مروری بر کتاب «صمیمانه» تازه ترین اثر استاد نظافت

برای مشهدی‌هایی که اهل مباحث مذهبی هستند و در زمینه موضوعات فرهنگی نیز، دغدغه‌ دارند، حجت‌الاسلام والمسلمین نظافت، نامی آشناست؛ روحانی خوشفکری که بنای فعالیت خود را بر روزآمد کردن چگونگی ارائه مفاهیم دینی به مردم و به ویژه نسل جوان، قرار داده و تاکنون، آثار مختلفی از او در این باره منتشر شده است. تازه‌ترین اثر حجت‌الاسلام نظافت، «صمیمانه»، نیز از چنین فضایی جدا نیست؛ کتابی که موضوع اصلی آن، پرداختن به یکی از مهم ترین کمبودها و دردهای جامعه امروز ماست؛ کمبودهایی ناشی از کم‌کاری و بی‌توجهی به اصول مهم اخلاقی و تربیتی.
کتابی با ویژگی‌های قابل  توجه
عنوان کتاب، «صمیمانه؛ تأملی در شیوه ارتباط مؤثر با مردم» می‌تواند نشانه خوبی برای آشنایی مخاطب با محتوای کتاب باشد. نویسنده، مانند آثار پیشین خود، سیری منطقی را برای ارائه مطلب انتخاب کرده است؛ ابتدا به ضرورت بحث پرداخته می‌شود و سپس، درباره زمینه‌های آن و نیز، راه‌های ارتباط مؤثر و موانعی که بر سر راه این ارتباط قرار دارد، به تفصیل بحث شده است. کتاب نثری بی‌تکلّف دارد و در آن نشانی از زیاده‌گویی نیست. مثال‌هایی که ارائه شده، برای هر خواننده، با هر تیپ شخصیتی، قابل درک و فهم است و او را خسته نمی‌کند. راهکارهای ارائه شده، بیش از آن‌که شعاری باشد، عملی است و فرد می‌تواند به راحتی، آن ها را در زندگی روزمره خود به کار بندد. نویسنده، با وجود تأکید بر رویش‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تأثیر شگرف این واقعه بر اندیشه و فکر مردم، از بیان کاستی‌ها خودداری نمی‌کند و به ویژه در فصل اول، «ضرورت و مبانی ارتباط مؤثر»، بدون تعارف و با واقع‌بینی، درباره پدیده‌های مذمومی مانند بدحجابی و کودک‌آزاری که گاه در جامعه به چشم می‌آید و جان را می‌آزارد، سخن می‌گوید و بخش مهمی از مسئولیت وقوع این اتفاقات ناگوار را، متوجه نبود توجه کافی به مقوله تربیت و تمرکز بر آموزش صِرف می‌داند. خواندن این فصل، می‌تواند برای هر انسانی که احساس مسئولیت می‌کند و نگران شرایط فعلی جامعه است، مفید و مؤثر باشد. نکته بسیار مهم این است که نویسنده، تنها به تشریح درد نمی‌پردازد، بلکه نسخه‌هایی را هم برای درمان، حتی در همان فصل نخست، ارائه می‌کند که در فصل‌های بعدی، بر همان مبنا، بررسی و به صورت جزئی به آن ها توجه می‌شود.
14 اصل ارتباط مؤثر


از ویژگی‌های ممتاز کتاب، تقسیم بندی‌های منطقی آن در عرضه مفاهیم بنیادین تربیتیِ مد نظر نویسنده است. اوج این تقسیم‌بندی منطقی را می‌توان در فصل سوم کتاب، با عنوان «اصول ارتباط مؤثر» دید. حجت‌الاسلام نظافت، مهارت‌های مربوط به ایجاد ارتباط مؤثر و کارآمد را، با دیگران، در 14 اصل معرفی می‌کند:
مهرورزی، احسان، مدارا، نرم‌خویی، تواضع، تکریم، انصاف، گذشت، تغافل، تشویق، تأکید بر مشترکات، پرداختن به ریشه‌ها و اولویت‌ها، توجه به نیازهای مخاطب و توجه به پسند حلال.
این 14 اصل نه تنها در زمینه برقراری ارتباط مؤثر میان افراد جامعه، بلکه برای تقویت ارتباط مؤثر با برادران ایمانیِ پیرو دیگر مذاهب اسلامی نیز، کاربرد دارد و می‌تواند مؤثر واقع شود. نویسنده برای استحکام سخن خود، از آیات قرآن و روایات معصومین(ع)، بهره کافی و وافی برده و مثال‌های نغز و کاربردی، ارائه کرده است. وی در فصول بعدی، از اصول عبور می‌کند و به بیان و تشریح راه‌های ارتباط مؤثر می‌پردازد و در این زمینه نیز، همان مشی کلی کتاب را پیش می‌گیرد؛ تقسیم کردن و عرضه این راه‌ها، در قالب 29 مورد مجزا.
موانع و آسیب‌های ارتباط با دیگران
فصل پنجم کتاب «صمیمانه»، به تشریح موانع و آسیب‌هایی که بر سر راه ارتباط مؤثر قرار دارد، اختصاص یافته است. بی‌تردید اگر این فصل از کتاب وجود نداشت، پیوستگی آن دچار ایراد اساسی می‌شد. نویسنده در این فصل، از «دایره بسته ارتباطی»، «بدبینی مخاطب»، «ضعف‌های اخلاقی ما» و «اقدامات نفرت‌زا» به عنوان موانع ارتباط و «شر رساندن»، «خودباختگی»، «غفلت از خودی‌ها»، «غفلت از رشد خود»، «بی‌توجهی به خطوط قرمز»، «زیاده‌روی در دوستی» و «بی‌توجهی به موقعیت‌ها» به عنوان آسیب‌های ارتباط مؤثر یاد می‌کند.کتاب «صمیمانه؛ تأملی در شیوه ارتباط مؤثر با مردم»، به قلم حجت‌الاسلام والمسلمین محمد جواد نظافت، از سوی انتشارات امام مهربان، با شمارگان سه هزار نسخه و بهای 28 هزار تومان، روانه بازار نشر شده است.