نسخه اداره کشور بدون نفت

 با تشدید فشارهای تحریم آمریکا، تدوین برنامه اداره کشور بدون نفت ، در 10 بند توسط مرکز پژوهش های مجلس شکل جدی تری به خود گرفت. اساس این برنامه را که با هدف خلع سلاح تحریم کنندگان نفت ایران تدوین شده است، دو محور اصلی پاک سازی بودجه از نفت و نیز تعادل بخشی به نظام ارزی با فرض بدترین و بدبینانه ترین حالت صادرات نفت ایران یعنی رسیدن صادرات نفت به صفر، تشکیل می دهد. در این برنامه، برای پاک سازی بودجه از نفت، 10 برنامه که در مجموع 100 هزار میلیارد تومان منابع را در اختیار دولت قرار می دهد، با افق زمانی یک تا سه سال در نظر گرفته شده است. همچنین پیش بینی شده که اجرای شش برنامه برای افزایش منابع و کاهش مصارف ارزی، قریب به 40 میلیارد دلار آورده ارزی برای کشور به همراه داشته باشد که از 30 میلیارد دلار جمع صادرات نفت و گاز کشور، بیشتر است.برنامه های 10 گانه رفع کسری بودجه با امکان درآمد زایی تقریبی هر یک به میزان 10 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است که جزئیات آن در جدول شماره ۱ آمده است. مرکز پژوهش های مجلس برای باقی مانده 30 تا 40 هزار میلیارد تومان، که حصول درآمد غیر نفتی از آن ها قطعی است، انتشار اوراق مالی اسلامی قابل تسویه در سال های بعد (نهایت تا سال 1400) را با عنوان «اوراق پاک سازی اقتصاد از نفت» پیش‌بینی کرده است. این مرکز در تبیین این قسمت از طرح، آن را تجربه بهبود داده شده اوراق منتشرشده دولت دکتر مصدق برای نجات اقتصاد ملی در روزگار تحریم فروش نفت انگلستان در سال 1330 دانسته است .  بخش دیگری از برنامه نفت زدایی از بودجه، به دو قسمت مدیریت منابع ارزی و افزایش آن و کاهش مصارف ارزی تقسیم بندی می شود که می تواند تا 40 میلیارد دلار منابع در اختیار ارزی دولت را افزایش دهد. رقمی که بنا بر اذعان این گزارش، از درآمد ناشی از صادرات نفت و گاز (به میزان 30 میلیارد دلار)، 10 میلیارد دلار بیشتر است. جزئیات این برنامه در جدول شماره ۲ آمده است.