه، ۱۱ نفر باید با میز و صندلی خود خداحافظی کنند.
در میان بازنشستگان نفتی، اسامی بزرگی چون‌ رکن‌الدین جوادی‌ معاون وزیر نفت در امور نظارت بر منابع هیدروکربوری، امیرحسین زمانی‌نیا‌ معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت، شجاع‌الدین بازرگانی‌ معاون امور حقوقی و مجلس وزیر نفت، حبیب‌الله بیطرف‌ معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت، علی کاردر‌ مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، حمیدرضا عراقی‌ مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، رضا نوروززاده مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی و سید‌اصغر هندی‌ مشاور حقوقی و بین‌الملل بیژن زنگنه و البته عضو هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران و از زیر‌مجموعه‌های این وزارتخانه، غلامرضا منوچهری‌ معاون امور توسعه و مهندسی مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، حسین کاظم پوراردبیلی‌ نماینده ایران در اوپک و بیژن عالی‌پور‌ مدیرعامل شرکت ملی نفت‌خیز جنوب هم باید صندلی خود را تحویل دهند.


البته در جمع بازنشستگانی که باید جای خود را به جوان‌تر‌ها دهند نام خانم مرضیه شاهدایی نیز که تا‌کنون به عنوان قائم‌مقام وزیر نفت مشغول به کار بوده است دیده می‌شود که شنیده‌ها حاکی از آن است که ظاهرا وزیر نفت بعد از کناره‌گیری شاهدایی از سمت قائم مقام قصد ندارد فردی را به عنوان قائم مقام منصوب کند‌ چرا که قائم مقام سمت سازمانی نیست بلکه یک سمت تشریفاتی است به همین دلیل احتمالا وزیر نفت دیگر تمایلی به داشتن قائم‌مقام ندارد.
در میان افرادی که اسامی‌شان ذکر شد علی کاردر به عنوان مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران یکی از مهم‌ترین این افراد به شمار می‌رود‌، با توجه به اینکه امروز کشور در شرایط ویژه‌ای قرار دارد و استکبار جهانی نفت ایران را تحریم کرده است و یک میلیون بشکه کاهش تکلیفی خورده‌ایم بسیار مهم است که کسی که در این سمت قرار می‌گیرد توانایی کار در شرایط جنگ اقتصادی را داشته باشد. اینکه یک نفر بیاید و فقط نفت بفروشد و دنبال خام‌فروشی باشد کار را جلو نخواهد برد.
در این میان وزیر نفت با صدور حکمی زهرا گودرزی و سعید خوشرو را به عنوان دو عضو اصلی هیات مدیره شرکت ملی نفت منصوب کرده است اما هنوز جانشینی برای علی کاردر معرفی نکرده است و حدود یک هفته‌ای است که علی کاردر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران اختیارات قانونی خود را به عنوان مدیرعامل شرکت ملی نفت به محسن پاک‌نژاد تفویض کرده است تا وزیر نفت مدیرعامل جدید این شرکت را انتخاب کند.
قبلا محمد مشکین‌فام، سید‌صالح هندی و محسن پاک‌نژاد که در ادامه به سوابق اجرایی این افراد خواهیم پرداخت به عنوان سه گزینه احتمالی برای مدیریت در شرکت ملی نفت ایران معرفی شده بودند.
محمد مشکین‌فام مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس
اوایل مهر‌ماه سال 95 با حکم علی کاردر محمد مشکین‌فام جایگزین علی‌اکبر شعبان‌پور در شرکت نفت و گاز پارس شد.
مشکین‌فام متولد ۱۳۴۳ و دارای مدرک لیسانس مهندسی شیمی گرایش طراحی فرآیندها از دانشگاه صنعتی شریف است که پیش از این به عنوان مدیر مهندسی و ساختمان شرکت نفت و گاز پارس فعالیت می‌کرد.
بر اساس آنچه پرتال اطلاع‌رسانی شرکت نفت و گاز پارس منتشر کرده است مشکین‌فام فعالیت نفتی خود را در این شرکت و با عنوان مهندس فرآیند آغاز کرده است.
از مهم‌ترین اقداماتی که در زمان مشکین‌فام در شرکت نفت و گاز پارس انجام شد می‌توان به امضای قرارداد فاز 11 با کنسرسیومی متشکل از شرکت توتال، سی‌ان‌پی‌سی و پتروپارس اشاره کرد که به نتیجه نرسید و به دلیل ترک آمریکا از معاهده برجام، توتال نیز تصمیم به ترک ایران گرفت.
سید‌صالح هندی مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران
سید‌صالح هندی که متولد سال 1344 است دارای مدرک کارشناسی فیزیک ، کارشناسی ارشد ژئوفیزیک (گرایش لرزه‌شناسی) و کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی (MBA) است.
وی اواسط اسفند‌ماه سال 94 که مدیریت برنامه‌ریزی شرکت نفت مناطق مرکزی ایران در کارنامه کاری خود داشت با حکم رکن‌الدین جوادی مدیرعامل سابق شرکت ملی نفت ایران جایگزین هرمز قلاوند شد.
سید‌صالح هندی مدتی را نیز به عنوان رییس پردیس پژوهش و فناوری صنایع بالادستی پژوهشگاه صنعت نفت فعالیت کرده است.
از سوابق اجرایی سید‌صالح هندی می‌توان به عضو شورای مشورتی معاونت پژوهش و فناوری وزارت نفت، عضو هیات مدیره شرکت پتروپارس، مشاور رییس پژوهشگاه در تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان بالادستی، رییس پردیس پژوهش و توسعه صنایع بالادستی نفت (با سه پژوهشکده علوم زمین، مهندسی نفت و توسعه میادین)، معاون پشتیبانی پژوهشگاه صنعت نفت، عضو هیات رییسه و شورای پژوهشی پژوهشگاه صنعت نفت، مشاور رییس پژوهشگاه صنعت نفت، رییس و عضو اصلی کمیسیون معاملات پژوهشگاه صنعت نفت‌، عضو شورای پژوهشی پژوهشکده مطالعات راهبردی فناوری، موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی، عضو کارگروه بالادستی شورای سیاستگذاری فناوری معاونت فناوری وزارت نفت اشاره کرد.
از مهم‌ترین اتفاقاتی که در دوران تصدی هندی در مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت رخ داد می‌توان به کشف اختلاس یا تخلف ۱۰۰ میلیارد تومانی اشاره کرد که از سال‌ها قبل شروع شده بود و در این دوره مدیریتی هم ادامه داشت. فرد متهم به کانادا گریخت و هنوز دستگیر نشده است.
محسن پاک‌نژاد معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت در امور تولید
پاک‌نژاد متولد سال 1345 و دانش‌آموخته کارشناسی مهندسی برق از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد مهندسی صنایع از دانشگاه صنعتی امیرکبیر است.
وی فعالیت خود را از ابتدای دهه ۱۳۷۰ در وزارت نیرو آغاز کرد و از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۷ به عنوان مشاور وزیر نفت ایران و رییس ستاد نظارت بر سوخت‌رسانی وزارت نفت فعالیت می‌کرد.
پاک‌نژاد از سال ۱۳۷۷ تا ۱۳۷۹ مدیر طرح توسعه میادین گازی بود و در سال ۱۳۷۹ به‌عنوان مدیرکل نظارت بر صادرات مواد نفتی و بازرسی فنی وزارت نفت منصوب شد.
وی از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۶ با حفظ سمت، در جایگاه عضو اصلی هیات مدیره شرکت نفت مناطق مرکزی ایران فعالیت کرده و در فاصله سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۶ مدیر برنامه‌ریزی شرکت نفت مناطق مرکزی ایران بود.
وی در سال ۱۳۸۶ به عنوان معاون مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران منصوب شد و تا سال ۱۳۹۲ در این جایگاه فعالیت کرد.
وی در سال ۱۳۹۲ بار دیگر به وزارت نفت بازگشت و تا سال ۱۳۹۳ برای نزدیک به یک سال، مدیرکل نظارت بر صادرات و مبادلات مواد نفتی وزارت نفت بود.
پاک‌نژاد در فاصله سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵ به عنوان مدیرعامل و نایب رییس هیات مدیره شرکت بازرگانی نفت ایران یا همان شرکت نیکو فعالیت می‌کرد که در ان ایام انتشار خبری مبنی بر دریافت حقوق 100 میلیون تومانی به خاطر مدیریت در شرکت نیکو موجب شد تا برای مدتی اسم محسن پاک‌نژاد به عنوان یکی از نجومی‌بگیران وزارت نفت در رسانه‌ها مطرح شود.
این در حالی است که به گفته کارشناسان صنعت نفت کشور، در شرایطی است که صنعت نفت فرصتی برای آزمون و خطا ندارد، باید سکان راهبری این معاونت‌ها به کسانی سپرده شود که علاوه بر تخصص، تجربه و تسلط بر حوزه تابعه، از سلامت مالی نیز برخوردار بوده و افرادی پاک دست باشند.
بنا بر این مصوبه مجلس را می‌توان فرصت مناسبی برای تغییر و تحول در بزرگ‌ترین وزارتخانه پول‌آور کشور دانست. وزارتخانه‌ای که دخل و خرج تمام سال کشور بر عهده آن است.
در حال حاضر نمی‌توان منکر این واقعیت شد که وضعیت صادرات نفت ایران چندان مناسب نیست. با آغاز تحریم‌های آمریکا علیه ایران، مدیران جدید نفتی باید بتوانند راهکارهای جدید برای صادرات نفت بیابند.
راهکارهایی که بتوانند به قول زنگنه، تحریم‌های نفت ایران را دور بزنند. این راهکارها البته نیاز به تجربه مدیران با تجربه در کنار خلاقیت مدیران جوان اما جسور دارد.
این هفته هفته سرنوشت‌ساز برای وزارت نفت است و اکنون زنگنه بر لبه تیغ تصمیم‌گیری‌های بزرگ ایستاده است.