رازهای دوبله به روایت شرلوک هلمز

زنگ صدای گرمش برای گوش نسل های مختلف آشناست. شناسنامه اش می گوید تیرماه امسال 79ساله می شود اما طراوت حنجره اش باعث شده صدایش اغلب جای شخصیت های جوان‎‌ فیلم ها و سریال ها بنشیند. از شرلوک هلمز و رابرت دنیرو (جوانی ویتو کورلئونه) در فیلم «پدر خوانده ۲» گرفته تا جان میلز (پیپ) در فیلم آرزوهای بزرگ و کیانا ریوز در سه‌گانه ماتریکس، با صدای او شناخته می شوند.
منوچهر والی زاده تهرانی، متولد محله لاله زار تهران است. او در سال‌های ۱۳۳۸–۱۳۳۷ یعنی از دوران دبیرستان، بعد از چند تئاتر آماتور به تئاتر تهران راه یافت و در یک نمایشنامه به کارگردانی خانم مورین نقش کوتاهی را به عهده گرفت و پس از مدتی به واسطه صدای خاصش، به استودیوی شاهین فیلم برای دوبله دعوت شد.  اولین بار در فیلم «خداداد» جلوی دوربین رفت و تا سال 1356–1357 در حدود ۱۸ فیلم سینمایی بازی کرد. او در سال های بعد دوبلوری، بازیگری و گویندگی رادیو و کار مدیریت دوبلاژ را به عنوان حرفه خود ادامه داد و تا امروز در آثار فراوانی صداپیشگی کرده است.
آن چه در ادامه می خوانید گفت و گوی کوتاهی با این هنرمند از عالم حرفه ای اوست:
 
فضا برای صداهای جوان باز است


حرف اولمان با او از آغاز حرفه ای است که خودش می گوید حالا خیلی دلبسته آن شده و بخشی از زندگی‌اش را شکل می دهد: از بچگی به گویندگی علاقه بسیار داشتم و از سال 38 دوبله را به عنوان یک حرفه پِی گرفتم. البته پیش از آن تجربه بازیگری داشتم و آن حوزه نیز برای من جذابیت خاص خود را داشت. ورودم به عرصه بازیگری خیلی اتفاقی رخ داد. حرف سال ها پیش است. آن زمان تهران 2.5میلیون نفر جمعیت داشت و جوانانی که با استعداد بودند، به راحتی جذب عرصه های مختلف هنری می شدند. خلاصه دست سرنوشت خواست که من هم در مسیر استعدادم قرار بگیرم.راستش را بخواهید حالا اگر جوانی در حوزه خاصی گل کند و استعدادش شکوفا شود، واقعا همت کرده است. هنوز هم بازیگری را دوست دارم البته که حضورم مقابل دوربین یا در صحنه منوط به دعوت کارگردان هاست.
او بحث را عوض می کند و می رود سراغ هنر دوبلوری. هنری که به گفته او سراسر مهارت است و باید تمام قد شیفته کار باشی تا در آن به موفقیت برسی؛« طی سال های اخیر جوانان با استعداد بسیاری به عرصه دوبله وارد شدند و همیشه این حوزه برای جذب جوانانی که صدا و بیانی خوب دارند، ظرفیت کافی را داشته است. برخلاف باور برخی، این طور نیست که دری بر روی کسی بسته باشد و تنها 8 تا 10 پیش کسوت در این عرصه فعالیت کنند. برعکس فضا بسیار باز است و همین حالا نیروهای تازه نفس زیادی به این حوزه وارد شده و خوش درخشیده اند.»
دوبله ایران ، در دنیا یک است
این هنرمند ادامه می دهد: از نظر بنده دوبله ایران از تمامی جهات در دنیا یک است. در بسیاری از کشورها صدا را با دستگاه ها و فناوری های جدید زیر و بم می کنند، در حالی که دوبله در ایران توسط گویندگان و با صدای خودشان انجام می شود به خصوص در پویانمایی ها که دوبله‌ سختی دارند و دوبلورهای آن ها مهارت بیشتری در اجرا و تطبیق صدا دارند، چرا که کارتون و پویانمایی به تیپ‌سازی نیاز دارد و صدا باید متناسب با کاراکتر مربوط همگام سازی شود. خلاصه به دلیل این که شاهد استعدادها و تلاش های بسیاری طی این سال ها، در این عرصه در کشورمان بوده ام، می گویم که جایگاه خوبی در بحث دوبلاژ در جهان داریم.
والی زاده به رغم تجربه اش کمتر به حوزه «مدیریت دوبلاژ» وارد می شود و برای این انتخابش نیز دلایلی دارد: در تعداد کمی از آثار مدیر دوبلاژ بودم، مدیریت دوبلاژ یک فرصت جداگانه می‌خواهد و به مطالعه و حوصله زیادی احتیاج دارد. زمان بر بودن کار را هم به همه این مولفه ها اضافه کنید. همه این ها باعث شده است ترجیح بدهم کمتر سراغ مدیریت دوبلاژ بروم.
این صداپیشه پیش کسوت، ماندگاری در این عرصه را منوط به تلاش و داشتن یک اجرای خوب و خلاقانه می داند و توضیح می دهد: خیلی از شخصیت ها با صدای دوبلورها در ذهن مردم ماندگار شده اند. اساسا پیوند مناسب شخصیت با صدایی که برای آن ساخته می شود؛ به باورپذیری آن کمک می کند و اگر صداپیشه ای به همه این مولفه ها توجه کند و یک اجرای خوب داشته باشد؛ مخاطب با صدای او ارتباط برقرار می کند و کلیت کار به دل مردم می نشیند. البته تاکید کنم که این رویه به نوعی برای تمامی حرفه ها مصداق می یابد. می خواهم بگویم استعداد داشتن کافی نیست و این همت و تلاش است که هر ظرفیت خوبی را به ثمر می رساند.
از علاقه اش به صدای پیش کسوتان می پرسیم اما وی از پاسخ دادن طفره می رود و می گوید: صدای بسیاری از پیش کسوتان عرصه دوبله ماندگار و دوست داشتنی است، با این حال نمی توانم از علاقه ام به صدای شخص خاصی صحبت کنم، چون این کار را کم لطفی به دوستان دیگر می دانم اما در کل باور دارم که صداهای دوست داشتنی در عرصه دوبلوری در ایران زیاد است.
مردم باید به صداهای جدید هم عادت کنند
والی زاده برایمان از محبت مردم به خودش و صدایش تعریف می کند و می گوید: شاید این که من با این سن و سال جای جوان ها حرف می زنم، برای مخاطبان جالب باشد اما  کم‌کم باید فضایی فراهم شود تا مردم به صداهای جدید عرصه دوبله هم عادت کنند و حتما این اتفاق خواهد افتاد و از صداهای تازه نیز به همین شکل استقبال می شود.والی زاده در پایان به علاقه مندان به حرفه دوبله توصیه می کند:  ورود به این حرفه علاوه بر داشتن صدای خوب، مقاومت و عشق هم نیاز دارد. باید امتحان صدا بدهید و فن بیان بلد باشید، این کار صبر و شکیبایی می خواهد. در کنار این ها، حرفه دوبله هم مانند بسیاری از مشاغل دیگر کم و زیاد دارد، بخور و نمیر دارد، یک روز کار  داری، روز دیگر نه. باید در مقابل تمام این سختی ها ایستادگی کرد. من به مدد تجربه، عشق و علاقه یک دوبلور شدم و چندین دهه است که به‌طور مداوم در این عرصه فعالیت می کنم. به رغم تمام این سختی ها همیشه از شغلم راضی بوده و شکایتی
نکرده ام و نمی کنم.