وزیران خارجه اتحادیه اروپا در چهارمین سالگرد برجام برای یافتن راهکارهای حفظ توافق هسته‌ای و کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا رایزنی کردند

نشست اروپایی برجام در بروکسل
محمدرضا ستاری
وزیران خارجه اروپایی به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، همانطور که پیش‌تر اعلام شده بود، روز گذشته 24 تیر در بروکسل گرد هم آمدند تا در‌خصوص راهکارهای حفظ برجام و نیز کاهش تنش‌ها میان ایران و ایالات متحده آمریکا گفت‌وگو و رایزنی کنند.
این نشست در حالی برگزار شد که اروپایی‌ها هفته گذشته و همزمان با شروع گام دوم هسته‌ای ایران، از تهران خواسته بودند تا حداقل تا زمان برگزاری این مذاکرات در بروکسل خویشتن‌داری کند. آنها همچنین از اردیبهشت ماه که ایران گام اول هسته‌ای خود را آغاز کرد، بارها توسط مقامات بلندپایه خود اعلام کردند که برای حفظ توافق هسته‌ای و متقاعد کردن ایران برای بازگشت کامل به برجام، طرح‌هایی را مد نظر دارند. در همین رابطه دیروز فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان اینکه طولانی‌ترین جلسه را در طول 5 سال گذشته در پیش داریم، گفت که قصد داریم راهکاری برای بازگشت ایران به تعهدات کامل برجامی‌اش پیدا کنیم.


از سوی دیگر در حالی که همزمان با آغاز گام دوم هسته‌ای ایران و عبور از غنی‌سازی 3.67 درصد، علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان به امانوئل بن مشاور ارشد دیپلماتیک رئیس‌جمهوری فرانسه گفته بود که زمان پایبندی یکجانبه به تعهدات برجام پایان یافته است، ژان ایو لودریان وزیر خارجه این کشور اعلام کرده است که اروپا باید برای حفظ توافق هسته‌ای متحد بماند و تهران باید از تصمیمش مبنی بر عدم پایبندی به بخش‌هایی از توافق هسته‌ای صرف نظر کند. همچنین جرمی هانت وزیر خارجه بریتانیا نیز با بیان اینکه کشورش با ایالات متحده در‌مورد برجام اختلاف دارد، تصریح کرد که هنوز مدت زمانی هر‌چند اندک برای حفظ برجام باقی مانده است و ما قصد داریم از مکانیسم کمیته مشترک برای حل و فصل اختلافات استفاده کنیم.
ابراز نگرانی پیش از شروع نشست
این گفته‌ها در حالی مطرح شد که به عقیده کارشناسان وزیران خارجه سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه پیش از شروع نشست بروکسل، طی بیانیه‌ای از شکست خوردن برجام ابراز نگرانی کرده و خواستار توقف افزایش تنش‌ها و از سرگیری گفت‌وگو میان ایران و ایالات متحده شدند.
در همین رابطه و در حالی که همچنان تا لحظه تنظیم این گزارش، نتیجه مشخصی از نشست روز گذشته وزیران اروپایی در بروکسل به بیرون درز نکرده است، برخی از ناظران اروپایی که در میان آنها افراد دیپلمات نیز دیده می‌شود، از روند سراشیبی برجام سخن گفته و اعلام کردند که کشورهای اروپایی امیدوارند در دقایق آخر، واشنگتن را برای کاهش تحریم‌های ایران متقاعد کنند.
از سوی دیگر در حالی وزیر خارجه فرانسه گفته است که پیشرفت‌ها همچنان کافی نیست، برخی از مقامات اروپایی معتقدند که ایران برای توقف گام‌های هسته‌ای خود خواستار لغو کامل تحریم‌ها است و این مسئله برای آنها دشواری‌هایی را پدید آورده است. همچنین طی روزهای اخیر گفته می‌شود که برخی دیگر از کشورهای اروپایی در حال پیوستن به اینستکس هستند که بنا به اعلام صریح مقامات کشورمان این مکانیسم مالی نه جزئی از تعهدات اروپا‌ بلکه مقدمه‌ای برای برآورده ساختن یازده بند تعهدات آنها در قبال برجام و ایران است؛ مکانیسمی که همچنان با اما و اگرهای فراوانی دست و پنجه نرم می‌کند و دو خواسته مهم ایران یعنی فروش نفت و درآمدهای حاصل آن و نیز عادی‌سازی مناسبات بانکی و پولی را بعید به نظر می‌رسد که بتواند برآورده کند. در همین رابطه به گفته تحلیلگران مشکل اصلی اروپا نیز در این نقطه قرار دارد‌ چرا که شواهد نشان می‌دهد آنها ابزارهای لازم را برای ایستادگی در مقابل آمریکا در اختیار ندارند و تلاش می‌کنند که با توجه به اختلافات به وجود آمده در کاخ سفید به منظور برخی معافیت‌های تحریمی ایران، از این فرصت برای کاهش برخی از فشارها اقدام کنند؛ موضوعی که مشخص نیست ایران را راضی و متقاعد بازگشت به نقطه اول یعنی پیش از اردیبهشت امسال کند.
رایزنی در وقت اضافه
همچنین وزیران خارجه اروپایی روز گذشته علاوه بر موضوع برجام، مسئله کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا را نیز در دستور کار قرار دادند. آنها بارها از تشدید تنش‌ها ابراز نگرانی کرده و در آخرین بیانیه خود خواستار گفت‌و‌گوها میان تهران و واشنگتن شدند. در همین رابطه روز گذشته سیدعباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه کشورمان گفت که دولت ایران بیانیه‌ها و موضع‌گیری‌های طرف‌های اروپایی برجام را با دقت به لحاظ میزان انطباق با تعهدات این دولت‌ها وفق توافق مزبور و مصوبات کمیسیون مشترک مورد بررسی قرار می‌دهد. تاکید می‌کنیم تداوم اقدامات داوطلبانه مبتنی بر حسن نیت جمهوری اسلامی ایران مطابق با برجام ریشه در متقابل بودن حقوق و تکالیف پیش‌بینی شده در برجام دارد و چنین مسیری نباید به عنوان یک جاده یک‌طرفه تلقی شود.
انتظار ایران از شرکای اروپایی برجام، اتخاذ تصمیمات و گام‌هایی عملی، موثر و مسئولانه در روند اجرایی شدن آن است. هرگونه انتظار از ایران برای بازگشت به شرایط قبل از ۸ مه ۲۰۱۹ بدون اثبات اراده سیاسی جدی و توانایی عملی طرف‌های اروپایی در ایجاد توازن در انجام تعهدات بر اساس برجام و منتفع شدن عملی ایران از آثار لغو تحریم‌ها به نحو پیش‌بینی شده در برجام یک انتظار غیرواقع بینانه و مغایر با اهداف، منطق و محتوای برجام است. تکرار می‌کنیم تا زمانی که طرف مقابل متعهد باشند ما نیز به همان میزان متعهد می‌مانیم.
از سوی دیگر ایران بارها اعلام کرده است که شرط بازگشت آمریکا به مذاکرات برجام لغو کامل تحریم‌ها است و اگر طی شصت روز آینده اقدام عملی اروپا در جهت بهره‌مندی ایران از مزایای برجام نباشد، ایران وارد گام سوم هسته‌ای خواهد شد؛ موضوعی که تاکنون به صورت رسمی جزئیات آن اعلام نشده و تنها در قالب گمانه‌زنی‌هایی از جمله راه‌اندازی راکتور اراک، افزایش سانتریفیوژها و حتی خروج از NPT و برجام مطرح می‌شود. به همین دلیل با توجه به زمان اندک باقی مانده و انفعال چهارده ماهه اروپا در قبال تعهدات برجامی خود، به گفته برخی از کارشناسان، آنها سعی دارند در دقیقه 90 راهکاری برای نجات توافق هسته‌ای که از منظر اروپا برای امنیت بین‌المللی ضروری است بیابند و باید دید طی چند روز آینده چه نتایجی از نشست دیروز وزیران اروپایی در این خصوص به دست خواهد آمد.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» دلایل بروز بحران درازمدت کاغذ را بررسی می‌کند بحران سوءمدیریت؟ جلال خوش‌چهره آخرین بخت در میانجیگری اروپا! آسیب‌های گرم نشدن فضای سیاسی در سال انتخابات مجلس چه‌خواهد بود؟ خطر بازگشت پوپولیسم به صحنه انتخابات سقوط قیمت مسکن در پردیس دلالان فراری شدند! با موافقت نمایندگان، قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی اصلاح شد بانک مرکزی توانایی مدیریت نرخ ارز را دارد؟ نبض دلار در دست دولت وزیران خارجه اتحادیه اروپا در چهارمین سالگرد برجام برای یافتن راهکارهای حفظ توافق هسته‌ای و کاهش تنش‌ها میان ایران و آمریکا رایزنی کردند رئیس قوه قضائیه: با خودروسازانی که قیمت و زمان تحویل را به میل خود تغییر دهند برخورد شود ادعای پمپئو در گفت‌‌وگو با واشنگتن‌پست اگر تلویزیون ایران دعوتم کند می‌پذیرم! وکیلی: بحران کاغذ پابرجاست صفر تا صد مسئله کاغذ باید بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد باشد معاون اول رئیس‏جمهوری: استارت‏آپ‌های روستایی باید بتوانند از تسهیلات اشتغال‏زای روستایی استفاده کنند رئیس قوه قضائیه: با خودروسازانی که قیمت و زمان تحویل را به میل خود تغییر دهند برخورد شود