رشد صادرات به‌رغم تشدید تحریم‌ها

آرمان: با اینکه آمریکا با هدف به صفر رساندن صادرات کالاها و محصولات ایرانی یکی از بی‌سابقه‌ترین نوع تحریم‌های اقتصادی را علیه کشورمان اعمال کرده است، اما آمار و گزارش‌ها حکایت از شکست نسبی ایالات متحده در دستیابی به این هدف خود دارد. طوری که بررسی روند واردات و صادرات کالا طی دو ماه سال جاری نشان می‌دهد که میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت خام، نفت کوره و نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی) بالغ بر ۳۰ هزار و ۲۷۳ هزار تن به ارزش هشت میلیارد و ۴۱۲ میلیون دلار بوده است که بیانگر رشد هشت درصدی صادرات نسبت به مدت مشابه سال قبل است. همچنین مقایسه این میزان از صادرات با واردات انجام‌شده طی همین مدت نشان از تراز تجاری یک میلیارد و ۶۴۹ میلیون دلاری کشور دارد.
خوش‌خیالی‌های آمریکا برای تحریم و تخریب اقتصاد ایران گویا تمامی ندارد. آنها یک روز صنعت نفت کشور را تحت فشار قرار می‌دهند، روز دیگر از شرکای تجاری خود می‌خواهند حتی مراوده صنعتی هم با ایران نداشته باشند. به‌رغم سرسپاری چند کشور به خواسته‌های ترامپ، اما او پس از سال‌ها تلاش نتوانسته به مقاصد خود دست یابد. در واقع مقابله او با ایران باعث شده تا از حالا حزب جمهوری‌خواه آمریکا نگران انتخابات سال آینده و شکست احتمالی در آن باشند. زیرا اکنون برای نخبگان و شهروندان آمریکایی این پرسش به وجودآمده در مقابل هزینه‌هایی که رئیس‌جمهوری کنونی‌شان برای فشار به ایران انجام داده است تا چه حد به سود و منافع خود رسیده است. در واقع سیاست‌هایی که ترامپ در مدت فعالیت خود در خاورمیانه دنبال کرده نه‌‌تنها دستاوردی برای کشورش نداشته ، بلکه هم‌پیمانان دیرینه خود یعنی اعضای اتحادیه اروپا را هم از داده است و از این رو دیگر نمی‌توان قدرت قبل را برای ایالات متحده قائل شد. از دیگر سو، به‌رغم اینکه اقتصاد ایران طی تحریم‌های اخیر با آسیب‌های جدی مواجه شده، اما می‌توان به نیمه‌ پر این ماجرا هم نگریست. نیمه‌ای که یک توفیق اجباری پیش‌روی ایران قرار داده تا از اعتیاد نفتی خود دست بردارد و در مسیر رشد و رونق سایر صنایع که ظرفیتی کمتر از نفت ندارند گام بردارد. صنایعی که هر یک به‌تنهایی توان حمل بار اقتصاد یک کشور را دارند و تجمیع آنها در ایران باعث شده تا آلترناتیوهای متنوع و متفاوتی برای نفت در کشور وجود داشته باشد. حال آمار دو ماهه ابتدایی سال جاری هم نشان از رشد و بهبود وضعیت صادرات ایران به‌رغم تشدید تحریم‌ها دارد. البته از دیگر سو، تحریم‌ها باعث شده میزان کالای وارداتی به کشور هم کاهش هشت درصدی را تجربه کند. با اینکه چنین اتفاقی مشکلات عدیده‌ای را برای بخش‌های مختلف کشور به وجود آورده و نیاز شهروندان تحت تاثیر آن قرار گرفته، اما شاید در بلندمدت این اتفاق بد هم باعث شود تا کشور در تامین بسیاری از نیازهای شهروندان خوداتکا شود. البته این موضوع را نمی‌توان انکار کرد که شرایط اقلیمی، سطح توسعه، میزان دانش و فناوری و ... هم در بعضی از بخش‌ها هنوز به‌نوعی نیست که بتوانیم در همه زمینه‌ها از واردات بی‌نیاز شویم. امری که نیاز به آغاز و یا ادامه مذاکره با کشورهای دیگر دارد و با ایجاد روابط حسنه می‌توان همچنان از طریق واردات سود بیشتری را به دست آورد. چراکه واردات لزوما به معنای وابستگی به کشوری دیگر نیست، همه کشورهای توسعه‌یافته دنیا ممکن است بخش قابل‌توجهی از نیاز خود را از طریق واردات تامین کنند، زیرا هزینه تولید کالا در کشورهای مختلف متفاوت است و گاه واردات آن محصول صرفه بیشتری دارد تا اینکه بخواهد در داخل تولید شود. در نتیجه نباید انتظار داشت که ایران به عنوان تافته‌ای جدابافته عمل کند و به تمام نیازهای خود بدون همکاری با سایر کشورها پاسخ دهد.
 کاهش واردات؛ رشد صادرات
بررسی‌ها نشان می‌دهد روند ترخیص کالاهای وارداتی به صورت لحظه‌ای به کمک سامانه جامع گمرکی در مرکز پایش گمرک رصد می‌شود و کالاهایی که مجوز ثبت سفارش و دیگر مجوزهای قانونی را دارند و ارز این کالاها تامین و تخصیص داده شده است در کمترین زمان ممکن از گمرکات ترخیص می‌شوند. بر این اساس، طی دو ماه گذشته از سال جاری، به میزان 5۶۵۴ تن به ارزش شش میلیارد و ۷۶۳ میلیون دلار کالا به کشور وارد شده است که بیانگر کاهش هشت درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل است. سه کالای عمده واردشده به کشور شامل برنج، ذرت دامی و کنجاله سویا می‌شود. کشورهای عمده صادرکننده به ایران نیز چین، امارات متحده عربی، هند و ترکیه هستند. همچنین در دو ماه نخست سال ۹۸، میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت خام، نفت کوره و نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی) بالغ بر ۳۰ هزار و ۲۷۳ هزار تن به ارزش هشت میلیارد و ۴۱۲ میلیون دلار بوده است که بیانگر رشد هشت درصدی صادرات نسبت به دو ماهه سال ۹۷ است. سه کالای عمده صادرشده در این مدت شامل گاز مایع، میعانات گازی و روغن‌های سبک و فرآورده‌ها به جز بنزین می‌شود. چهار کشور عمده مقصد صادراتی را هم چین، امارات متحده عربی، عراق و ترکیه تشکیل می‌دهند. به این ترتیب، آمار نشان می‌دهد که تراز تجاری دو ماه گذشته از سال جاری یک میلیارد و ۶۴۹ میلیون دلار مثبت بوده است که توجه به صنایع تبدیلی و صادرات آن می‌تواند به مثبت‌تر شدن این آمار کمک کند.