گزارش «ابتکار» از حواشی آخرین فیلم منوچهر هادی چه‌کسی «رحمان 1400» را قربانی کرد؟!

فاطمه امین‌الرعایا
آنقدر این خبر عجیب است که هیچ بعید نیست‌ از تعجب شاخی هم روی سرمان سبز شود! روز گذشته اکران فیلم «رحمان 1400» پس از یک‌ماه اکران و فروشی میلیاردی، در سینماها متوقف شد! حالا دلیل چه بوده؟ تفاوت نسخه در حال اکران با نسخه مجوز‌دار! دلیل از خود خبر عجیب‌تر! هرچند ایرادهایی که به فیلم وارد شده، قابل اعتنا هستند اما آیا هیچ‌کس در طول یک‌ماهی که از اکران این فیلم می‌گذرد متوجه تفاوت این نسخه‌ها نشده است؟ آیا دلایلی به‌جز آنچه مطرح شده، علت این توقیف است؟
حاشیه‌هایی که زودتر از فیلم آمدند
«رحمان 1400» از همان ابتدا هم فیلم پرحاشیه‌ای بود. از خبر بازی مهران‌ مدیری با گریمی متفاوت گرفته تا انصراف از شرکت در جشنواره فیلم فجر، آن هم در آخرین لحظات. در همان روزهای پیش از اکران هم می‌شد حدس زد که فیلم تازه منوچهر هادی، کارگردان‌ و علی سرتیپی، تهیه‌کننده، فیلمی موفق در گیشه باشد. این فیلم‌ بسیاری از مشخصات یک فیلم بفروش را داشت؛ حضور چهره‌های محبوبی مثل مهران مدیری، رضا گلزار، ساره بیات و... گیشه را تقریبا برای این فیلم تضمین می‌کرد. داستان فیلم هم داستانی سیاه، جدی و نیازمند تفکر نبود؛ یک کمدی که در آن با شوخی‌های موقعیت و شوخی‌های کلامی می‌شد به‌راحتی چند دقیقه‌ای فارغ از دنیای بیرون از سالن خندید. گرچه برخی از شوخی‌های فیلم، شوخی‌هایی دم‌دستی و حتی هنجارشکنانه‌‌ای هستند که از قضا این روزها در سینمای ما بسیار رواج پیدا کرده، اما فیلم پس از اکران هم با استقبال بسیار خوبی روبه‌رو شد تا آنجا که پس از حدود یک‌ماه و روزانه حدود ۸۰۰ نوبت اکران، توانست به رقمی حدود 22 میلیارد تومان در گیشه دست پیدا کند و با اختلاف از «متری شیش‌ونیم» سعید روستایی پیشی بگیرد. اما شوخی‌های موجود در این فیلم، تبدیل به پاشنه‌آشیلش شد. بسیاری از منتقدان، این شوخی‌ها را شوخی‌های جنسی می‌دانستند که نباید از صفحه نقره‌ای پخش شوند.


فیلمی برای ندیدن؟
منتقدان همچنان بر «رحمان 1400» می‌تاختند و برخی نیز شرمگین بودند که فیلمی مثل «تختی» در کارزار گیشه شکست می‌خورد و «رحمان 1400» همچنان پیش می‌تازد و مورد استقبال مخاطبان قرار می‌گیرد.
حتی این آش آنقدر شور شده بود که برخی از اعضای شورای پروانه نمایش فیلم هم موضعی انتقادی نسبت به این فیلم گرفته بودند. به طور مثال حسین کرمی، از اعضای شورای پروانه نمایش فیلم و رئیس مرکز نمایشی سیما دراین‌باره گفته بود: «من این فیلم را به‌همراه خانواده نمی‌بینم و به دوستان و نزدیکانم آن را توصیه نمی‌کنم. شاید خودم هم اگر در نشست مربوط به پروانه نمایش نبودم، نمی‌نشستم تا این فیلم را به‌عنوان اثری که واجد ارزش‌های سینمایی باشد ببینم».
یا «محمدعلی حسین‌نژاد» از دیگر اعضای شورای پروانه نمایش فیلم و جامعه‌شناس که پیش از این در صداوسیما، بنیاد سینمایی فارابی و معاونت سینمایی حوزه هنری فعالیت داشته، گفته بود: «من سعی کردم روی خانواده‌ام طوری کار کنم که خودشان نروند فیلمی مثل «رحمان 1400» را ببینند. آنها قبل از اینکه بروند فیلمی را ببینند، بررسی می‌کنند که با چه نوع فیلمی طرف هستند لذا نمی‌روند مخاطب چنین کاری قرار گیرند. آنها حتی اگر به‌طور اتفاقی بروند این فیلم را تماشا کنند، وسط نمایش آن بلند می‌شوند و از سالن بیرون می‌آیند. من می‌گویم باید تمام مخاطبان سینما را به این وضع رساند و خانواده ایرانی به‌جایی برسد که کسی به او نگوید برای تماشای فلان فیلم برو یا نرو بلکه طوری باید روی فرهنگ خانواده کار کرد که خودش تشخیص دهد برود یا نه. البته این در جامعه ما فراگیر نیست اما باید همه را به‌جایی برسانیم که قوه تشخیص داشته باشند و تحت‌تاثیر چیزی مخرب قرار نگیرند و آن را پس بزنند. من خودم امیدی به سیستم‌های فرهنگی‌مان ندارم و برای همین، طوری زمینه‌سازی کرده‌ام که مثلا اگر دوستان پسر من بگویند بیا برویم و این فیلم را ببینیم، خودش بگوید من نمی‌آیم چون فیلم بدی است».
توقیف پرفروش‌ترین فیلم اکران‌ نوروزی
ماجرای «رحمان 1400» تنها به انتقاد ختم نشد. روز شنبه، محمدرضا فرجی، مدیرکل سینمای حرفه‌ای اعلام کرد که نسخه‌ای که از رحمان 1400 در سینماها در حال نمایش است با نسخه‌ای که مجوز و پروانه نمایش گرفته، تفاوت دارد و بازرسان در سینما این موضوع را تایید کرده‌اند. به همین دلیل از صبح روز یکشنبه تمامی سانس‌های این فیلم در تمامی سینماهای کشور تعلیق شد. در متن اطلاعیه سازمان سینمایی در این‌خصوص آمده است: «بر اساس گزارش‌های رسیده به اداره کل سینمای حرفه‌ای معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی و بررسی بازرسان این اداره کل، تخلف فیلم «رحمان ۱۴۰۰» مبنی بر عدم حذف کامل برخی از صحنه‌های اعلامی از سوی شورای پروانه نمایش در برخی از سینماها محرز شد و با عنایت به مفاد ماده ۱۸ آیین‌نامه نظارت بر نمایش فیلم از ادامه اکران این فیلم جلوگیری به عمل آمد».
منوچهر هادی، کارگردان این فیلم در واکنش به این اتفاق در صفحه شخصی اینستاگرامش نوشت: «تبریک به دوستانی که منتظر این خبر بودند. تمام سینماهای کشور نسخه اصلاح‌شده را روی پرده اکران می‌کردند و تازه سینماهای حوزه نسخه اصلاح‌شده‌تری را. هیچ باکی نیست تمام تلاشم را خواهم کرد که رحمان را دوباره اکران کنم؛ فیلمی که حرف مردم را می‌زند و خوشحالی را به مردم هدیه می‌داد».
سوال‌هایی که پاسخی ندارند
در این میان چندین سوال اساسی و مهم وجود دارد. شاید مهم‌ترین آن‌ها این باشد که چرا پس از حدود یک ماه و فروش میلیاردی این فیلم، بازرسان سازمان سینمایی تازه به تفاوت نسخه اکران‌شده با نسخه تایید‌شده پی‌ برده‌اند؟ فرجی دراین‌باره گفته است: «در اکثر سالن‌ها فیلم «رحمان ۱۴۰۰» همان نسخه‌ای که مورد تایید ما بوده و اصلاحات کامل انجام شده نمایش داده شده است. با توجه به اینکه بازرسان سازمان سینمایی معمولا به صورت تصادفی در سالن‌های سینمایی حضور پیدا می‌کنند متاسفانه در هفته اخیر متوجه شدیم در برخی از سالن‌های سینما نسخه‌ای که به صورت کامل اصلاح نشده بود اکران شده است».
او در پاسخ به این سوال مبنی بر اینکه این اشتباه متوجه چه فردی است؟ توضیح داد: «فعلا از نظر حقوقی پخش‌کننده و تهیه‌کننده باید پاسخگوی این اتفاق باشند و ما هم در حال بررسی این موضوع هستیم. انتظار ما بر اخلاق حرفه‌ای بودن تهیه‌کنندگان، پخش‌کنندگان و حتی کارگردان فیلم‌ها در اجرای ضوابط و مقررات و آیین‌نامه‌های اجرایی مصوب است و سینما نباید به خاطر یک سهل‌انگاری دچار آسیب شود». اما این سهل‌انگاری آیا ناشی از ضعف در نظارت نیست؟
از سوی دیگر آیا این اقدام، یک بازی تبلیغاتی برای فروش بیشتر این فیلم نیست؟ آیا با خارج کردن پرفروش‌ترین فیلم اکران‌ نوروزی 98 تلاش شده تا مخاطبان به سوی فیلم دیگری سوق داده شوند؟
نسخه اصلاح نشده چگونه سر از برخی سینماها درآورده است؟ آیا تهیه‌کننده چنین تخلفی کرده؟ در غیر این‌صورت کدام فرد یا افرادی به این نسخه دسترسی داشته‌اند و چه قصدی از انتشار آن داشته‌اند؟ با متخلف چگونه برخورد خواهد شد؟
تلاش‌های بی‌ثمر برای رفع توقیف
اما با همه اتفاقات عوامل این فیلم در تلاش هستند که این فیلم را رفع توقیف کنند تا بتواند دوباره روی پرده نقره‌ای به نمایش درآید. منوچهر هادی در همین رابطه در اینستاگرامش نوشت: «دو روز در وزارت ارشاد برای اکران مجدد فیلم، تمام تلاشم را خواهم کرد. فیلمی که به راحتی شصت میلیاردی می‌شد. بالای دو میلیون نفر در بیست‌و‌پنج روز فیلم رو دیدن و به دیگری توصیه کردن و به شدت مورد استقبال واقع شده با وجود همه دشمنی‌ها و حسادت‌ها و کج‌فهمی‌های اندک‌بی‌مغزهای بلاتکلیف که حرف و پیام فیلم رو نفهمیدن که اکثرا هم فیلم رو ندیدن.
از صد و ده دقیقه فیلم کمتر از دو دقیقه به شوخی‌های بامزه می‌پردازد که کوته‌نظران آن‌را شوخی جنسی دیده‌اند. ولی مخاطب فیلم که نجومی بالا می‌رود مهم نیست».
او همچنین در لایوی در اینستاگرامش با حضور علی سرتیپی گفت: «در 112 دقیقه فیلم حتی یک دقیقه شوخی‌های جنسی نیست. ارشاد به این شوخی‌ها مجوز‌ داد، شوخی‌هایی که لازمه فیلم کمدی است، این شوخی‌ها متعارف هستند اما افرادی به‌گونه‌ای بیان می‌کنند گویا خدایی نکرده فیلمی ساخته‌ایم که در شان خانواده و مردم ایران نیست. وقتی فیلمی در 27-28 روز 22 میلیارد می‌فروشد یعنی بالای 2 میلیون نفر آن را دیده‌اند! مگر می‌شود به شعور این 2 میلیون نفر توهین کرد. چرا فیلم‌های دیگر اینچنین مورد استقبال قرار نمی‌گیرند؟ البته آرزوی ما این است که این اتفاق بیفتد. ما نمی‌گوییم فیلم بی‌نقصی ساخته‌ایم، ممکن است نقصی هم داشته باشد اما نیت ما این نبوده فیلمی بسازیم که به شعور مخاطب توهین بشود. دوستانی هم که از واژه‌های سخیف و مبتذل استفاده می‌کند، ابتذال مغز کثیف آن‌ها است و مزخرف خودشان هستند چون این فیلم، فیلمی تایید شده است. هر نقدی که با ادبیات محترمانه باشد، ما به آن احترام می‌گذاریم و به آن توجه و فکر می‌‌کنیم. اما قطعا به کسی که تربیت و ادب اجتماعی و خانوادگی ندارد، توجهی نمی‌شود. امیدواریم این فیلم با حمایت و درایت مدیران ارشاد رفع توقیف شود، اگر نشد هم بدانید ما همه تلاش‌مان را کرده‌ایم». بنابر آخرین پست اینستاگرام کارگردان این فیلم باید 25 فروردین را واقعا روز پایان اکران «رحمان 1400» بدانیم. در هرحال، باوجود توقیف این فیلم، باید متخلفان این ماجرا مشخص شوند و سازمان سینمایی به‌صورت شفاف درباره این حواشی توضیح بدهد.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» آثار و پیامدهای حذف دلار از مراودات تجاری را بررسی می‌کند تجارت بدون دلار سیده فاطمه ذوالقدر اصلاح خط‏مشی رسانه ملی در گروِ اصلاح اساسنامه «ابتکار» از خطراتی که یک جنبش اعتراضی را در ادامه مسیر تهدید می‌کند گزارش می‌دهد خلا قانونی در ایران چه تبعاتی برای محیط‏زیست داشته است؟ حفظ میراث طبیعی در نبودِ قانون گزارش «ابتکار» از توضیحات وزرا درباره میزان خسارات سیل اخیر و انتقادات نمایندگان عراقچی در واکنش به اظهارات سفیر فرانسه در آمریکا در صورت عدم اعلام موضع، اقدامات مقتضی را انجام خواهیم داد مکمل‌های ورزشی و رژیمی غیرقانونی چه مشکلاتی را ایجاد می‌کنند؟ بازار نابسامان عضله و لاغری در کوچه مروی! گزارش «ابتکار» از حواشی آخرین فیلم منوچهر هادی چه‌کسی «رحمان 1400» را قربانی کرد؟! «‌ابتکار» به مناسبت نخستین جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی خارجی و رونمایی از سایت دیپلماسی اقتصادی گزارش می‌دهد روحانی در نخستین جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی در سال جدید: کمک‌های سازمان یافته مردم به سیل‌زدگان همچنان مورد نیاز است ظریف در دیدار سفیر جدید فرانسه در تهران: موانع موجود در روابط فرانسه و ایران با اتکا به دوراندیشی رفع شود هدایتی درششمین جلسه دادگاه رسیدگی به پرونده ۱۱ متهم بانکی: بدهکار هستم نه اخلالگر