روزنامه شهروند
1398/03/21
کلید «مسکن ملی» برای قفل بازار
شهروند| حاشیه‌سازی قیمت مسکن در سال 97 بسیاری از مشتریان این بازار را دچار شوک کرد. میانگین قیمت مسکن در تهران که تا سال 96 چیزی حدود 4میلیون و 500هزار تومان به ازای هر مترمربع بود، در فروردین 98 و بنا به اعلام بانک مرکزی به 11میلیون تومان رسید. این مسأله موجب شد که وزارت راه و شهرسازی اعلام کند که طرحی با عنوان مسکن ملی برای کنترل بازار آماده کرده است تا قیمت‌ها را مهار کند. طرح مسکن ملی در روزهای اخیر و در مجلس به مشورت و گفت‌وگو گذاشته شد و حالا وزارت شهرسازی می‌گوید که استارت کار را زده است اما مسکن ملی دقیقا قرار است چه اتفاقی را در بازار رقم بزند و آیا واقعا به مهار قیمت‌های افسارگسیخته کمک می‌کند؟خانه‌های استیجاری دولتی
یکی از بندهای طرح ملی مسکن این است که دولت برای مستاجران دهک اول و دوم و درواقع نیازمندان، خانه‌های اجاره‌ای می‌سازد؛ این خانه‌ها به صورت دولتی ساخته می‌شوند و به مستاجران نیازمند واگذار می‌شوند. بر اساس این طرح که در سایر کشورهای جهان هم اجرا میشود، مالکیت خانه‌ها به نیازمندان واگذار نمی‌شود؛ زیرا مطالعات نشان داده است که نیازمندان پس از تحویل‌گرفتن این خانه‌ها آن را فروخته و صرف سایر هزینه‌هایشان ازجمله درمان و... می‌کنند و دوباره به چرخه بی‌خانمان‌ها برمی‌گردند.
بر اساس این طرح نیازمندان به عنوان اجاره‌نشین تا زمان توانمندی در این خانه‌ها ساکن می‌شوند و مبلغ ناچیزی به عنوان اجاره می‌پردازند که درواقع هزینه نگهداری و تعمیر ساختمان است.
بستن پرونده مسکن مهر
از حدود 2میلیون مسکن مهری که ساخته شده است، همچنان حدود 500 هزار مسکن مهر تکمیل نشده است. دولت می‌گوید که با تکمیل 500هزار مسکن مهر و واردکردن آن به بازار، درواقع نیمی از تقاضای سالانه بازار به مسکن پاسخ داده میشود و این افزایش عرضه می‌تواند قیمت مسکن را کاهش دهد. بنا به گفته محمد اسلامی، وزیر راه‌وشهرسازی از بین ساختمان‌های مسکن مهر که هنوز تحویل داده نشده‌اند، در حال حاضر جز مواردی که دارای مباحث حقوقی و قضائی هستند، همه خانه‌های مسکن مهر تعیین تکلیف شده‌اند. البته به گفته وزیر راه و شهرسازی برخی از واحدها فاقد متقاضی هستند که قرار است این خانه‌ها هم با سازوکارهایی به افراد نیازمند کمیته امداد و بهزیستی تحویل داده شود.
زمین از دولت، ساخت‌وساز از مردم
سهم قیمت زمین از ساخت‌وساز در برخی مناطق ایران به بالای 80درصد می‌رسد و به‌طور میانگین چیزی حدود 60درصد قیمت تمام‌شده خانه، مربوط به قیمت زمین است. این موضوع درواقع به دلیل جولان دلالان زمین است که موجب افزایش شدید قیمت مسکن شده است. حالا وزارت راه و شهرسازی به تمام استانداری‌های ایران نامه زده است که زمین‌های دولتی را به صورت رایگان در اختیار پیمانکاران قرار دهند تا در آنها ساخت‌وساز انجام شود و خانه‌های ارزان‌قیمتی تهیه و به مردم فروخته شود. بر اساس آماری که وزیر کشور اعلام کرده، بیش از یک‌میلیون هکتار زمین دولتی در سراسر کشور وجود دارد که وزارت کشور می‌تواند آنها را در اختیار واحدهای مسکن‌ساز قرار دهد تا از این طریق سهم قیمت زمین از قیمت ملک را کاهش دهد اما مسأله اینجاست که این زمین‌ها در چه مناطقی قرار دارند. آیا قرار است طرح مسکن ملی هم به سرنوشت مسکن مهر دچار شود؟ این موضوعی است که هنوز وزارت راه و شهرسازی پاسخ روشنی به آن نداده است.
ساخت‌وساز ارزان در بافت فرسوده
چیزی حدود یک‌سوم جمعیت شهرهای ایران در بافت‌های فرسوده و یا حاشیه شهرها زندگی می‌کنند. این افراد به دلیل این‌که تمکن مالی کافی را برای نوسازی خانه‌هایشان ندارند، سال‌ها در همان بافت فرسوده ساکن می‌مانند و چهره شهرها به‌سرعت نوسازی نمی‌شود. حالا وزارت راه و شهرسازی با راهکارهایی تلاش کرده است تا ساخت‌وساز در بافت فرسوده را ارزان‌تر تمام کند.
بر اساس اعلام مدیران سازمان بازآفرینی شهری، با تمهیدات در نظر گرفته شده برای ساخت‌وساز در بافت فرسوده، ساخت هر مترمربع خانه در مناطق فرسوده چیزی حدود 300 تا 500هزار تومان ارزان‌تر تمام میشود.
این سازمان اعلام کرده است که هزینه صدور پروانه‌های ساخت و ساز، عوارض و تراکم و سایر هزینه‌های اداری برای ساخت‌وساز در بافت فرسوده مشمول تخفیف‌های ویژه شده است. به‌علاوه این‌که سود وام بانکی ساخت‌وساز در بافت فرسوده بین 8 تا 9درصد است. البته بیشتر این تسهیلات برای بناهای بالای ۳۰سال است.
فروش خانه‌های وام‌دار به مشتریان
وام ساخت‌وساز انبوه‌سازان قابل انتقال به خریداران است. این یعنی اگر هر سازنده روی خانه‌ای 100میلیون تومان وام گرفته باشد، می‌تواند خانه را به مشتریان بفروشد و مشتریان وام آن را تسویه کنند. این خانه‌های وام‌دار کمک می‌کند که مشتریان با قدرت خرید کمتر خانه‌های وام‌دار و ارزان بخرند.
بانک مرکزی اعلام کرد که تسهیلات ساخت مسکن حدود ۶۰درصد افزایش یافته و قابل انتقال به خریدار است. همچنین به گفته اسلامی، وزیر راه و شهرسازی تلاش شده تا منابع مالی که سال گذشته 100هزار‌میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود، افزایش یابد تا دولت بتواند 60 درصد مبلغ ساخت مسکن را به صورت وام بانکی تأمین کند. مسکن ملی قیمت‌ها را کنترل می‌کند؟
آیا این اقدامات باعث کنترل قیمت مسکن میشود؟ این پرسشی است که از علی سلطان‌محمدی، کارشناس مسکن پرسیده‌ایم. او به «شهروند» می‌گوید عوامل مختلفی باعث جهش قیمت‌ها در بازار مسکن شده است. ریزش ارزش پول و تورم دو رقمی که اقتصاد ما سال‌هاست با آن دست به گریبان است، افزایش قیمت مصالح ساختمانی و دستمزد کارگر و کمبود عرضه مسکن و ... همه و همه مسائلی است که باعث رشد قیمت میشود. هرچند دولت در نظر دارد با ساخت و عرضه حدود 400هزار خانه به تعدیل قیمت‌ها در بازار کمک کند، کارشناس بازار مسکن به «شهروند» می‌گوید که کنترل بازار مسکن در کوتاه‌مدت امکان‌پذیر نیست و تا زمانی که نرخ تورم در اقتصاد کنترل نشود، نمی‌توان به کاهش یا حتی ثابت‌ماندن قیمت‌ها امید داشت. او با اشاره به طرح مسکن مهر ادامه داد: «بیشترین ساخت‌وساز مسکن مهر در سال‌های 89 تا 92 صورت گرفت که اتفاقا در همین بازه زمانی شاهد یکی از بزرگترین جهش‌های قیمتی در بازار خرید و فروش خانه بودیم و اجرای این طرح نتوانست به کاهش قیمت‌ها در بازار کمک کند.» در بازار اجاره هم وضع چندان مطلوب نیست. معاملات قطعی نشان می‌دهد نرخ اجاره آپارتمان‌های کمتر از پنج‌سال ساخت در شمال تهران متری ۶۰ تا ۹۰هزار تومان، مناطق میانی ۴۰ تا ۶۰هزار تومان در هر متر مربع و مناطق جنوبی ۲۰ تا ۴۰هزار تومان در هر متر مربع است. سلطان‌محمدی درباره بازار اجاره توضیح می‌دهد: «با توجه به کاهش ارزش پول ملی که رخ داده، اجاره دریافتی مالکان نه‌تنها بیشتر نشده بلکه کمتر هم شده است.» او با اشاره به تورم بالای 40درصدی در اقتصاد ایران ادامه داد: «براساس گزارش‌های اعلامی از طرف بانک مرکزی، اجاره‌بها چیزی حدود 25درصد افزایش پیدا کرده و در بدترین حالت این رقم به 30درصد می‌رسد.» به گفته او، نرخ اجاره‌بها متاثر از قیمت خانه بوده و قیمت خانه هم تحت‌تأثیر نرخ تورم افزایش پیدا می‌کند. هرچند امسال اجاره‌بها به میزان رشد قیمت خانه بالاتر نرفته است، اما این دو شاخص در درازمدت با یکدیگر منطبق خواهند شد. عدد بازی مسکن
112میلیون ریال
میانگین قیمت هر مترمربع خانه
در تهران
آخرین گزارش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در مورد بازار مسکن تهران، نشان می‌دهد میانگین قیمت آپارتمان نوساز مسکونی در تهران در فروردین به بیش از 112میلیون ریال رسیده است. این روند نشان‌دهنده رشد حدود 104درصدی بهای مسکن در یک‌سال منتهی به انتهای فروردین‌ماه 1398 است.
103 هزار‌میلیارد تومان
تسهیلات مسکن پرداخت شد
امروز سقف تسهیلاتی که برای زوجین در شهرهای بزرگ همانند تهران در نظر گرفته شده ۱۶۰میلیون تومان است که به‌نسبت گذشته حدود ۶۰درصد افزایش پیدا کرده است. به گفته عبدالناصر همتی رئیس‌کل بانک مرکزی، سهم تسهیلات اختصاص‌یافته به مسکن در‌سال گذشته 103هزار‌میلیارد بوده است.
77 درصد
مسکن تولیدی
جنبه سرمایه‌گذاری داشت
از‌سال ۸۵ تا ۹۴ شاهد ساخت ۱۰.۵میلیون مسکن در کشور بودیم، اما تنها ۲.۵میلیون در اختیار افراد قرار گرفته و خانه‌دار شده‌اند، یعنی ۷۷درصد مسکن تولیدی ما جنبه سرمایه‌گذاری و سوداگری داشته است.
۵۰درصد
عرضه مسکن کمتر شد
حسین افشین، نماینده مرکز پژوهش‌های مجلس که معتقد است یکی از دلایل افزایش قیمت در بازار مسکن به کمبود عرضه باز می‌گردد، می‌گوید: «در ۵سال اخیر یعنی از‌سال ۹۲ تا‌سال ۹۷، ۵۰درصد عرضه مسکن کاهش پیدا کرده است.»
2600000 مسکن
احتکار شده است
حسین مقصودی، نماینده مردم سبزوار در مجلس می‌گوید که حدود 2میلیون و ۶۰۰هزار مسکن احتکارشده وجود دارد. به گفته او، در جریان برنامه ششم توسعه قرار بر این شد که هر‌سال ۹۰۰هزار واحد مسکن تولید شود که متاسفانه این مصوبه در حد شعار باقی ماند.
31درصد
سهم اجاره نشینی در کشور
بررسی آماری نشان می‌دهد که نسبت اجاره‌نشینی از ۱۵درصد در‌سال ۱۳۵۵ به حدود ۳۱درصد در‌سال ۱۳۹۵ (برای خانوارهای شهری حدود ۳۷درصد) افزایش یافته است. لازم به توضیح است که این رقم مربوط به میانگین کل کشور بوده و بدیهی است که برای کلانشهرها‌درصد اجاره‌نشینی بیشتر است.
۹۰درصد
مسکن‌های مهر خالی است
در حال حاضر در برخی شهرها ۹۰درصد مسکن‌های مهر خالی است. رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی معتقد است که بیشتر در روستاها از مسکن مهر استقبال شده است.
19درصد
سهم تسهیلات مسکن از قیمت خانه
در فروردین‌ماه امسال، تسهیلات 160 میلیون‌تومانی صندوق مسکن یکم بانک مسکن برای زوجین، کمتر از 19درصد بهای یک واحد آپارتمان 75متری در شهر تهران را پوشش می‌دهد؛ درحالی‌که همین تسهیلات در انتهای‌سال 1396، می‌توانست 37درصد بهای همین واحد مسکونی را پوشش دهد و براساس قیمت‌های میانگین‌سال 1396، این رقم بیش از 43درصد بوده است.
2000000 واحد
مسکن زائد در کشور داریم
طبق برنامه ششم باید سالانه ۹۰۰هزار مسکن ساخته شود که در سال‌های اخیر این اقدام انجام نشد؛ این یکی از عوامل افزایش قیمت مسکن است. از طرفی به گفته علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی بخش زیادی از خانه‌های ساخته شده مربوط به خانه‌های لوکس است که قشر متوسط قادر به خرید آن نیست. درحال حاضر حدود ۵۰۰هزار واحد مسکن اضافه در تهران و حدود 2میلیون مسکن زائد در کل کشور وجود دارد که بسیاری از آنها شامل مسکن‌های لوکس است که شهرداری‌ها اجازه ساخت آن را داده‌اند.
سایر اخبار این روزنامه
به دنبال زندگی در قاب‌های حماسه
«ایست بازرسی»ها ساماندهی می‌شوند
مخاطبم را گم کرده‌ام
کلید «مسکن ملی» برای قفل بازار
فرهاد مجیدی در ماموریت غیرممکن
ماجرای نیمه‌شب یک سفارت
سنگ صبور حاشیه نشین‌ها
ایران- کره یک بازی کاملا غیردوستانه
پایان کار حشمت علوی یک ضد ایرانی فیک!
راز و رمز زخم و مرهم
شما چرنوبیل دارید ما هم هیولا!
بد حجاب‌های اشتباهی فرم اعتراض پر کنند
صفحه شهرونگ
در دام داوری؛ به احترام اصغر فرهادی!
مهدی تاج یک نفر نیست، یک فرهنگ است
دو حلقه گمشده
