روزنامه شهروند
1397/12/06
انتخابات نظم خواهد گرفت
آیت وکیلیان| دو روز پیش دولت از آخرین وضع «لایحه جامع انتخابات» در قالب شروط هفتگانه رونمایی کرد؛ لایحه‌ای که بخش‌هایی از آن اگرچه با استقبال تحلیلگران مواجه شد، اما حاشیه‌هایی هم به همراه داشت؛ مانند بحث‌های مربوط به شرکت اقلیت‌های دینی در انتخابات مجلس و شورای شهر که مسئولان مختلف در مورد آن شفاف‌سازی کردند و مشخص شد که مانعی برای شرکت اقلیت‌ها در انتخابات وجود ندارد، اما این سوال پابرجاست که این لایحه دقیقا بر انتخابات‌های بعد از خودش چه تاثیری می‌گذارد؛ سوالی که محمد کیانوش راد در گفت‌وگو با «شهروند» به آن جواب داده است.لایحه جامع انتخابات را چطور ارزیابی می‌کنید؟
شرایطی که برای کاندیدا شدن نسبت به شرایط قبل در نظر گرفته شده است، می‌توان گفت که نظم بهتری به خود گرفته است. اما آن‌چه در شرایط جدید می‌بینیم، زمانی می‌توان گفت که توانسته فرآیند کارساز با کاربری مشخص و اثرگذاری به وجود آورد که در عمل ما آن را ببینیم. در انتخابات‌های قبلی می‌بینیم که بسیاری از ثبت‌نام‌کنندگان و شرکت‌کنندگان در انتخابات نه فعالیت سیاسی داشته‌اند، نه فعالیت حزبی مشخص و نه نام و نشان و سازوکار سیاسی داشته‌اند. در نتیجه می‌توان گفت عملا انتخابات را از عیار و معیار یک فرآیند و کارزار سیاسی مدرن و جدید ساقط کرده‌اند.
به نظر می‌رسد که بخشی از لایحه با پررنگ کردن نقش احزاب سعی در مدرن‌تر کردن انتخابات دارد؛ آیا در این کار موفق خواهد بود؟
انتخاباتی که بر پایه معرفی کاندیدا از طرف حزب یا کاندیدای حزبی باشد، عملا انتخاباتی خواهد بود که سازوکار آن مدرن و طبق اصول و مناسبات جدید جهانی است. در تمامی دنیا این احزاب هستند که افسار انتخابات و رقابت‌های سیاسی را در دست می‌گیرند و خط مشی سیاسی و کانونی‌ترین تحولات سیاسی و اجتماعی را در کشور خود نمایندگی می‌کنند. احزاب با فاکتورهای مهمی چون آموزش و عضوگیری افراد، عملا اعضا را وارد فعالیت‌های حزبی می‌کنند و فردی که از حزب متبوع خود پیروز انتخابات میشود با شرایطی روبه‌رو میشود که در آن پشتوانه مردمی دارد و فعالیت سیاسی و ورودش به صحنه قدرت با بهره‌گیری از مکانیسم‌های حزبی، مشروعیت قانونی به خود می‌گیرد.
آیا سازوکار جدید می‌تواند جلوی برخی لابی‌های قومی، اقتصادی و.. را بگیرد؟
امکانات و لابی‌های قومی همیشه یکی از آفت‌های امر انتخابات مخصوصا انتخابات مجلس بوده است. برخی از کاندیداها از قبل از برگزاری انتخابات با تحمیل هزینه‌های هنگفت و سرسام‌آور، دادن ناهار و شام، دادن پول به مردم و دادن انواع و اقسام هدیه‌های پولی و کالایی عملا نبض و فرآیند انتخابات را به کنترل خود درمی‌آوردند. قابلیت «هزینه‌کرد» یکی از فرم‌های غیر مشروع است که با اصل برگزاری انتخابات با شیوه‌های مدرن در تباین آشکار است. دلیل آن مشخص است؛ هر نوع تحرک و عمل و اکت سیاسی این کاندیداها با هزینه‌ها و پمپاژ پول قابل اجرا خواهد بود. در شروط هفت‌گانه‌ای که وزارت کشور برای انتخابات معین کرده است، آن‌جا که دست احزاب و جریانات سیاسی شناسنامه‌دار را برای معرفی افراد مشخص با سابقه و فعالیت سیاسی مشخص باز گذاشته است، می‌تواند عملا فرآیند لابی‌های قومیتی را بی‌اثر یا حتی میزان و تعداد شرکت‌کنندگان را به شکل بی‌سابقه‌ای با کاهشی چشمگیر مواجه کند.
می‌بینیم که بعضی از احزاب صرفا هنگام انتخابات خلق و بعد هم به کلی ناپدید می‌شوند؛ آیا با وجود این، می‌توان گفت این لایحه توانسته به تحزب کمک کند؟
بله، این مسأله با ویژگی‌هایی که اشاره کردید در کشور شیوع پیدا کرده است. ما احزابی داریم که تک‌نفری اداره می‌شوند. از اینها گذشته، احزابی داریم که عمر سیاسی آنها به ماه هم نمی‌رسد. اشاعه چنین وضعیتی جز به کار معامله سیاسی نخواهد انجامید.
به نظر می‌رسد با تعیین شروط هفتگانه، میزان ورود شورای نگهبان به‌عنوان یکی از مهمترین و اثرگذارترین بازوان اجرایی انتخابات محدود شده است؛ این بخش را چطور تحلیل می‌کنید؟
«نظارت استصوابی» به‌عنوان یکی از اهرم‌های کنترل‌کننده در دست این نهاد در سال‌های اخیر با حاشیه‌های زیادی همراه بوده است. آن‌چه در این‌جا اهمیت پیدا می‌کند این است که با طرح شروط هفتگانه این مشکلات به قوت خود باقی خواهد ماند یا این‌که نه، انتخابات از حالت التهاب‌گونه خارج میشود و در شرایطی همراه با آرامش برگزار خواهد شد. در انتخابات ریاست‌جمهوری و مجلس شورای اسلامی که فرآیند رسیدگی به صلاحیت نامزدها از اهمیت بالایی برخوردار است و همچنین تا حدود زیادی نیز روی نتیجه انتخابات اثر مستقیم دارد، می‌توان به وضع کمی و کیفی برگزاری انتخابات با به وجود آوردن شرایط جدید امیدوار بود.
در ماده ٤٠ که ذیل شروط هفتگانه آمده است، ممنوعیت قانونی سر راه دخالت نیروهای مسلح در امر انتخابات گذاشته شده است؛ تا چه اندازه می‌توان به عملی شدن این مسأله امیدوار بود؟
وقتی مصوبه‌ای به قانون تبدیل میشود، حالا هر قانونی، باید به آن عمل کرد تا بی‌قانونی در کشور، خود تبدیل به یک قانون نشود. اگر این قانون در کشور اجرایی شود، می‌توان با تضمین قابل تحقق به دستیابی به انتخاباتی منظم‌تر امیدوار بود.
سایر اخبار این روزنامه
یک بار دیگر ما را به تلویزیون دعوت کنید
مناقشه بر سر دلار 4200 تومانی
از مانتوهای 25 میلیونی تا لباس شب 120 میلیونی
زوال کفشدوزک‌ها
قصه غم‌انگیز لیگ برتر در مسجدسلیمان
روز مادر خوب است، اما انصاف هم بد نیست!
افزایش سرعت امداد‌رسانی در نوروز
انتخابات نظم خواهد گرفت
درد‌های بی‌امان خانواده «فاطمه»
پرش بلند بسکتبال به جام جهانی
تعرفه آب پرمصرف‌ها 17 برابر میشود
تمیزکاری مخاطره‌آمیز
چرا پرسپولیس بد بازی می‌کند؟
بکش و مشهورم کن!
صفحه شهرونگ
روز مادر خوب است اما انصاف هم بد نیست!
این همان تیم دوست داشتنی است که چشم به راهش بودیم
ما تجريش نمی‌نشينيم، شما كجا مي‌نشينيد؟
