موضعی که سرمایه اجتماعی روحانی را هدف گرفته

محمود واعظی از نزدیکان حسن روحانی محسوب می‌شود و سابقه سال‌ها فعالیت در کنار حسن روحانی را در پرونده خود دارد و اکنون در جایگاه رئیس دفتر رئیس‌جمهور به عنوان یکی از مهره‌های مهم، سخنان او می‌تواند در نزد افکارعمومی دیدگاه و مواضع حسن روحانی به‌نظر برسد. در دور دوم ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد هم شاهد بودیم که او از اصولگرایان حامی خود برید و تلاش کرد تا نشان دهد که خود او بدون حمایت جناح‌ها و احزاب سیاسی به قدرت رسیده است. این موضوع موجب شد تا پشتوانه حزبی و جناحی یا سرمایه سیاسی احمدی‌نژاد با اختلال رو‌به‌رو شود. آنچه که محمود واعظی می‌گوید ادعایی است که می‌تواند اثرات و پیامدهایی در از بین بردن سرمایه سیاسی و پایگاه اجتماعی حامی دولت داشته باشد اما باید این نکته را هم متذکر شد که جامعه اکنون نسبت به گذشته داناتر و آگاه‌تر عمل می‌کند. به هر تقدیر حافظه تاریخی ملت ایران آنقدر ضعیف نیست که «تکرار» رئیس دولت اصلاحات و شعارهای اصلاح‌طلبانه حسن روحانی در کمپین انتخاباتی خود را فراموش کند. حسن روحانی با بهره‌برداری از چهره‌های معروف اصلاح‌طلب که دارای سرمایه‌های اجتماعی بسیار بالایی بوده و هستند به ویژه در انتخابات 96 بهره برد و توانست بر اساس این بهره‌برداری، آرای بیشتری به خود جذب کند. اکنون با توجه به نزدیکی محمود واعظی به حسن روحانی این موضع‌گیری اگرچه از سوی حسن روحانی اتخاذ نشده اما هنوز از سوی رئیس جمهور واکنشی مشاهده نشده است. فلذا هرچه از این موضع‌گیری زمان بگذرد، می‌تواند پیامدهایی برای حسن روحانی در کاهش سرمایه اجتماعی و تردید در سران اصلاح‌طلبان برای حمایت جدی از دولت در آوردگاه‌های بعدی داشته باشد. تحولات سیاسی در ایران همواره پرفراز و نشیب بوده و با توجه به سیگنال‌های موجود باید منتظر بود که آيا در آن آوردگاه‌ها بار دیگر اصلاح‌طلبان حاضر به حمایت از حسن روحانی خواهند بود یا خیر؟ اگر این حمایت در حالت جبری به واسطه نوع فشاری که بر اصلاحات وارد می‌شود صورت پذیرد، این اصلاح‌طلبان خواهند بود که سرمایه‌های اجتماعی خود را از دست خواهند داد و دیگر به آسانی نخواهند توانست به عنوان سرمایه سیاسی موثر واقع شوند. اگر اصلاح‌طلبان در چارچوب حمایت از حسن روحانی از حدود تعریف شده در حوزه منافع ملی بیشتر پیش روند، به خود ضربه خواهند زد. با این استدلال آنگاه که حسن روحانی خود را به هر تقدیر با وجود شعارهای اصلاح‌طلبانه، مستقل از اصلاح‌طلبان می‌انگارد، دیگر اصلاح‌طلبان نخواهند توانست از وی حمایت کنند و حتی حمایت اصلاح‌طلبان از راست‌گرایان مدرن یا منطقی در دوره‌های بعد هم در بدنه اصلاح‌طلبان با تردیدهای فراوانی رو‌به‌رو خواهد بود.
* آینده‌پژوه سیاسی و اجتماعی