روزنامه ابتکار
1397/09/25
« ابتکار» از مهندسی جدید خاورمیانه توسط سعودی‌ها گزارش می‌دهد گذار از خلیج فارس به دریای سرخ
محمدرضا ستاریاروپا در حالی برای نخستین بار سعی دارد برای حل و فصل تنش‌ها میان قطر و چهار کشور عربی اقدام کند که سعودی‌ها در تازه‌ترین اقدام خود همزمان با اوج گرفتن چالش‌ها در شورای همکاری خلیج فارس قصد دارند تا با ایجاد یک اتحاد سیاسی با برخی از کشورهای حوزه دریای سرخ، اقدام به همگرایی منافع کنند.
سیر تحولات خاورمیانه با تمامی شتاب و پیچیدگی‌هایی که دارد در طول روزهای گذشته با چند رویداد مهم و تاثیرگذار همراه بود. اوایل هفته قبل نشست پرتنش شورای همکاری خلیج‌فارس در ریاض برگزار شد و طی آن بحران قطر و جنگ یمن باعث شد تا زمینه شکاف میان اعراب منطقه به طور واضح‌تری نمایان شود. در این نشست امیر قطر حضور نیافت و پادشاه کویت نیز خواستار بازنگری در راهبردهای جاری منطقه به منظور مهار بحران‌ها شد. از سوی دیگر مذاکرات صلح یمن در سوئد، در حالی با توافق اولیه هیئت‌های یمنی برای توقف درگیری‌ها در بندر استراتژیک الحدیده به کار خود پایان داد که روز گذشته علی‌رغم اعلام آتش‌بس بار دیگر درگیری‌ها در این شهر اوج گرفت.
بنا بر اعلام منابع خبری، تنها 24 ساعت پس از اعلام توافق هواپیماهای ائتلاف عربی به رهبری عربستان نزدیک به 100 موشک به سمت بندر الحدیده شلیک کرده و طی روز گذشته صدای ممتد تیراندازی در این شهر به گوش می‌رسید. این امر در حالی رقم خورده که یک روز قبل از توافق استکهلم، سنای آمریکا با اکثریت قاطع آرا، پشتیانی آمریکا از نیروهای ائتلاف عربی را در جنگ یمن محکوم کرده و خواستار پایان دادن به حمایت‌های تسلیحاتی به عربستان در این جنگ شد.
دندان‌های شورای
همکاری خلیج فارس ریخته است
سوی دیگر ماجرا اما این بار در دوحه رقم خورد. قطر دیروز میزبان نشست سالانه دوحه 2018 با محوریت چالش‌های منطقه و امنیت جهانی بود که طی آن برخی از مقامات سرشناس بین‌المللی از جمله محمدجواد ظریف، آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل، وزیر خارجه ترکیه و رومانی و معاون وزیر خارجه بریتانیا از جمله میهمانان این نشست بودند. در همین راستا، محمد عبدالرحمان آل ثانی وزیر خارجه قطر در سخنرانی خود با انتقاد شدید از رویکرد شورای همکاری خلیج فارس، تصریح کرد که دندان‌های این شورا ریخته است و برای حل بحران‌های منطقه نیاز است که اصول حاکمیتی جدیدی در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس شکل بگیرد.
همزمان با این مسئله تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر با انتقاد از رویکرد کشورهای عربی تصریح کرد که موضع ما در مورد بحران خلیج‌فارس تغییر نکرده و تنها راه ادامه گفت‌و‌گوها عدم دخالت در امور داخلی سایر کشورها است. این صحبت‌ها بلافاصله با واکنش بحرینی‌ها مواجه شد به طوری که وزیر خارجه این کشور با بیان اینکه امیر قطر دعوت ما برای شرکت در نشست شورای همکاری خلیج فارس را قبول نکرد، گفت: او دعوت به عدم مداخله در امور سایر کشورها می‌کند در حالی که خودش دست از مداخله و توطئه‌چینی بر نمی‌دارد.
فرار به جلو؟
همزمان با این مسئله و در حالی که ناظران معتقدند شورای همکاری خلیج فارس بیش از هر زمان دیگری در حال فروپاشی است، اروپایی‌ها اعلام کردند که قصد دارند با ورود به چالش میان عربستان و قطر در این مورد به خصوص میانجی‌گری کنند. در همین رابطه وزیر خارجه رومانی که در دوحه حضور دارد روز گذشته اعلام کرد که کشورهای عضو اتحادیه اروپا قصد دارند با برگزاری یک نشست برای حل و فصل دیپلماتیک بحران در خلیج فارس وارد میدان شوند.
در این میان اروپا در حالی برای نخستین‌بار سعی دارد برای حل و فصل تنش‌ها میان قطر و چهار کشور عربی اقدام کند که سعودی‌ها در تازه‌ترین اقدام خود همزمان با اوج گرفتن چالش‌ها در شورای همکاری خلیج فارس قصد دارند تا با ایجاد یک اتحاد سیاسی با برخی از کشورهای حوزه دریای سرخ اقدام به همگرایی منافع کنند. به عقیده کارشناسان بروز بحران یمن و قطر به میزان زیادی در روند همکاری‌های عربستان با کشورهای این ناحیه اخلال ایجاد کرده، با این حال عربستان با دعوت از شش کشور منطقه و حتی اردن اعلام کرده که قصد دارد علاوه بر هماهنگی در روندهای سیاسی، زمینه‌های مداخله خارجی در این ناحیه را نیز مهار کند.
این رویکرد همزمان با چالش‌های متعدد سعودی‌ها در منطقه همراه است یعنی علاوه بر شکست در راهبردهای منطقه‌ای که در سوریه، یمن، لبنان و قطر نمایان شده، آنها در زمینه سیاست داخلی نیز دچار نوعی بی‌ثباتی هستند. همچنین موج فشارهای فزاینده بر ریاض که با ماجرای قتل جمال خاشقجی شکل گرفته سعودی‌ها را وادار کرده، اکنون که شورای همکاری خلیج فارس در حال فروپاشی است، با ایجاد یک اتحاد سیاسی در دریای سرخ از چالش انزوا خارج شوند.
از همین رو کارشناسان معتقدند ایده مهندسی جدید سعودی‌ها بر منطقه و همزمانی آن با واگرایی منافع متحدان این کشور می‌تواند مقدمه‌ای برای ورود به یک حوزه ناسازگار دیگر تلقی شود چرا که پیش از این ریاض نشان داده که قصد ندارد در حوزه منطقه‌ای حتی با متحدان خود در ائتلاف عربی نیز هماهنگ باشد.
نمونه این مسئله مشکلات به وجود آمده میان عربستان و امارات در یمن است که با وجود ائتلاف این دو کشور برای حمله به یمن، اکنون با فرسایشی شدن جنگ علاوه بر متفرق شدن برخی از کشورهای ائتلاف، میان ابوظبی و ریاض نیز تنش‌هایی مشاهده میشود.
از سوی دیگر تحلیل‌گران خاطرنشان می‌کنند ایران بارها برای حل و فصل چالش‌های منطقه پیشنهاد ایجاد یک مجمع گفت‌و‌گوی منطقه‌ای را ارائه داده است، اما با این حال سعودی‌ها همچنان خواستار ادامه وضعیت فعلی تنش‌زا با ایران هستند و به صورت مداوم سعی دارند با یارگیری از کشورهای منطقه به وزن‌کشی سیاسی در خاورمیانه ادامه دهند.
سایر اخبار این روزنامه
چگونه مواد غذایی آلی به انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کنند؟
ارگانیک‌های مخرب
علیرضا صدقی
بازی تکراری عوام‌فریبی
نماینده ادوار مجلس هشدار داد
با تدوین بودجه نامناسب مردم را فریب ندهیم
سریال خاطره‌‌انگیز «خط قرمز» بار دیگر از شبکه آی فیلم پخش میشود
ایست، خط قرمز!
محمدجواد ظریف:
آمریکا حق ندارد در مورد قطعنامه 2231 صحبت کند
« ابتکار» از موضع‌گیری اخیر رئیس دولت نهم ودهم گزارش می دهد
تلاش نافرجام برای دیده شدن
« ابتکار» از مهندسی جدید خاورمیانه توسط سعودی‌ها گزارش می‌دهد
گذار از خلیج فارس به دریای سرخ
چرا پدر و مادرهای امروز کمتر برای بچه‌ها قصه می‌گویند
بال شکسته کلاغ قصه
دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین:
آنچه تبلیغ کردیم 10 برابر واقعیت است
کویت مذاکره برای میزبانی از پایگاه نظامی انگلیس را تکذیب کرد
کشتی‌ای که سوارخ می‌کنند، امنیتی که احساس می‌کنند!
دلار نفتی چگونه فاصله طبقاتی ایجاد کرد
