رتبه بندی سازندگان؛ چرا وچگونه؟

یکی از چالش‌های محیط و ساختار صنعت بویژه در بخش‌هایی که مصرف کننده یا خریدار نهاد و سازمانهای دولتی هستند، کمبود فضای رقابتی واقعی وسالم یا به گفته‌ای وجود فضای ناسالم رقابتی است. وقتی که رقابت نیست، یا اینکه رقابت ناسالم و دارای طعم روابط رانتی است، دیگر شفافیت وجود ندارد. وقتی هم شفافیت وجود نداشته باشد، قابلیت‌ها و صلاحیت‌ها و شایستگی‌ها‌ی توان فنی شرکتها مشخص نمی‌شود و در
هزار توی روابط غیر شفاف، لیست خوبها با سایرین عوض می‌شود.
برای پاسخ صحیح به چنین اوضاعی، سالیان سال است که این قشر از تولید کنندگان به یک رهیافت عملی رسیده‌اند و آن اینکه به طور حتم همانند تجربه بسیاری از کشورها از جمله شرکت‌ها‌ی مهندسی در ایران باید شرکت‌ها‌ی سازنده تجهیزات مطابق شاخص‌ها‌ی معین و مشخص رتبه بندی شوند تا کارفرمایان و پیمانکاران اصلی و فرعی بدانند که فلان سازنده ایرانی که تبلیغاتش گوش فلک را پرکرده، دارای چه گرید یا رتبه‌ای است، همین مسئله باعث می‌شود که سایر سازندگان در یک محیط رقابتی تلاش کنند که توان فنی و اجرائی‌شان را ارتقا دهند.
بنابراین ارزیابی مجدد برای رتبه بندی سازندگان تجهیزات امری ضروری است.چرا؟ چون که میان برند خوب با برند برتر باید تفاوت مشخص شود.باید مشخص شود شرکتی که بیش از 20 نفر کارگر ندارد، چگونه می‌خواهد در یک مناقصه با سایز بزرگ شرکت کند.


ما در حوزه ساخت تجهیزات، شاخص‌ها‌ی فنی و تجاری متعددی داریم.شاخص‌ها‌یی نظیر سابقه مشارکت و همکاری در پروژه‌های بزرگ، ساخت تجهیزات راهبردی، وجود نوآوری و داشتن واحدهای تحقیق و توسعه، وجود سرمایه‌گذار و شریک خارجی، سابقه جذب سرمایه‌گذاری خارجی، حضور در پروژه‌های خارجی، صادرات گرائی، داشتن گواهینامه‌های بین‌المللی، داشتن گواهینامه‌های معتبر داخلی نظیر تعالی سازمانی، حجم کار انجام شده،گردش مالی مناسب،حضور در وندورلیست‌های داخلی و خارجی، تاییدهای بین‌المللی، ایفای به موقع تعهدات، حضور موفقیت‌آمیز در مناقصات، رعایت و ایجاد استانداردهای جدید، حسن سابقه و سایر موارد.
متاسفانه به دلیل نبود رتبه‌بندی در
حوزه‌های مختلف ساخت تجهیزات، هم اینک
میان تفاوت‌ها، مزیت‌ها، تمایزات سازندگان تجهیزات برتر به هیچ وجه مشخص نیست و صرفا پارامترهای نظیر توصیه‌های شفاهی ، روابط تودرتو، حضور مدیران دولتی اسبق در هیئت مدیره‌ها، داشتن رانت اطلاعاتی و سایر متغیرهای معرف به حضور در زمینه موفقیت در مناقصات را فراهم می سازد. به باور نگارنده، رتبه‌بندی سازندگان زمینه و مقدمه‌ای برای برندسازی بنگاه برتر در سطح ملی و بین‌المللی، جذب سرمایه‌گذاری، خرید و شرکت‌سازی واحدهای بزرگ ساخت داخل، بهبود ساختار هلدینگی واحدهای صنعتی، شفافیت در نظام قیمت‌گذاری، کاهش روش‌های واسطه‌گری در تامین تجهیزات، شفافیت در اجرای نظام‌های مناقصه‌ها، تقویت اعتماد به حوزه ساخت داخل، تقویت روابط سندیکایی و راهبردی میان
ذی نفعان صنعت نفت خواهد شد.
بدیهی است چنین اتفاق بزرگی فقط از سوی تشکل های صنعتی نظیر انجمن ها روی نمی‌دهد و مطابق قانون حداکثر استفاده از توان فنی و مهندسی کشور و نیز قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار، این اتاق بازرگانی است که به عنوان پارلمان بخش خصوصی و
تشکل ها باید در عملیاتی نمودن این ماموریت مهم قانونی گام بردارد. در این دوره از فعالیت یکی از مهمترین اقدامات نمایندگان بخش صنعت اتاق های سراسر کشور باید حول این موضوع باشد تا با عملیاتی نمودن آن بتوانیم فضای کسب و کار را ضمن شفاف سازی مناسب
فعال نماییم .
*رئیس کمیسیون تسهیل فضای کسب و کار انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران