روزنامه ابتکار
1398/02/18
یک سال پس از خروج آمریکا از برجام رقم می‌خورد نخستین پاسخ برجامی ایران به بدعهدی‌ها
گروه ایران و جهان- سال گذشته و در چنین روزی دونالد ترامپ رئیس ایالات متحده آمریکا در جلوی دوربین‌های تلویزیونی، خروج یکجانبه کشورش از توافق هسته‌ای را اعلام و فرمان بازگشت تحریم‌های ثانویه علیه ایران را صادر کرد؛ اقدامی که به جز چند کشور محدود از متحدان منطقه‌ای واشنگتن، موجب واکنش شدید جامعه جهانی به خصوص شرکای برجام شد.در همین راستا، ایالات متحده با اتخاذ سیاست تشدید فشارها بر روی ایران، طی دو مرحله (مرداد و آبان ماه سال گذشته) تحریم‌هایی را علیه کشورمان اعمال کرد. این امر اگر چه به تنش‌های موجود میان تهران و واشنگتن دامن می‌زند، اما اقدامات اخیر آمریکا مبنی بر قرار دادن نام سپاه پاسداران به لیست گروه‌های تروریستی، عدم تمدید معافیت خریداران نفت ایران و نیز اعلام وضع تحریم‌های جدید هسته‌ای، سطح تقابل میان دو کشور را به تعبیر کارشناسان به نقطه جوش رسانده است.
پیش از این و در حالی که ایران ضرب‌الاجلی را برای سایر شرکای برجام به خصوص اروپایی‌ها برای بهره‌‌مندی از توافق هسته‌ای تعیین کرده و هشدار داده بود که هر آن ممکن است این توافق بین‌المللی از بین برود، اروپایی‌ها علی‌رغم اظهارات متعدد مبنی بر تلاش برای حفظ و تداوم برجام، گام‌های عملی مورد قبول تهران را برنداشته‌اند. این امر پس از اعلام راه‌اندازی سازوکار اینستکس به عنوان مکانیسمی برای همکاری تجاری و اقتصادی با ایران به نقطه اوج خود رسید، به طوری که برخی منتقدان علاوه بر محدود بودن دامنه آن، نسبت به سازوکار حقوقی و نیز عدم تمایل اروپایی‌ها به هزینه کردن برای حفظ توافق هسته‌ای هشدار دادند.
پاسخ ایران از چه جنسی خواهد بود؟
در این میان و در حالی که به گفته مسئولان کشورمان، اقدامات آمریکا به خصوص 12 شرط این کشور، امکان مذاکره و خروج از بن‌بست را سلب کرده است و نیز سکوتی معنادار از سوی کشورهای 1+4 در قبال اقدامات یکجانبه ایالات متحده جهت افزایش فشارها بر روی ایران حاکم است، طبق گفته رسانه‌های داخلی، قرار است امروز حسن روحانی رئیس‌جمهوری کشورمان نخستین پاسخ عملی ایران به اقدامات آمریکا در قبال توافق هسته‌ای را اعلام کند.
این امر در حالی قرار است صورت بگیرد که گمانه‌زنی‌های مختلفی از سوی کارشناسان برای پاسخ ایران مطرح میشود. در همین راستا، حسین موسویان دیپلمات ارشد پیشین کشورمان طی یادداشتی در میدل ایست با بیان نقل قولی از عباس عراقچی معاون وزارت خارجه کشورمان مبنی بر اینکه وی طی دیدارش با هیئتی اروپایی گفته است: ما به اندازه کافی فرصت و زمان برای جبران تبعات خروج آمریکا از برجام ارائه کرده‌ایم و اکنون دیگر زمان عمل فرا رسیده است، تاکید کرد که با توجه به قصور اروپایی‌ها و تشدید اقدامات آمریکا بر علیه ایران، کشور نیاز به یک اقدام قاطع دارد.
در این رابطه گفته میشود که شاید پاسخ متقابل ایران خروج از برجام یا NPT باشد، اما به گفته کارشناسان، به احتمال فراوان پاسخ ایران در چارچوب توافق هسته‌ای و ذیل بندهای 26 و 36 برجام خواهد بود. در بند 26 برجام تصریح شده است: اتحادیه اروپایی فارغ از فرآیند حل و فصل اختلافات پیش‌بینی شده در برجام، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌هایی که اجرای آنها را وفق این سند لغو کرده است، خودداری می‌کند. هیچ‌گونه تحریم جدید هسته‌ای شورای امنیت و هیچ‌گونه تحریم جدید هسته‌ای اتحادیه اروپایی یا اقدامات محدودیت ساز وجود نخواهد داشت. ایالات متحده با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم‌های مشخص شده در پیوست ۲ به عمل خواهد آورد. دولت ایالات متحده فارغ از فرآیند حل و فصل اختلافات پیش‌بینی شده در این برجام، در چارچوب نقش مشخص رئیس جمهوری و کنگره، از بازگرداندن یا تحمیل مجدد تحریم‌های مشخص شده در پیوست ۲ که اعمال آنها را وفق برجام متوقف کرده است، خودداری می‌کند. دولت ایالات متحده، در چارچوب نقش مشخص رئیس جمهوری و کنگره، از اعمال تحریم‌های جدید مرتبط با برنامه هسته‌ای خودداری خواهد کرد. ایران اعلام کرده است که تحمیل یا بازگرداندن تحریم‌های مشخص شده در پیوست دو یا وضع تحریم‌های جدید هسته‌ای را به منزله مبنایی برای توقف کلی یا جزئی اجرای تعهدات خود وفق این برجام، تلقی خواهد کرد.
در بند 36 نیز ذکر شده است: چنانچه ایران معتقد باشد که هر یک یا کلیه اعضای گروه ۱+۵ تعهدات خود را طبق این برجام رعایت نکرده‌اند، ایران می‌تواند موضوع را به منظور حل و فصل به کمیسیون مشترک ارجاع کند؛ به همین ترتیب، چنانچه هر یک از اعضای گروه ۱+۵ معتقد باشد که ایران تعهدات خود را طبق برجام رعایت نکرده است، هریک از دولت‌های گروه ۱+۵ می‌توانند اقدام مشابه به عمل آورند. کمیسیون مشترک ۱۵ روز زمان خواهد داشت تا موضوع را فیصله دهد، مگر اینکه این زمان با اجماع تمدید شود. متعاقب بررسی کمیسیون مشترک، چنانچه هر عضو معتقد باشد که موضوع پایبندی فیصله نیافته است، می‌تواند موضوع را به وزیران امور خارجه ارجاع دهد. وزیران ۱۵ روز وقت خواهند داشت تا موضوع را فیصله دهند، مگر اینکه این زمان با اجماع تمدید شود. پس از بررسی کمیسیون مشترک، به موازات یا به جای بررسی در سطح وزیران، عضو شاکی یا عضوی که اجرای تکالیفش زیر سوال بوده است می‌تواند درخواست کند که موضوع توسط یک هیئت مشورتی که متشکل از سه عضو خواهد بود (یکی از سوی هر یک از طرف‌های درگیر در اختلاف و طرف سوم مستقل) بررسی شود. هیئت مشورتی می‌بایست نظریه غیر‌الزام‌آوری را درخصوص موضوع پایبندی ظرف ۱۵ روز ارائه کند. چنانچه متعاقب این فرآیند ۳۰ روزه موضوع فیصله نیابد، کمیسیون مشترک در کمتر از ۵ روز نظریه هیئت مشورتی را با هدف فیصله موضوع بررسی خواهد کرد. چنانچه موضوع کماکان به نحوی مورد رضایت طرف شاکی فیصله نیافته باشد و چنانچه طرف شاکی معتقد باشد که موضوع، مصداق عدم پایبندی اساسی است، آنگاه بر اساس مندرجات برنامه جامع اقدام مشترک صفحه ١٨، طرف می‌تواند موضوع فیصله نیافته را به عنوان مبنای توقف کلی و یا جزئی اجرای تعهداتش وفق برجام قلمداد کرده و یا به شورای امنیت سازمان ملل متحد ابلاغ کند که معتقد است موضوع مصداق عدم پایبندی اساسی به شمار می‌آید.
طبق این دو بند، نخستین تلنگر برجامی ایران به سایر شرکای برجام رقم خواهد خورد؛ امری که می‌تواند علاوه بر هوشیاری طرف مقابل برای انجام تعهداتش بر مبنای توافق هسته‌ای، تبعات پایان یافتن احتمالی برجام را نیز بر دوش آنها بیندازد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
معاون اول رئیس‌جمهوری:
سامانه‌های مبارزه با قاچاق کالا و ارز با سرعت راه‌اندازی و تکمیل شوند
محمدرضا ستاری
هنر ممکنکردن ناممکن‌ها
یک سال پس از خروج آمریکا از برجام رقم می‌خورد
نخستین پاسخ برجامی ایران به بدعهدی‌ها
روند الکترونیکی شدن انتخابات بررسی شد
چالش‌های الکترونیکی شدن انتخابات
«ابتکار» از جلسه غیرعلنی مجلس درباره تحرکات امنیتی اخیر آمریکا در منطقه گزارش می‌دهد
طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی- فرهنگی در مجلس به شور گذاشته شد
قانون در برابر تخریبگران میراث
آموزش و پرورش به دنبال متخلفان پخش آهنگ خواننده زیرزمینی در چند مدرسه می‌گردد
واسه همه پیگیری‌هاتون مرسی!
آیا در رده «مشاغل سخت و زیان‌آور» بودن خبرنگاری به نفع خبرنگاران است؟
هیاهو برای هیچ
نامه رئیس‌جمهوری به سران انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه
ظریف پیش از عزیمت به مسکو:
ادامه حضور ایران در برجام به رفتار اروپایی‌ها بستگی دارد
نامه رئیس‌جمهوری به سران انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه
رئیس قوه قضائیه ماموریت داد
تهیه لایحه جامع احترام به آزادی‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی
بقاء مشروط در برجام
ناوِ یو.اس.اس بولتون در نزدیکی نبرد!
