روزنامه ابتکار
1398/03/23
محمدرضا ستاری سفر شینزو آبه به تهران و چند نکته
شنیزو آبه نخستوزیر ژاپن روز گذشته اولین رئیس دولت این کشور بود که پس از انقلاب اسلامی به ایران سفر کرد. هر چند وی قرار بود پیش از این به تهران آمده و با مقامات کشورمان گفتوگو کند، اما تشدید تنش‌ها میان ایران و ایالات متحده و نیز تحرکات معنادار آمریکایی‌ها در خلیج فارس سبب شد که در حدود یک ماه پیش ژاپنی‌ها به صراحت اعلام آمادگی خود را برای میانجی‌گری میان تهران و واشنگتن اعلام کنند. پس از این اعلام موضع توکیو، محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران در سفر دوره‌ای خود به ترکمنستان، هند و چین، به ژاپن سفر کرد و ضمن دیدار با وزیر خارجه و نخستوزیر این کشور، روند مناسبات دوجانبه و نیز معادلات جاری در منطقه خاورمیانه را با مقامات ارشد ژاپنی مورد بحث و بررسی قرار داد. متعاقب این مسئله و در حالی که گمانه‌زنی‌هایی از سفر آبه به تهران مطرح می‌شد، دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا نیز به ژاپن سفر و از پیشنهاد میانجی‌گری آبه استقبال کرد. به موازات همین امر و در حالی که علاوه بر ژاپن، کشورهایی نظیر عمان، عراق، پاکستان، آلمان و سوئیس نیز اعلام آمادگی خود را برای کاهش تنش میان تهران و واشنگتن اعلام کرده بودند، برخی تحلیل‌گران با برجسته کردن سفر شینزو آبه به تهران، آن را اقدامی منحصربهفرد در عرصه دیپلماتیک عنوان کرده و معتقد بودند که با توجه به نزدیکی ژاپن به ایالات متحده و نیز ایران، خروجی این سفر می‌تواند به میزان زیادی در شرایط کنونی اثرگذار و قابل توجه باشد.در همین راستا و در حالی که این روزها در عرصه رسانه‌ای صحبت از میانجی‌گری میان ایران و آمریکا مطرح میشود، یک روز پیش از ورود شینزو آبه به ایران، سخنگوی ارشد دولت ژاپن هدف از سفر نخستوزیر کشورش به تهران را نه صرف میانجی‌گری بلکه تلاش برای کاهش تنش‌ها اعلام کرد. با توجه به همین موضوع و در حالی که کاهش تنش و نگرانی از افزایش آن در منطقه بهعنوان کلیدواژه بسیاری از بازیگران منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای قرار گرفته است، می‌توان سفر شینزو آبه و نیز سایر مقامات بین‌المللی نظیر وزیر خارجه آلمان به تهران را از چند منظر مورد بررسی قرار داد.
نخست اگر هدف از سفر این مقامات به خصوص نخستوزیر ژاپن به ایران میانجی‌گری باشد، باید بین تلاش برای کاهش تنش و متقاعد کردن ایران برای نشستن پشت میز مذاکره تفاوت قائل شد. تلاش برای کاهش تنش‌ها نه لزوماً به معنای مذاکره، بلکه می‌تواند گامی باشد برای کاستن از برخی اقدامات جاری میان ایران و ایالات متحده باشد تا سطح آنها بیش از این افزایش پیدا نکند. در این میان ایران مواضع خود را به طور رسمی مشخص و به صراحت اعلام کرده است که آمریکا با شروع جنگ اقتصادی و روانی علیه ایران عامل بروز چنین وضعیتی شده است. از سوی دیگر، از آنجا که وزارت خارجه کشورمان بارها تصریح کرده که این سفرها را به عنوان میانجی‌گری در نظر نگرفته و تنها آن را شنیدن نظرات دوستان می‌داند، نشان می‌دهد که تهران برای ورود به فاز گفتوگو با ایالات متحده نیازی چندانی به واسطه ندارد، زیرا در طول ماه‌های گذشته و به خصوص پس از خروج آمریکا از برجام، رویکردهای دو طرف نسبت به یکدیگر بارها از سوی مقامات ارشد هر دو کشور اعلام شده است.
البته هر چند سفر نخست وزیر ژاپن را می‌توان از منظر باز نگهداشتن کانال‌های دیپلماتیک میان ایران و ایالات متحده مهم ارزیابی کرد، اما سفر آبه به تهران یا با پیام خاصی از سوی آمریکایی‌ها برای ایران همراه است و یا اینکه به گفته دبیر کابینه دولتی ژاپن پیشنهاد مشخصی قرار نیست ارائه شود. اگر گزاره اول را در نظر بگیریم، پیام خاص ژاپنی‌ها برای ایران، تکرار همان موضع کاخ سفید مبنی بر شروع مذاکرات بدون پیش‌شرط است. این موضوع با توجه به موضع و نظر ایران برای بازگشت به مبنای برجام در ابتدای کار با بنبست مواجه میشود، چرا که به گفته کارشناسان اگر قرار باشد مذاکراتی هم صورت بگیرد، این مذاکرات مشخص نیست که حتما به توافق ختم شود و از سوی دیگر به احتمال فراوان تنها شروع روند گفتوگوها بدون پیش‌شرط بوده و ایالات متحده در خلال مذاکرات شروط خود را که همان 12 بند اعلامی مایک پمپئو وزیر خارجه این کشور است مطرح خواهد کرد. امری که بار دیگر هر گونه مذاکره و گفتوگویی را می‌تواند در هر سطحی متوقف کند.
از سوی دیگر ممکن است ایالات متحده آمریکا در جهت راهبرد تشدید فشار خود علیه ایران، از رفتوآمد مقامات کشورهای مختلف به ایران، هدفی در جهت تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی و فراهم کردن مقدماتی برای اجماع جهانی علیه ایران با عنوان شکست تلاش‌های واشنگتن برای متقاعد کردن تهران داشته باشد. به همین منظور، هرچند بار دیگر تاکید میشود که سفرهایی از این دست می‌تواند اثر و نقش خود را در مناسبات دوجانبه و نیز روندهای کنونی ایفا کند، اما برای بررسی دستاوردهای سفر شینزو آبه به ایران و خروجی مشخص آن هنوز دورنمای مشخص و واضحی وجود ندارد.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) راه حل کنترل نوسانات ارزی (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
همزمان با روز جهانی مقابله با کار کودک و بر اساس یک پژوهش مطرح شد
محمدرضا ستاری
سفر شینزو آبه به تهران و چند نکته
«ابتکار» دو روی سکه یک پدیده نامطلوب اقتصادی را بررسی می‌کند
مصائب دستفروش، آسیب‌های دستفروشی
حسن روحانی و شینزو آبه عصر روز گذشته در کاخ سعدآباد تهران با یکدیگر دیدار کردند
اجتناب ا ز جنگ، فصل مشترک ایران و ژاپن
سیدحسن خمینی:
هر ملتی در تاریخ به افتخار نیاز دارد
لاریجانی در جمع خبرنگاران:
سفر شینزو آبه حاصل رویکرد عقلایی ایران است
