شهيد سادِس

تاريخ تحولات شيعه، به داشتن علمايي از جهت پرهيز از گناه و داشتن سلوکي همچون انبياء بني‌اسرائيل و بلکه افضل از آنان به خود مي‌بالد.  در بين خيل علماي رباني، برخي داراي ويژگي‌هايي بوده‌اند که از ديگر بزرگان آنان را متمايز کرده است. با آنکه فرد فرد اين بزرگان، به صور و اشکال گوناگون، قدم‌هاي موثري در راه تبيين و تحکيم و دفاع از مباني اسلام راستين و تشيع بر داشته‌اند ولي به دليل آثار خاصي که برخي از اين علماي مزبور در شرايط خاص و سخت از خود به جاي گذاشته‌اند و البته، عاقبتشان با شهادت ختم به خير شده است، نام اين گروه از علماي عارف، حکيم و شهيد، در گروه متمايزي قرار داده مي‌شود؛ اولين فرد از اين گروه از علماء، شيخ شمس‌الدين محمد‌بن مکي‌بن احمد عاملي نبطي است که در تاريخ شيعه او را «شهيد اول» مي‌نامند. ايشان در شرايط بسيار سخت و در زندان، کتاب  اللُّمعةُ الدَمشقيّة  از مشهورترين کتب فقهي  شيعه را به رشته تحرير در آوردند. اين کتاب و شرح آن که توسط شيخ  زين‌الدين بن‌علي‌بن احمد عاملي جبعي معروف به شهيد ثاني نگارش شد، از اصلي‌ترين کتب آموزشي فقه جعفري در تمامي ‌حوزات علميه از گذشته تا حال بوده است. در ادامه، جامعه تشيع در تحکيم و دفاع از فقه جعفري و تشيع علوي، شهداي تالت و رابع را نيز تقديم اسلام کرده است. با اينحال، بسياري از شهيد خامس خبر و آگاهي ندارند، شهيد خامس، کسي نيست جز علّامه شهيد آيت‌الله محمد باقر صدر که در اين مسير نوراني نامشان پر عظمتشان به عنوان شهيد خامس ثبت و ضبط شده است. 
شهيد سادس، عنوان شهيدي است که در علم و تقوا و طهارت نفس و در سير و سلوک و بخصوص در مظلوميت و ساير جهاتي که پنج شهيد فوق‌الذکر را از ساير علماء تاريخ اسلام متمايز کرده است مشترکات بي‌نظيري دارد. او کسي نيست جز شهيد مظلوم آيت‌الله دکتر سيد محمد حسين بهشتي اصفهاني که امام راحل او را يک امّت ناميدند. در شناخت سيره نظري و عملي شهداي اول تا رابع در ميان طلاب و حوزه‌هاي علميه، تتبّعات و پژوهش‌هاي خوبي صورت گرفته است اما براي شهداي خامس و سادس، آنگونه که بايد و شايد کار درخوري صورت نگرفته است.  اين دو شهيد والامقام اگر به عنوان دو الگوي علمي، عملي و اخلاقي براي جامعه و بخصوص طلّاب عزيز معرفي شده بودند، الان مشکلات کمتري را در امت اسلامي ‌و جامعه شيعي شاهد مي‌بوديم. فردا جمعه 7 تير ماه، سالگرد شهادت مظلومانه دکتر بهشتي در قتلگاه شهداي 72 تن در سرچشمه تهران مي‌باشد. او نه تنها فقيهي جامع الشرايط و حکيمي‌متالّه و عارفي اهل سير و سلوک بود بلکه در جنبه‌هاي رفتاري و اخلاقي و مديريتي، الگوي بي همتاي انقلاب اسلامي ‌ايران است. نکته نکته کلمات، رفتارها و شيوه‌هاي مديريتي سيد شهداي مظلوم انقلاب در قوه قضاييه بدون هرگونه تعارف براي قضات درس آموز و راهگشاست. نحوه تعامل او با خانواده و ديگران در جامعه هر يک کتابي پر مغز براي ارائه الگويي نظري و بخصوص عملي و اخلاقي است. شهيد دکتر بهشتي در مراتب مراقبه، اعمال و اعتقادات به مقام عصمت از گناه رسيده بود که اين عصمت با آنکه در ديگر بزرگان نيز مشاهده شده است اما بهشتي کسي بود که اين مسير را نه تنها در حوزه و منابر وعظ و درس طي کرد بلکه علاوه بر اينها، با حضورش در دانشگاه و متن جامعه داخل و خارج از کشور همچنين پذيرش حساس‌ترين مسئوليتها در قبل و پس از انقلاب اسلامي ‌ايران، از او وي ژگي‌هاي منحصر به فردي را بر جاي گذاشته است که اين قلم، براي آن نظير و مشابه‌اي سراغ ندارد. کلام پاياني، اينکه چه نيکوست تا در عراق و در ايران تا سال 1400 مساعي بيشتري براي الگو گرفتن نظري و عملي صورت گيرد و در همه بخشها، بزرگداشت‌هايي نه براي نمايش بلکه براي عمل، ترتيب داده شود.