روزنامه ابتکار
1397/12/02
محمدرضا ستاری حکایت همچنان باقی است!
با آغاز عملیات مهم نیروهای دموکراتیک سوریه برای تسخیر آخرین پایگاه داعش در اطراف روستای باغوز در استان دیرالزور سوریه، نفسهای این گروه تروریستی پس از 5 سال وحشتآفرینی به شمارش افتاده است. منابع خبری اعلام کردهاند که هر چند آخرین بازماندههای داعش در باغوز در حال مقاومت هستند و با گروگان گرفتن تعداد زیادی از غیرنظامیان از آنها به عنوان سپر انسانی استفاده کرده و موجب توقف عملیات آزادسازی شدهاند، اما شواهد نشان میدهد که طی روزهای آینده به احتمال فراوان آخرین سنگر داعش نیز فرو رویخته و پس از شکست سرزمینی این گروه، این بار هستههای سازمانی آن نیز در عراق و سوریه فرومیپاشد.هر چند بنا بر تفسیرهای امنیتی تروریسم یک استراتژی ضعف است که با علم به عدم توانایی در شکست ارتش یا اشغال کشوری، مبادرت به ایجاد وحشت میکند تا منابع و توان نیروی مقابل را به خود مشغول کند، اما موضوع داعش با رویه شناخته شده از گروههای تروریستی و افراطگرای پیش از آن، از لحاظ تاکتیکی تفاوتهایی چشمگیر دارد.
این گروه علاوه بر اینکه توانست بخشهای قابل توجهی از عراق و سوریه را تسخیر کند، همزمان در نقاط دیگر جهان از جمله افغانستان، آسیای مرکزی تا شمال آفریقا نیز حیطه نفوذ خود را گسترش داد.
علاوه بر این گروه با به کارگیری ابزار نوین برای جنگ با دنیای نوین از چنان سازماندهی ایدئولوژیک، مالی و لجستیکی برخوردار بود که توانست بخش قابل ملاحظهای از نیروهای جهادی را از سراسر دنیا به خصوص اروپا به خود جذب کند.
در این میان بسیاری از تحلیلگران بر آن بودند که این گروه با حمایت دولتهای منطقهای و فرامنطقهای برای پیشبرد اهداف خاص طراحی و مورد حمایت قرار گرفته است؛ اما از سوی دیگر با بررسی لایههای زیرین و خاستگاه اندیشههای افراطی گروههایی نظیر داعش میتوان به صراحت گفت: حمایتهای خارجی از داعش نه به عنوان علت بلکه معلول شرایطی است که باعث بروز و ظهور آن در منطقه خاورمیانه و بسط آن به سایر مناطق جهان شده است. به طوریکه سربازان آن اکنون به اندازه یک کلیک در کامپیوتر با مخاطبانشان در دنیا فاصله داشته و آنها را در همه جا در کنار خود میبینند.
این عوامل با پیوند خوردن به علل و زمینههای بروز افراطگرایی در منطقه خاورمیانه موجب میشود که با شکست نهایی و فروپاشی آخرین سنگر مقاومت داعش، این گروه همچنان یک تهدید بالقوه باقی بماند. به طور کلی سابقه استعمار در خاورمیانه که موجب شده تا سیر حوادث در این منطقه به طور طبیعی رقم نخورد و نیز عواملی همچون چرخه معیوب سیستمی، دولتهای ورشکسته و سرکوبگر و ناکامی مردم در پیگیری مطالبات حیاتی روند تحولات سیاسی را با تحولات اجتماعی و فرهنگی به صورت تفکیکناپذیری در هم ادغام کرده و یکی از مهمترین عوامل بروز خشونت را فراهم ساخته است.
در این میان برخورد سیاسی با پدیدههایی که ریشههای اجتماعی دارند، هر چند در ابتدای کار اجنتابناپذیر مینماید، اما توجه صرف به آن، نوعی درمان مقطعی است که در صورت عدم ریشهیابی میتواند خشونت را به شکل شدیدتری باز تولید کند. سیر تحول گروههای تروریستی از القاعده تا طالبان و ختم شدن آن به گونهای جدید از افراطگرایی داعش به خوبی این مسئله را به اثبات میرساند.
مسئله امنیت در دو بعد سیاسی و اجتماعی هر کدام راهحل متفاوت و مقتضی خود را طلب میکند. پدیدههای سیاسی نیازمند ابزار سیاسی مانند، مذاکره، تحریم، تهدید و یا حتی جنگ است، در حالی که پدیدههای اجتماعی نیازمند ریشهیابی و روندی تدریجی است. در جهانی که با توجه به تحولات پرشتاب آن مفهوم امنیت ملی یکی از انتزاعیترین مفاهیم است و به موازات آن مشکلاتی از قبیل فقر، ناکارآمدی دولتها و تبعیض منجر به تحرکات گروههای فروملی و خشن شده است، به کارگیری ابزار سیاسی برای پدیدههای اجتماعی و فرهنگی بدون توجه به علل اصلی شکلگیری آن، هر چند میتواند مسئله را به صورت موقت حل کند، اما آن طور که شواهد دو دهه اخیر نشان داده، پس از برقراری آرامشی نسبی، بار دیگر به دلیل محیط و خاستگاه مناسب برای رشد افراطگرایی، از گوشهای دیگر به صورت خشونتبارتری بروز و ظهور خواهد کرد. بنابراین با شکست آخرین هسته مقاومت داعش، حکایت خشونت در خاورمیانه همچنان باقی خواهد ماند و چه بسا که مهمترین جنگ پس از آن نبرد اجتماعی و فرهنگی است که لازم است در همه ابعاد و با صرف زمان طولانیتر مورد توجه قرار بگیرد.
سایر اخبار این روزنامه
محمدرضا ستاری
حکایت همچنان باقی است!
پوتین در سخنرانی سالانه:
به استقرار موشکهای آمریکا در اروپا پاسخ متقابل میدهیم
طرح جدیدی که برای ادامه مقابله با آلودگی هوا در سال 98 اجرا میشود
معاون پذیرش و بازاریابی فرابورس ایران مطرح کرد
2 روش واگذاری باشگاههای استقلال و پرسپولیس در بازار سرمایه
شقاقی شهری: اقتصادی که تحت تاثیر دادههای اشتباه مجازی قرار گیرد سالم است
بالا رفتن مسکن از نردبان قیمتهای مجازی
« ابتکار» از برنامه عربستان سعودی برای تقویت توان هستهای گزارش میدهد
رویای اتمی شاهزاده
رئیسجمهوری در جلسه هیئت دولت:
همه باید نسبت به بیانیه گام دوم رهبر انقلاب احساس مسئولیت کنند
«ابتکار» از خبرهای خوش احتمالی رئیس مجلس از سفر چین درباره لوایح پالرمو و CFT گزارش میدهد
ریسمانی که باریک میشود اما نمیگسلد
موسوی لارگانی:
جایی که ریگی را در آسمان دستگیر میکنند، دام چگونه قاچاق میشود
هویتهای متضاد از ایران در سوچی و ورشو
عینالدین صادقزاده در گفتوگو با «ابتکار» از دلایل عدم استقبال جامعه از خوشنویسی میگوید