روزنامه خراسان

درباره تاریخچه 7 هزار ساله باد در زندگی بشر

عادت‌های امروزی مصرف انرژی توسط ما، سیاره‌ای کاملا متفاوت را نسبت به‌چیزی که خودمان می‌شناختیم برای فرزندان ما و نسل‌های بعد به میراث خواهد گذاشت. اکنون در دوره‌ای هستیم که عصر تغییرات اقلیمی لقب گرفته است و شاید همین حالا که این مطلب را می‌خوانید، گرمایی را تحمل می‌کنید که تصور کنید در طول عمرتان بی‌سابقه بوده است. با این حال، یکی از حوزه‌هایی که سرمایه‌گذاری در آن می‌تواند فردای سیاره زمین را نجات دهد، منابع انرژی تجدیدپذیر است. 15 ژوئن، روز جهانی باد با هدف معرفی این انرژی پاک و ظرفیت‌های آن به عنوان یک انرژی تاثیرگذار در زندگی بشر نام گذاری شده است. در پرونده متفاوت امروز، شوخی‌هایی با کاربردهای باد داشته‌ایم و درباره نوستالژی‌هایی نوشته‌ایم که باد به آن‌ها معنا بخشیده است! البته در مطلبی هم از منظر علمی به باد پرداخته‌ایم و نکاتی جالب و کمتر شنیده شده درباره این انرژی را با شما در میان گذاشته‌ایم که در ادامه خواهید خواند.
 اصالت باد پشت وانت
باد و خنکی دلنشین اش نقش پررنگی در کودکی همه ما  به خصوص بچه‌های قدیم داشته و دارد. سال‌ها قبل که آدم‌ها حوصله همدیگر را داشتند، کافی بود یک نفر در فامیل وانت داشته باشد، کُلی بچه قد و نیم قد می‌ریختند پشت وانت اش تا مسیر مهمانی یا بیرون شهر را به جای ماشین پدر، پشت وانتی بگذرانند که مهم‌ترین مشخصه‌اش باد مطبوعی بود که به سر و کله‌شان می‌خورد. مهمانی‌های عید بدون وانت سواری چیزی کم داشت. همه از یک مهمانی پشت وانت به سمت مهمانی بعدی می‌رفتند. بادی که پشت وانت کله کچل بچه‌های دهه شصتی را نوازش می‌داد، آن‌قدر محبوب بود که به خاطرش افتادن وانت در دست انداز و له شدن را به جان بخرند. باد را دست کم نگیرید، خیلی از ما به تاب می‌گفتیم: «باد» و به محض ورود به پارکی تازه می‌پرسیدیم: «پارکش باد داره؟». خود من منزل بزرگ یکی از اقوام را دوست داشتم فقط چون تاب داشت و می شد روی تابش باد خورد. حرف از حیاط خانه‌های قدیمی شد، آن موقع هنوز خانه‌ها در محاصره چند طبقه‌های پرتراکم و زشت نبود. تابستان با وزش یک باد ملایم همه خانواده با بساط هندوانه و چای در حیاط بودند. روی دیوار با شیلنگ آب می‌گرفتیم تا خنک شود و به آن تکیه بدهیم. درخت‌ها را هم خیس می‌کردیم و از آن جا بود که وزش باد معجزه می‌کرد. تماشای رقص گل‌ها و برگ درختان با وزش باد لذت عجیبی داشت. کم کم شب می شد. لذت توی حیاط بودن و هوا خوردن آن‌قدر زیاد بود که فراموش می‌کردیم، سراغ تلویزیون داخل خانه برویم. یک ساعت قبل از خواب تشک‌ها را پهن می‌کردیم تا آن‌ها از باد لذت بخش بی‌بهره نمانند و برای زمان خواب خنک باشند اما شاهکار باد وقتی بود که در حالت خواب به آسمان خیره می‌شدیم؛ ابرهایی که با باد حرکت می‌کردند و بوم نقاشی به وسعت یک آسمان که هر لحظه تصویرش تازه می شد. باد کولر، باد پنکه، باد بادبزن حصیری، هر نوع بادی بود جز باد در غبغب لاکچری بازهایی که این روزها از سفره‌ها و سفرهای‌شان استوری می‌گذارند. لطف باد در این است که در استوری‌های فخرفروشانه جلوی داشبورد امروزی نمی‌گنجد و همیشه اصالت دارد.
شوخی‌هایی با نقش باد در زندگی ایرانی‌ها!
«باد» از دیرباز جایگاه مهمی در زندگی انسان‌ها داشته است. آن‌قدر مهم که براساس آن بساط زندگی‌شان را می‌چیده‌اند و با توجه به باد ، روزگار می‌گذرانده‌اند. اصلا گویا در زمان‌های قدیم زندگی بدون باد امکان‌پذیر نبوده است، از بس همه ارکان زندگی پیشینیان به باد وابسته بوده است. این تاثیر را افزون بر کمک به رشد و نمو گیاهان، در روش بوجاری و باد دادن خرمن‌های محصولات و بعد آسیاب‌ها و مخصوصا «آسباد»های کشور خودمان  یا «بادگیر»های ساختمان‌های قدیمی‌مان که کار کولرها و اسپلیت‌های امروزی را انجام می‌داده‌اند هم می‌توانیم ببینیم. در همین زمینه با یک جست و جوی ساده می‌توانیم اهمیت باد در کشورمان را در متون کهن و گنجینه‌های ادبی و ضرب‌المثل‌های زبان فارسی نیز ببینیم. همان زمانی که طرف باد در غبغب انداخته بود و با کله‌ای پر باد، منتظر نشسته بود ببیند باد از کدام طرف می‌وزد تا او هم بادبانش را به همان سمت تنظیم کند و به همان طرف برود و وقتی می‌دید باد در پرچمش نیفتاده و انگار باد در قفس کرده و روی باد نوشته و دار و ندار و زندگی‌اش باد هوا شده و باد آورده‌اش را باد برده است، گوشه‌ای می‌نشست و در حالی که باد دماغش خوابیده بود، به این فکر می‌کرد که هرکه باد بکارد توفان درو خواهد کرد و با خودش می‌گفت: خودم کردم که لعنت بر خودم باد! وقتی رفیقی قدیمی را پس از مدت‌ها می‌دیدند و با «باد آمد و بوی عنبر آورد» از او و باد همراهش استقبال می‌کردند. البته باد انواع مختلفی دارد که تمام آن‌ها در پیشینه زبان و ادب ما به آن توجه شده است. چه آن جایی که شاعر می‌فرماید: «آآآی نسیم سحری صبر کن...» که از بادنسیم می‌خواهد شاعر و متعلقاتش را با خود ببرد از کوچه‌ها، یا آن جا که می‌سراید: «دریا موجه کاکا... دریا موجه» که به طور غیرمستقیم به تاثیر باد شدید یا همان توفان بر زندگی اشاره دارد. البته باد فقط در فرهنگ ما این‌قدر جایگاه خاصی ندارد و در فرهنگ و هنر بقیه ملل هم به آن توجه ویژه‌ای شده است. تا جایی که یکی از بهترین رمان‌های تاریخ ادبیات و یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینما، بر اساس همین موجود نامرئی و دوست داشتنی ساخته شده‌ است: «بر باد رفته»!در هر حال باد آن زمان‌ها برای خودش ارج و قربی داشت که به مرور زمان آن ارزش را باد برده است.
باد در غذا!
گذشته از جنبه‌های دیگر و تاثیرات باد در ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها، ردپای باد در مواد غذایی هم به شدت دیده می‌شود. چه در گذشته که محصولات غذایی طبیعی‌تر و به قول امروزی‌ها «ارگانیک» بوده‌اند و با این همه در بعضی از آن‌ها بادهای شدید بوده است که قدیمی‌ها راه حل‌های متنوعی برای از بین بردن باد مواد غذایی و مهار آن‌ ابداع کرده بوده‌اند، مانند خیساندن حبوبات قبل از پخت یا مصرف آن‌ها با مصلحات بادبر، چه در زمان حال که اصلا تصور بعضی خوراکی‌ها بدون وجود باد درون‌شان امکان‌پذیر نیست، نمونه دم دستی‌اش همین پاکت‌های چیپس. زمانی که چیپس‌های خانگی را در سلفون‌های باریک می‌ریختند و سرش را با یک تکه مقوا منگه می‌کردند، کجا خبری از این‌همه بادی بود که الان روز به روز حجمش در پاکت چیپس‌ها بیشتر می‌شود؟ این روزها کار به جایی رسیده است که یک پاکت باد می‌خریم و بعد از این که درش را باز کردیم و توفانش خوابید و سر و موی‌مان را مرتب کردیم، می‌بینیم به عنوان جایزه این که این‌همه پول بابت هوا داده‌ایم آن تهش برای‌مان چهار ورق چیپس هم انداخته‌اند! یا همین نان‌های جوش شیرینی که این روزها می‌خوریم. شاطرهای زحمت‌کش بعضی از نان‌ها را که از تنور درمی‌آورند باید به زور نگهشان دارند تا مثل بادکنک به هوا نروند. تازه نانوای محترم قبلش با چنگال سوراخش کرده، وگرنه ممکن است نان سر سفره بترکد!به هرحال وجود باد در مواد غذایی انکارناپذیر و حذف نشدنی است، پس چه بهتر که آن را مهار و از انرژی این موهبت لطیف در راه‌های بهتر و کاربردهای مفیدتری استفاده کنیم.
 


نکاتی علمی، جالب و البته کمتر شنیده شده درباره تنها انرژی پاک و نامحدود
تامین برق کل دنیا با یک ذره باد!
تعریف باد از لحاظ علمی اما به زبان ساده، همان هوای در حال حرکت است که انرژی جنبشی قابل توجهی دارد. همان‌طور که دیده‌ یا دست کم در اخبار شنیده‌اید در توفان‌های بزرگ این انرژی فوق‌العاده زیاد حتی باعث کنده شدن درخت‌های کهن و واژگون‌ شدن خودرو‌ها می‌شود. در ادامه نکاتی جالب درباره تاریخچه هفت هزار ساله این انرژی، مزایا و معایب اش و ظرفیت‌های باورنکردنی آن در ایران و جهان خواهید خواند.
  تاریخچه 7 هزار ساله استفاده از انرژی باد
قایق‌های بادبانی بیش از هفت هزار سال قبل طول رودخانه نیل در مصر را طی می‌کردند، آسیاب‌های بادی ساده در چین آب را پمپاژ می‌کردند و آسیاب‌های بادی عمود محور، برای خُرد کردن دانه‌های غله و گندم در ایران و خاورمیانه استفاده می شدند. با این حال و با انقلاب صنعتی و ظهور نفت و زغال سنگ، انرژی باد به فراموشی سپرده شد تا این‌که در دهه ۱۹۷۰ با به وجود آمدن مشکلات کمبود نفت، مجدد منابع مصرفی انرژی به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر سوق یافت و در این راستا دوباره آسیاب‌های بادی مدنظر قرار گرفتند اما این‌بار آسیاب‌های بادی قدیمی تغییر شکل دادند و به شکل توربین‌های بادی امروزی در آمدند.
  مزایا و معایب انرژی باد
اصلی ترین مزایای انرژی باد عبارت است از: 1- انرژی باد رایگان است. 2-  پاک است و هیچ‌گونه آلایندگی تولید نمی‌کند. 3- انرژی باد نامحدود است و هیچ‌گاه به اتمام نمی‌رسد. 4- قابلیت استفاده از انرژی باد در مناطق دورافتاده هم وجود دارد. 5- توربین‌های بادی در مناطق بادخیز، می‌توانند حتی نسبت به سلول‌های خورشیدی هم بازدهی بیشتری داشته باشند.در ضمن این انرژی در کنار مزیت‌های مطرح شده، چند عیب مهم هم دارد: 1- وزش باد غیرقابل پیش‌بینی است بنابراین به تنهایی قابل اعتماد نیست و نمی توان به طور 100 درصدی روی آن حساب باز کرد. 2- توربین‌های بادی آلودگی صوتی زیادی تولید می‌کنند. 3- امکان نصب توربین‌های بادی بزرگ در نزدیکی مناطق مسکونی وجود ندارد. 4- نصب توربین‌های بادی هزینه‌ اولیه زیادی نیاز دارد. 5- توربین‌های بادی بزرگ روی محیط زیست آثار مخربی می‌گذارند مانند احتمال برخورد پرندگان با آن‌ها و ... .
  3 کشوری که بیشترین استفاده را از انرژی بادی می‌برند
 یک برآورد نشان می‌دهد که یک میلیون گیگاوات انرژی بادی در کل زمین وجود دارد و اگر انسان‌ها بتوانند فقط از نیروی بادِ یک درصد از این زمین‌ها بهره‌برداری کنند، می‌توان تمامی تقاضای جهانی برق را تامین کرد! با این حال، ظرفیت تولید انرژی بادی جهان در اواخر سال 2017 به ۴۳۵ گیگاوات رسید یعنی حدود ۷ درصد کل ظرفیت تولید برق جهان. طبق جدیدترین آمارها؛ سه کشور چین، آمریکا و آلمان از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان برق از انرژی بادی در دنیا هستند. چین قصد دارد قبل از پایان سال ۲۰۲۰، ظرفیت ۱۰ گیگاوات برق از توربین‌های دریایی به شبکه برق خود اضافه کند و آلمان هم اکنون از ۵۰ گیگاوات برق بادی در کشورش بهره می‌برد.
  چقدر از انرژی بادی در ایران کمک گرفته شده است؟
در سال ۲۰۰۴، تولید برق از انرژی بادی در ایران تنها ۲۵ مگاوات بود اما یک سال بعد، این میزان به ۳۲ مگاوات افزایش یافت و در سال ۲۰۰۶ به ۴۵ مگاوات رسید. با این حال و طبق جدیدترین آمارها، سهم انرژی های تجدیدپذیر مثل باد و خورشید در تولید برق کشور با ثبت سهم 0.46 درصد حتی به نیم درصد نیز نمی رسد. نتایج چند پژوهش در همین باره نشان می‌دهد که با حذف یارانه‌های انرژی ظرفیت فسیلی، می‌توان ظرفیت انرژی بادی را به 4 تا ۶ گیگاوات افزایش داد.
  نیاز به 12 تریلیون دلار سرمایه گذاری!
هم اکنون نیروی برق مورد نیاز 250 میلیون نفر در بیش از 70 کشور جهان به وسیله انرژی بادی تامین می‌شود. سازمان ملل متحد در گزارشی در مورد استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر عنوان کرده که به منظور ارتقای هر‌چه بیشتر این نوع از انرژی‌ها لازم است تا سرمایه گذاری در حدود 12 تریلیون دلار در دو دهه آینده در دنیا انجام شود.
منابع: تسنیم-زومیت - تبیان-باشگاه خبرنگاران
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
پروژه چینی قطار برقی مشهد - تهران شکست رمزگشایی از تردستی های منتالیست عصر جدید درباره تاریخچه 7 هزار ساله باد در زندگی بشر درباره خالکوبی مجسمه آزادی روی دست جوان‌ترین گلزن تیم‌ملی سفر زیارتی یا سیاحتی با اعتبار دولتی ممنوع! بازی جدید اماراتی ها تیبا سرگردان میان پراید و ریو پاتک به «نمایش مذاکره » پاسخ تاریخی به نمایش مذاکره نقشـه آبکـی تحقیر دوباره «پاتریوت» شعر‌از‌ما،شاعری‌از‌‌ شما ! گروه‌چاوشی، ماه را کامل کرد قفل 8 سال زندان فقط یک روز باز شد! دوپینگ درسی چند؟! چشم‌غره ‌گیشه ‌به ‌بازیگران ‌زن‌خارجی