با حذف سود روزشمار بانک‌ها چه اتفاقی خواهد افتاد؟

آفتاب یزد- گروه اقتصادی: بانک مرکزی در ادامه شکستن رکورد بخشنامه‌های دستوری خود روز گذشته تصمیم شورای پول و اعتبار مبنی بر حذف سود روزشمار بانکی را ابلاغ کرد تا به اصطلاح دست سفته بازان از بازار مبادلات پولی کوتاه شود.
در بخشنامه بانک مرکزی آمده است که سود سپرده‌های کوتاه‌مدت تنها در صورتی باید به حساب سپرده‌گذار واریز شود که برداشتی از این حساب در طول ماه انجام نشده باشد این در حالی است که قبلاً بانک‌ها حتی در صورت واریز و برداشت به حساب‌های کوتاه‌مدت، سود روزشمار را در پایان هر ماه به حساب
سپرده گذاران پرداخت می‌کردند.
تصمیم اخیر شورای پول و اعتبار می‌تواند بر طبقات متوسط که سرمایه‌های اندک خود را در بانک‌ها گذاشته تا سود آن را دریافت کنند تاثیر منفی بگذارد. بازار نامطمئن ایران موجب شده خیلی از مردم سرمایه‌های خود را در بانک بگذارند و با پول سود آن روزگار را سپری کنند. در این میان مردم به دنبال بیشترین سود پرداختی هستند و ترجیح می‌دهند سرمایه‌های خود را در جایی بگذارند که سود بیشتری به آن تعلق بگیرد.



>پایان دوران شیرین سود روز شمار
پرداخت سود روز شمار از اواخر سال 92 باب شد. ابتدا برخی گمان می‌کردند که این شیوه پرداخت ربوی است اما بررسی‌ها نشان داد که در حساب‌های بانکی روز شمار بانک‌ها طی یک روند کار کاملا متفاوت و غیرربوی به پرداخت سود مبادرت می‌کنند.
رقابت بانک‌ها برای پرداخت سود بیشتر به مشتریان از سال 96 اوج گرفت. در این میان بانک‌های خصوصی بیشترین تمایل را به پرداخت بیشترین سود به مردم داشتند.
در همین سال، شورای پول و اعتبار نرخ سود روز شمار را 10 درصد اعلام کرد اما همان زمان گفته می‌شد برخی بانکها حتی تا 22 درصد هم سود روز شمار می‌دهند به شرط آنکه قرارداد یک ساله بانک منعقد شود.
زمانی که سیف سکاندار بانک مرکزی بود یک ضرب المثل معروف از خودش ساخت با این مضمون که «بانکی که سود بیشتر می‌دهد یعنی حال روز خوبی ندارد» به این معنی که آنها سود بیشتری می‌دهند تا برای نرسیدن به ورشکستگی وقت بخرند !
اما بانک‌ها بعضا سعی می‌کنند مصوبات شورای پول و اعتبار را دور بزنند یا آن را نادیده بگیرند. درست شبیه وضعیت ستاد تنظیم بازار است که قیمت واحدی را اعلام می‌کند اما واحدهای صنفی بی هیچ نگرانی آن را نادیده می‌گیرند.
این بار بانک مرکزی در بخشنامه خود دست به تهدید شده و اعلام کرده " علاوه بر رصد عملکرد شبکه بانکی در این خصوص، نحوه عمل شرکت‌های پشتیبانی فناوری اطلاعات بانک‌ها و موسسات اعتباری را نیز تحت پایش خواهد داشت
و در صورت مشاهده و کشف هرگونه مغایرت یا هرگونه اقدامی که منجر به کتمان یا غیرواقعی جلوه دادن رویدادهای مالی شود، شرکت‌های مذکور در فهرست اشخاص فاقد شرایط و صلاحیت لازم برای همکاری با شبکه بانکی کشور قرار خواهند گرفت.

>اتفاق بد برای مردم
دو سال قبل بود که بانک‌ها مجبور شدند حسب دستور بانک مرکزی سود سپرده را کاهش دهند و به محض اعلام این تصمیم مردم شبانه جلوی بانک‌ها صف کشیدند و بانک‌ها نیز تا قبل از ساعت مقرر اجرای دستور، تا پاسی از شب
باز بودند تا قرارداد با سود بالا که مشمول دستور جدید نمی‌شود را با مشتریان خود منعقد کنند.
مردم و بانک‌ها به دنبال این بودند که با قرارداد 5ساله 22 درصدی مصون از دستور جدید باشند. این موضوع نشان داد طیف زیادی از مردم به سودهای بانکی به چشم منبع مهم درآمد و سرمایه‌گذاری نگاه می‌کنند.
واقعیت این است که طیف‌های زیادی از مردم سودهای بانکی برایشان حکم گذران زندگی را دارد. بحران موسسات مالی و اعتباری غیر مجاز هم ناشی از این بود که مردم به دنبال سودهای بیشتر و اغواگرایانه تر بودند. حال با حذف سود روزشمار مشخص نیست مردم چه تصمیمی
در باره منابع بانکی خود بگیرند.
تصمیمات دستوری و بخشنامه ای کارساز نیست !
حمید تنکابنی کارشناس امور بانکی در خصوص تصمیم اخیر شورای پول و اعتبار مبنی بر حذف نرخ سود روزشمار به خبرنگار آفتاب یزد می‌گوید: دولت از طریق شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی به دنبال کنترل ریال و رصد تقاضای آن در کشور است.
وی می‌گوید: بانک مرکزی بعد از موفقیت در کنترل بازار ارز و ایجاد محدودیت در تراکنش‌های بانکی و همچنین حذف ظهرنویسی از پشت چک و الزامی شدن مشخص بودن گیرنده آن، این بار به مدیریت ریال در داخل روی آورده است.
تنکابنی این حد از مداخله‌های دستوری و بخشنامه ای در بازار پولی کشور را برای اقتصاد زیان بار می‌داند و می‌گوید: به نظر می‌رسد نگاه امنیتی دولت در این موضوع غالب شده و تصمیمات حسب ملاحظات و به صورت آنی اعمال می‌شوند. نکته بعدی اینکه قرار بود به واسطه کاهش نرخ سود بانکی، سود تسهیلات نیز کاهش یابد؛ اما چنین اتفاقی رخ نداد. سود بانکی کاهش یافت؛ اما سود تسهیلات همچنان بالا ست به دنبال همین سیاست‌ها از جمله حذف نرخ سود روز شمار ممکن است پول‌ها از بانک‌ها خارج و به سمت بازار‌های رانت ساز سرازیر شود.
به گفته این کارشناس، معمولا کاهش نرخ سود باید زمانی اتفاق بیفتد که شیب تورم ملایم رو به پائین باشد اما در شرایط فعلی میزان تورم واقعی دقیقا مشخص نیست و بر مبنای بررسی‌ها عدد تورم واقعی در خوش بینانه ترین حالت 45 درصد است. همچنین وضعیت واحدهای تولیدی هم
به گونه ای نیست که مردم ریسک سرمایه گذاری در آنها را بپذیرند در نتیجه با سیاست حذف دستوری و کنترل بخشنامه ای نمی‌توان به یک وضعیت طبیعی و نرمال در اقتصاد رسید.

>بدترین تصمیم در زمان رکود و بحران
«جان مینارد کینز» اقتصاددان معروف جهان نظریه جالبی دارد؛ او می‌گوید: در بحران و رکود اقتصادی که چشم انداز اقتصادی نامناسب است، کاهش نرخ بهره و سود موثر نخواهد بود. در اقتصاد ایران نیز با گذشت چهار سال از اجرای سیاست کاهش نرخ بهره بانکی میزان سرمایه گذاری
بخش خصوصی نه تنها افزایش نیافته است بلکه روند نزولی نیز طی نموده است. لذا سرمایه گذاری حقیقی در اقتصاد ایران بواسطه ساختار نامناسب اقتصاد ایران، شرایط رکودی و چشم انداز غیرشفاف، وابستگی اندکی به نرخ سود تسهیلات اعطایی دارد.
با تصمیم اخیر در خصوص حذف سود روز شمار که حداقل مبلغ مانده حساب در یک ماه برای محاسبه سود آن ماه در نظر گرفته می‌شود، مشخص نیست که تصمیم مردم برای رسیدن به سود بیشتر چه خواهد بود. به نظر می‌رسد در حالیکه هدف غایی این ایده، حذف دلالان و سفته بازان است، احتمال اینکه این موضوع نتیجه معکوس بهمراه داشته باشد بسیار زیاد است.