روزنامه خراسان

معادله پیچیده خروج مهاجران افغانستانی از بازار کار

محمد حقگو-«کار در ایران دیگر برای افغان ها صرف نمی کند»؛ این تیتر خبری است که در ساعات گذشته در شبکه های مجازی بازتاب زیادی داشت. به گزارش خبرآنلاین، محسن ابراهیمی، مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره خروج نیروی کار مهاجران افغانستانی از ایران گفته است: «با کاهش ارزش ریال در مقایسه با دیگر ارزهای موجود، به اصطلاح دیگر برای افغانستانی ها نمی صرفد که در ایران کار کنند و به همین دلیل تعدادی از آن ها ایران را ترک کردند». این خبر بهانه ای شد تا در گزارش ویژه امروز نگاهی به وضعیت حضور اتباع افغانستانی  در بازار کار ایران داشته باشیم. بازار کاری که خود با نرخ بیکاری 12 درصدی دست و پنجه نرم می کند و همین موضوع نیز برخی حساسیت ها را در خصوص کار اتباع خارجی در ایران در پی داشته است.
 
2.5 میلیون مهاجر
آمارهای رسمی در این حوزه مربوط به سرشماری نفوس و مسکن سال 95 است .اگر چه آخرین آمارهای رسمی مرکز آمار ایران در این  سال  تعداد مهاجران افغانستانی را بیش از یک میلیون و 580 هزار نفر اعلام می کند، اما با توجه به ورود غیر قانونی بخشی از این افراد به داخل خاک ایران، برآوردهای دیگر نشان می دهد که تعداد مهاجران افغانستانی در کشور به حدود دو و نیم میلیون نفر می رسد.
 1.5 میلیون فرصت شغلی ؟
عمده مهاجران افغانستانی در شغل های سخت و عمدتا با مزد کم کار می کنند.مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ایران در این زمینه آماری ارائه می دهد و می گوید: 60 درصد افغانستانی های ساکن ایران در ساختمان سازی مشغول به کار هستند. آمارها نشان می دهند که بیش از یک میلیون و 200 هزار نفر از مهاجران افغان، سال 95 در سن کار (10 سال و بیشتر) قرار داشته اند. در این سال 530 هزار نفر از اتباع بیگانه (با تسامح افغانستانی) شاغل بوده اند(بیش از 90 درصد اتباع خارجی در کشور مهاجران افغانستانی هستند). اگر یک میلیون افغانستانی مهاجر غیر رسمی را نیز  که عمدتا نیروی جویای کار هستند و نه خانواده به این آمار اضافه کنیم، در بهترین حالت به رقم خوش بینانه یک میلیون و 500 هزار نفر می رسیم.


درآمدت چقدر است؟
شاید با ملاحظه آمار شاغلان مهاجران افغانستانی، این شائبه به وجود بیاید که درآمد قابل توجهی به جیب این مهاجران سرازیر می شود. اگر چه ممکن است در برخی موارد این گونه هم باشد، اما برخی آمارهای رسمی از چیز دیگری حکایت دارند. به عنوان مثال مسئولان وزارت کار گفته اند در سال 1394 که آمارها دقیق تر بوده است، 360 هزار پروانه شغلی برای کار این مهاجران در کشور صادر شد و این یعنی گواهی رسمی اشتغال. با این حساب معلوم می شود که بقیه شاغلان افغانستانی، به احتمال بسیار زیاد در مشاغلی با مزد پایین تر از دستمزدهای رسمی نیروی کار کشور به کار اشتغال داشته اند.
سونامی ارزی و مهاجرت معکوس
تا قبل از اظهار نظر مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، گزارش های میدانی نیز حاکی از روند معکوس مهاجرت نیروی کار افغانستانی بود. دلیل آن هم به درآمدهای ریالی این مهاجران در ایران و هزینه های غیر ریالی (و دلاری) آن ها در افغانستان بر می گردد. بخشی از آن ها خانواده خود را در افغانستان به امید کار و درآمد در ایران ترک می کردند و درآمد خود را برای خانواده می فرستادند. بدین ترتیب اگر مثلاً سه هفته کار آن ها در ایران، کفاف مخارج یک ماه شان را در افغانستان می داد، با شوک ارزی در داخل کشور و کاهش ارزش ریال، این نسبت به کار چهار هفته ای در ایران انجامید و گاهی منجر به این شد که آن ها کار در افغانستان را به کار در ایران ترجیح دهند تا در نهایت با تبدیل دلارهای خود در ایران، قدرت خرید بیشتری به دست آورند.
در هر حال دویچه وله به نقل از سازمان بین‌المللی مهاجرت در گزارشی اعلام کرده که در سال ۲۰۱۸، بیش از ۷۷۳ هزار مهاجر غیرقانونی از ایران به افغانستان بازگشته‌اند. بنابراین می توان گفت که پدیده مهاجرت معکوس مهاجران افغانی حداقل برای آن هایی که به طور کامل جذب فرهنگ و جامعه ایرانی نشده اند، رنگ جدی از واقعیت به خود گرفته است.
مهاجرت معکوس شاغلان افغانستانی، خوب یا بد؟
شاید برخی با شنیدن خبری که در ابتدای مطلب به آن اشاره شد، این تصور برایشان پیش بیاید که فضای اشتغال برای بخش زیادی از نیروی کار ایرانی فراهم شده است. در عین حال باید گفت که نمی توان قضاوت شفافی در این زمینه داشت. زیرا همان گونه که گفته شد، بخش بزرگی از شاغلان افغانستانی، غیر رسمی بوده اند و همین موضوع، قدرت چانه زنی کارفرمایان داخلی برای به کارگیری آن ها را بسیار افزایش می داد. جدا از این موضوع، جنس فعالیت این کارگران که مشاغل سخت بدنی را به جان می پذیرفتند نیز قابل تامل است.با خروج اجتناب ناپذیر بخش زیادی از این نیروی کار اکنون فرصتی برای جویندگان شغل در داخل فراهم می شود اما آیا کار فرمایان حاضرندبه شرایط جدید تن بدهند؟  
 
لینک منبع خبر
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) اخبار ویژه (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
جریمه 9 میلیاردی شهربازی ملت برای ورودی 30 هزار تومانی روزی 8 ساعت در کمد ساز می‌زدم! آقای گلزار، این چه کاری بود ؟ معادله پیچیده خروج مهاجران افغانستانی از بازار کار عزل چند ساعته 2 پلیس در ماجرای درگیری با یک دختر مسئولان به «عصرجدید» سلام کنند! اثبات دروغ مذاکره در صورت تجاوز مجدد آمریکا نیروهای مسلح مامور به برخورد قاطع هستند محمود عباس غایب بزرگ کنفرانس منامه «تام کاد»، مسکن سازی در پادگان و ویلاسازی برای اعیان! 20هزارتومان از هر کیلو گوشت در جیب دلالان کاهش تا ۲۵ درصدی قیمت خودرو طی یک ماه گذشته حضور استاندار در تحریریه روزنامه خراسان جنوبی گنج یابی در مجالس عروسی!