«ابتکار» از دستاوردها و محورهای دیدار احتمالی حسن روحانی با آیت‌الله سیستانی گزارش می‌دهد

دیدار بی‌‌سابقه
الهام برخوردار
حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان پس از ۶ سال در صدر هیئتی سیاسی و اقتصادی به بغداد سفر خواهد کرد. دیدار با مقامات عالی عراق و رایزنی وزرای کشورمان با همتایان خود ازجمله برنامه‌های این سفر خواهد بود. اما مهم‌ترین بخش این سفر دیدار رئیس‌جمهوری با آیت‌الله سیستانی، از مراجع عظام تقلید مذهب تشیع است چرا که آیت‌الله سیستانی بیش از ۵ سال است که با هیچ ‌مقام دولتی دیدار نداشته است. اگر حسن روحانی با آیت‌الله سیستانی دیدار کند درواقع این نخستین دیدار یک رئیس‌جمهوری ایران با مهم‌ترین مرجع تقلید شیعیان عراق است. گفته می‌شود آخرین بار محمود احمدی‌نژاد از طریق سفارت ایران در بغداد درخواست مکتوبی را برای دیدار با آیت‌الله سیستانی تسلیم دفتر ایشان کرده بود که مورد موافقت آیت‌الله سیستانی قرار نگرفت. حسن روحانی از پنج سال پیش یعنی زمان آغاز به کار دولتش تاکنون به عراق سفر نکرده است. مسئله‌ای که بسیار مورد توجه عراقی‌ها بوده و اینکه روسای جمهوری و نخست وزیر سابق عراق به ایران آمده‌اند اما حسن روحانی تا به حال به کشور عراق سفر نکرده است.
هدف از این دیدار، تحکیم روابط بین دو کشور ایران و عراق است


محسن غروی، مدرس حوزه علمیه درباره دستاوردهای دیدار حسن روحانی با آیت‌الله سیستانی به «ابتکار» گفت: آیت‌الله سیستانی معمولا خیلی کم دیدار دارند، به خصوص دیدار با رجال و شخصیت‌های سیاسی. ایشان حتی در داخل خود عراق هم خیلی به ندرت با رجال سیاسی دیدار می‌کنند. آیت‌الله سیستانی حتی تاکید دارند از دیدارهای‌شان هیچ‌گونه تصویربرداری و ضبطی صورت نگیرد.
این مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه آیت‌الله سیستانی محدودیت‌هایی برای خودشان دارند، تصریح کرد: بنابراین دیدار با رجال سیاسی مانند آقای روحانی اتفاق نادری است که رخ می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه آیت‌الله سیستانی معتقدند که در مسائل سیاسی کشورهای دیگر مانند ایران ورود پیدا نکرده و صلاح نمی‌بینند، گفت: این دیدار می‌تواند چند نکته داشته باشد؛ اول این است که ببینیم محتوای این دیدار چه چیزی است. این دیدار می‌تواند در واقع ملاقات دو عالم دینی باشد. آقای روحانی به هرحال یک شخصیت و عالم دینی هستند و تمایل دارند که با یک مرجع دینی مانند آیت‌الله سیستانی دیدار داشته باشند و در مورد مسائل دینی و فقهی مباحثی را مطرح کنند. نکته بعدی این است که آیت‌الله سیستانی اصالتا ایرانی هستند. به هر حال آقای روحانی به محضر یک عالم دینی در نجف اشرف مشرف می‌شوند. اینگونه روابط و دیدارها بین علما رایج بوده و هست. مسئله دیگر اینکه این ملاقات می‌تواند در وحدت و تحکیم روابط دوجانبه و دوستانه بین ایران و عراق خیلی موثر باشد.
غرویان در ادامه افزود: به هر حال باید منتظر ماند چه اخباری از محتوای این دیدار در رسانه‌ها منتشر می‌شود. آیت‌الله سیستانی خیلی اهل مطالعه و اهل اطلاع از مسائل جهان اسلام هستند. آقای روحانی نیز به عنوان رئیس‌جمهوری یک کشور بزرگ اسلامی مانند ایران می‌تواند مسائل و اخبار داخل کشور را به آیت‌الله سیستانی منتقل کنند. اینها جهات مختلف این دیدار می‌تواند باشد.
محسن غرویان در پاسخ به این سوال که باتوجه به شناختی که شما از آیت‌الله سیستانی دارید و اینکه ایشان تا به حال دیداری با روسای جمهور ایران نداشته‌اند، به نظر شما در این دیدار بیشتر در مورد مسائل سیاسی دو کشور بحث و تبادل نظر خواهد شد یا نه بیشتر به مسائل فقهی می‌پردازند، گفت: به عقیده من آیت‌الله سیستانی در حال حاضر علاوه بر اینکه مقام مرجعیت دینی در عراق را دارند، در مسائل سیاسی در داخل کشور عراق هم خیلی تاثیرگذار هستند. برای مثال در مبارزه با گروهک تروریستی داعش، ایشان فتوایی دادند که بسیار تاثیرگذار بود. نیروهای مسلحی در داخل عراق هستند که از ایشان تبعیت دارند. اینگونه مسائل می‌تواند محور گفت‌وگوهای این دو شخصیت باشد. البته من فکر می‌کنم بیشتر هدف از این دیدار تحکیم روابط بین دو کشور ایران و عراق است.
این استاد حوزه علمیه با اشاره به اینکه آیت‌الله سیستانی تا به حال به صورت رسمی سفری به کشور ایران نداشته‌اند، گفت: ایشان خیلی کم حتی از منزل خارج می‌شوند به گونه‌ای که در زمان حکومت صدام گفته شده حدود 12 سال از خانه حتی تا حرم امیرالمومنین خارج نشده‌اند. حتی در حال حاضر هم براساس اطلاعاتی که ما داریم خیلی کم اتفاق می‌افتد ایشان ملاقاتی داشته باشند بنابراین می‌توان گفت این دیدار بسیار پرفایده خواهد بود.
آیت‌الله سیستانی می‌تواند مانع ایجاد اختلاف بین ایران و عراق باشد
محمدتقی فاضل میبدی، عضو مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه قم نیز درباره ملاقات حسن روحانی با آیت‌الله سیستانی گفت: آیت‌الله سیستانی بیشتر یک شخصیت کاریزماتیک و روحانی دارند تا یک شخصیت سیاسی و سعی کرده‌اند در مسائل سیاسی زیاد ورود پیدا نکنند. اما به عقیده من نفس ملاقات خیلی خوب است، هم به نفع آقای روحانی است و هم به نفع روابط دو کشور می‌تواند باشد. من این ملاقات را به فال نیک می‌گیرم که هم برای کشور عراق مهم است و هم برای کشور خودمان. اما به نظر من این ملاقات یک دیدار سیاسی نخواهد بود. اینکه در این دیدار مبادلات سیاسی صورت بگیرد من خیلی مطمئن نیستم. حجت‌الاسلام محمدتقی فاضل میبدی با بیان اینکه آیت‌الله سیستانی یک وزنه سنگین در بیشتر کشورهای اسلامی محسوب می‌شوند، گفت: مهم‌ترین وجه سیاسی این ملاقات به نظر من می‌تواند این باشد که از اختلاف‌افکنی کشورهای منطقه در روابط بین دو کشور جلوگیری کند. از آنجا که آیت‌الله سیستانی در عراق دارای نفوذ زیادی هستند این دیدار تقریبا جلوی این مسئله را می‌گیرد که عربستان صعودی نتواند اختلافی که مدنظرش است در بین دو کشور ایران و عراق بیفکند چراکه در حال حاضر عربستان سعودی و کشورهای حامی آن در تلاش هستند که بین دو کشور ایران و عراق اختلاف ایجاد کنند بنابراین دیدار با آیت‌الله سیستانی باتوجه به نفوذی که در کشور عراق دارد می‌تواند مانعی باشد بر ایجاد این اختلافات. این مهم‌ترین دستاورد سیاسی این ملاقات خواهد بود.
وی مهم‌ترین دستاورد این ملاقات را همبستگی بیشتر میان دو کشور خواند و افزود: آیت‌الله سیستانی تلاش هستند که از نفوذ عده‌ای که در تلاش می‌کنند بین شیعه و سنی در عراق اختلاف ایجاد کنند، جلوگیری کنند. ایشان علاوه بر چهره مذهبی‌شان یک چهره تاثیرگذار سیاسی در کشور عراق محسوب می‌شوند بنابراین نفس این ملاقات خیلی خوب خواهد بود از این جهت که رابطه ما با کشور عراق بیشتر خواهد شد.
دیدار میان روحانی و آیت‌الله سیستانی پیام قدرتمندی به سه مخاطب اصلی خواهد داشت
سایت «المانیتور» با انتشار گزارشی تحلیلی درباره اهمیت سفر روحانی به عراق نوشت: «از جنبه‌های مهم این سفر، دیدار روحانی با آیت‌الله سیستانی مرجع تقلید بلندپایه شیعه در عراق خواهد بود. این در حالی است که احمدی‌نژاد به شدت از سوی روحانیون عراقی تحریم ‌شده بود و تمایلی به دیدار با او نداشتند. دیدار روحانی با آیت‌الله سیستانی می‌تواند نشانه‌ای از تقویت روابط دوجانبه ایران و عراق باشد. آیت‌الله سیستانی خواستار حفظ توازن و تعادل در روابط خارجی عراق است. برای مثال، او فرمان ترامپ برای نگهداشتن نیروهای آمریکایی در عراق به منظور رصد فعالیت‌های ایران را محکوم کرده است. او همچنین اشاره کرده که نقش ایران در مبارزه علیه داعش در عراق ستودنی است. البته با این شرط که لطمه‌ای به حاکمیت ملی عراق وارد نسازد».
«المانیتور» در ادامه ‌افزود: «دیدار میان روحانی و آیت‌الله سیستانی پیام قدرتمندی به سه مخاطب اصلی خواهد داشت: نخست به رهبران عراق که نشان خواهد داد روحانی از قدرت قابل توجهی برخوردار است و لازم نیست تا آنان لزوما بخواهند با سایر نهادها یا چهره‌های عمدتا نظامی در ایران باب گفت‌وگو و مصالحه تاکتیکی را باز کنند و می‌توانند این کار را با روحانی به عنوان رئیس دولت ایران انجام دهند. دوم پیامی به رهبران ایران خواهد داشت و نشان خواهد داد که روحانی از سوی یکی از بلندپایه‌ترین و پرنفوذترین مراجع تقلید عراق در کشور کلیدی همسایه (عراق) مورد استقبال قرار گرفته است و سوم پیامی به دولت ترامپ و متحدان عرب آن خواهد داشت مبنی بر اینکه عراق درهای خود را به روی سایر کشورها ازجمله ایران با هدف تامین منافع متقابل و مشترک باز می‌گذارد و اجازه نمی‌دهد که خاک عراق مورد استفاده از سوی دولت ثالثی برای اقدام علیه ایران قرار گیرد.»
برنامه‌ها و محورهای مذاکرات روحانی
در سفر به عراق
ایرج مسجدی، سفیر ایران در بغداد در پاسخ به سوالی درباره اهداف سفر رئیس‌جمهوری ایران به عراق گفت: رئیس‌جمهوری ایران با یک هیئت بزرگ سیاسی و اقتصادی به بغداد سفر می‌کند. این سفر سه روزه خواهد بود و در آن مباحث مختلفی با مقامات و مسئولان عراقی مطرح می‌شود.
مسجدی در رابطه با مهم‌ترین محورهای مذاکراتی روحانی در سفر به عراق خاطرنشان کرد: هدف اصلی که در این سفر دنبال می‌شود تقویت روابط در ابعاد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است .
سفیر ایران با اشاره به اینکه ایران و عراق دو کشوری هستند که نیاز زیادی به یکدیگر دارند تصریح کرد: تقویت این همکاری‌ها محور اصلی سفر رئیس‌جمهوری است. در این سفر در رابطه با موضوعات مختلف رایزنی‌هایی انجام می‌شود.
مسجدی ادامه داد: راه‌آهن خرمشهر به بصره‌، گسترش شهرک‌های صنعتی، روادید، قرارداد 1975 الجزایر، مسائل گمرکی، بهداشت و درمان و رایزنی‌های زیادی در دستور کار است.
مسجدی در رابطه با سوال خبرنگاری مبنی بر جزئیات مذاکرات درباره قرارداد الجزایر تاکید کرد: موضوع اجرایی شدن قرارداد است. چون این قرارداد نیازی به اقدامات جدید ندارد و در حال حاضر لازم است لایروبی اروندرود آغاز شود و کشتی‌های غرق شده خارج شوند و بنادر خرمشهر، آبادان و بصره احیاء شوند.
مسجدی در پاسخ به این سوال که آیا در این سفر در رابطه با لغو روادید مذاکره خواهد شد، اظهار کرد: کاری که الان در حال انجام است این است که برای تجار، بازرگانان و صاحبان صنایع و بخش اقتصادی سندی برای تسهیلات در دست بررسی است.
مسئولان عراقی معتقدند برای لغو روادید بین دو کشور نیاز به فراهم شدن زیرساخت‌های لازم است. همچنین به گفته آن‌ها مسائل امنیتی هم مهم است. هرچند موضوع مد نظر ایران لغو روادید بین دو کشور است اما مبنای این سفر حصول توافق در این زمینه نیست.
سایر اخبار این روزنامه