روزنامه همدلی
1398/03/25
صادق خوانساری سربازِ جهانِ ناواقعیت‌ها، علیه کشورمان نشویم
1-بودریار معتقد است جهان پسامدرن جهان وانموده است و به همین دلیل رسانه‌ها، واقعیت‌ها را تشکیل می‌دهند. از نظر بودریار ما وارد جهان فراواقعی شده‌ایم. به عبارت دیگر، واقعیت تولید میشود، ولی از قدرت ما خارج است. بودریار حتی مقاله‌ای راجع به جنگ خلیج فارس در اوایل دهه ۱۹۹۰ نوشت و اشاره کرد که این جنگ، کاملاً ساخته و پرداخته رسانه‌ها بود و آنها چنین جنگی را برای ما تصویر کردند. آنچه که ما از واقعیت و جهان واقعی می‌بینیم در واقع تصویری است که به ما نشان داده میشود.از نظر او «جنگ خلیج فارس رخ نداد».
2-میشل کلن؛ تاریخ‌نگار، روزنامه‌نگار و نویسنده بلژیکی چند سال قبل هم از سناریوسازی‌های آمریکا با کمک رسانه‌ها برای بر افروختن جنگ گفته بود. از نظر او جنگ‌های ویتنام، گرانادا، پاناما، عراق ۱۹۹۱، سومالی، بوسنی، یوگسلاوی، افغانستان، عراق ۲۰۰۳و جنگ ونزوئلا – اکوادور از جمله جنگ‌هایی بوده‌اند که با دروغ‌های رسانه‌ای از سوی آمریکا آغاز شده و نتیجه‌ای جز کشتار مردم و ویرانی برای این کشورها نداشته‌است. وی معتقد است : «آمریکا، از طریق وسایل ارتباط جمعی، بارها و بارها جنگ‌هایی را که تصمیم به برافروختن‌شان گرفته بود و گرفته است با دروغ‌هایی که بعداً رسوا شده‌اند و می‌شوند، «موجّه و مشروع»، جلوه داده‌است و می‌دهد.»
3-دروغ می‌گویند، دروغ می‌گویند، دروغ می‌گویند، و با ارجاع این دروغ‌ها به هم شبکه‌ای از دروغ تشکیل داده و به نام واقعیت به خوردمان می‌دهند. و البته هر چند مواد خام این شبکه، غیر حقیقی است اما نتایجش حقیقی است. دروغ‌ها در جهانی رسانه‌ای و مجازی گفته می‌شوند اما رنج و کشتار و آدمیان در جهانی کاملا حقیقی اتفاق می‌افتد. البته این داستان سال‌هاست آغاز شده. ادوارد سعید می‌گوید مفهوم « اسلام‌هراسی» به عنوان یکی از مفاهیم پایه‌ای این شبکه‌ی فراواقعیت، از انقلاب 57 ایران مطرح شد.
4-آنچه بُعدِ جدیدِ این موضوع است و می‌خواهم به آن بپردازم، نقش شهروندان در «جهانِ وانموده‌هاست». باگسترش فناوری اطلاعات و فراهم شدن مشارکت شهروندان در تولید و انتشار خبر و تحلیل و همچنین تقویت موج‌های رسانه ای، «جهان وانموده‌ها» بسیار پیچیده‌تر شده است. یعنی «شهروند- خبرنگاران» هم به سربازان جهانِ وانموده تبدیل شده‌اند. جهان وانموده از ما می‌خواهد یا واقعیت وانموده تولید کنیم یا با گسترش شبکه ارجاعاتش آن را تقویت کنیم. و ما هم، چنین می‌کنیم. کافی‌ست به موضوعاتی که در شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی به «موضوعات داغ» تبدیل شده‌اند نگاهی بیندازیم. هیولای جهانِ وانموده‌ها، خود را در سطر سطر این موضوعات نشان می‌دهد.
5-اما شاید آنچه این روزها لازم است به آن توجه شود، مشارکتِ ناخواسته در ترویج و تقویتِ ناواقعیت‌های رسانه‌ای علیه کشورمان است. چرا که ناواقعیت‌ها همیشه یک دلالت در جهان واقعی دارند. یک مصاحبه یا یک یادداشت رسانه‌ای که از قضا از روی غیرت و دلسوزی منتشر شده است، یک اقدام نابخردانه، یک عمل محاسبه نشده، یک پست اینستاگرامی یا هر چیز دیگری می‌تواند به سرعت مورد استنادِ اربابانِ «جهانِ وانموده» برای توجیه و اثباتِ ناواقعیت‌شان شود. داستان حمله به سفارت عربستان آن هم در شرایطی که این کشور به دلیل کشته شدن حجاج، به شدت تحت فشار بود، از نمونه‌های این اقدامات نابخردانه است. مصاحبه یک مقام مسئول سابق در مورد شکل حضور ایران در بوسنی هم از دیگر اظهارات حساب نشده‌ای بود که به تقویت یک سناریوی رسانه‌ای علیه ایران کمک کرد.
6-جهانِ وانموده‌ها همیشه از «ناحقیقت» خودشان، پاسداری می‌کنند. با تولید «ناحقیقت» در مقابل حقیقت. آنها حتی ممکن است برای تولیدِ ناحقیقت خود، مانند یک عکاس یا کارگردان، عناصر حقیقی را به شکلی در کادرِ «ناحقیقت» خود بچینند که در نهایت مخاطب با همان «ناحقیقت» مواجه شوند. هر چند عناصر حقیقیِ آن عکسِ غیر واقعی رنجِ این «جنایت» رسانه‌ای را برای همیشه به دوش بکشند اما مهم پاسداری از همان «کلان ناحقیقت» است.
7-چه کسی نفتکش‌های ژاپنی را در دریای عمان هدف قرار داد؟ آیا ایران به دنبال سلاح کشتار جمعی است؟ آیا ایرانِ سال 98 برای بشریت و غرب هراسناک و تهدید برانگیز است؟ آیا محل تولد یک مجری صدا و سیما از موضوعات اولویت‌دار زندگی ماست؟ آیا کادر مشترک راننده اسنپ و مسافر جوان حقیقی بود؟ صدا و سیما قصد دارد چگونه روایتی از ایران ارائه دهد؟ در جهان وانموده چگونه می‌توان به این سوالات پاسخ داد؟
8-رنجِ انسانِ گوشت و پوست‌دارِ ایرانی حقیقت است. مبنای سیاست خارجی و داخلی، مبنای اظهار نظرهای رسانه‌ای، حتی مبنای یک کلیک و لایک یا بازنشر یک مطلب می‌بایست همین حقیقت و تلاش برای کاهش آن باشد. حقیقتی که لابه‌لای منطق جهان وانموده‌ها هم واژگونه میشود و هم از اولویت می‌افتد.
سایر اخبار این روزنامه
گزارشی از دیدار آبه با رهبر انقلاب و حواشی بعد از آن مقام معظم رهبری: ترامپ سزاوار تبادل پیام نیست
گفت‌وگو با یک روانشناس درباره اظهارات محمدباقر نوبخت که ادعا کرده بود ایران بالاترین رشد اقتصادی منطقه را در سال 97 به دست آورده است
حدس و گمان‌ها درباره حمله‌کنندگان به دو نفت‌کش بزرگ در دریای عمان چه کسی از این انفجارها نفع می‌برد؟
فریدون مجلسی در گفت‌وگو با همدلی: روسیه به ایران دید ارباب‌رعیتی دارد
محمد فاضلی در نشست «تاثیر فضای مجازی بر لبه‌های گسست اجتماعی» : اکثریت جامعه احساس یک رزم درونی می‌کنند
سعید ایمانی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، در گفت‌وگو با همدلی: مردم آزاد هستند هر طور دوست دارند قضاوت کنند
محمدحسن قدیری ابیانه در گفت‌وگو با همدلی مطرح کرد: چه کسی گفته فضای سرد انتخاباتی یعنی پیروزی اصولگرایان؟!
صادق خوانساری سربازِ جهانِ ناواقعیت‌ها، علیه کشورمان نشویم
همنشینی برای شایسته‌سالاری
شکست ماموریت شینزوآبه
