روزنامه ابتکار
1398/05/07
«ابتکار» طرح جدید مالیاتی را بررسی می‌کند راهی برای عبور دولت از تنگنای اقتصادی!
کیمیا نجفیتوسعه نظام مالیاتی به عنوان یکی از محورهای اساسی توسعه اقتصادی کشور شناخته میشود. در این میان جایگزین کردن درآمدهای مالیاتی به جای درآمدهای ناپایدار نفتی همواره از مهم‌ترین مسائلی است که از گذشته تا کنون مورد بحث و بررسی صاحب‌نظران، مسئولان و کارشناسان مربوطه بوده است. البته باید توجه داشت که علی‌رغم تلاش‌های صورت گرفته طی سال‌های اخیر در جهت توسعه نظام مالیاتی کشور، این نظام هنوز با چالش‌های بسیاری مواجه بوده و به گفته برخی از کارشناسان نظام مالیاتی همواره دچار باگ‌هایی بوده که تا‌کنون برطرف نشده است.
مالیات به عنوان یکی از اصلی‌ترین ابزارهای کسب درآمد دولت‌ها در مسیر دستیابی به اهداف اقتصادی و اجتماعی مطرح است. این ابزار هنگامی از حساسیت بیشتری برخوردار میشود که اقتصاد کشور با موانع متعددی برای کسب درآمد روبه‌رو باشد. به عنوان نمونه امروزه مالیات در اقتصاد ایران به دلیل تحریم و فشارهای وارده از سوی آمریکا و متحدانش نقش پررنگ‌تری به خود گرفته است. در سال‌های اخیر تحریم‌ها بر فضای اقتصادی کشور، به‌ویژه در حوزه فروش نفت سایه افکنده و همین مسئله مشکلات را دوچندان کرده است چراکه به گفته بسیاری از کارشناسان اقتصاد ایران آلوده به نفت بوده و در شرایط تحریم شدن یکی از اصلی‌ترین منابع درآمدی دولت با خطر مواجه میشود. در همین راستا سیدحمید پورمحمدی گل‌سفیدی، معاون سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده است که بودجه سال 1398 کل کشور به مبلغ 448 هزار میلیارد تومان و بر اساس فروش 300 هزار بشکه نفت در روز بسته شده است.
به گفته وی، بودجه سال قبل بر اساس فروش روزانه یک میلیون و 500 هزار بشکه و سال قبل از آن روزانه 2 میلیون و 680 هزار بشکه نفت بسته شده بود.
با توجه به این اعداد و ارقام به راحتی درمی‌یابیم که اکنون مالیات به عنوان راهی برای کسب درآمد دولت به حساب می‌آید. در این میان برخی از کارشناسان پیش آمدن چنین فضایی را مثبت تلقی می‌کنند چراکه آنها معتقدند به وسیله مالیات می‌توان وابستگی اقتصاد به فروش نفت را کاهش داد. بنابراین برای مالیات‌ستانی پای طرح‌هایی به میان می‌آید که بسیار مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد که سیل نظرات کارشناسان را روانه می‌کند. اخیرا محمدعلی دهقان‌دهنوی، معاون وزیر اقتصاد از طرح جدید مالیاتی خبر داده است. وی با اشاره به طرح سازمان امور مالیاتی برای ایجاد یک پایه مالیاتی جدید گفت: «سازمان امور مالیاتی طرح مالیات بر مجموع درآمد اشخاص را پیگیری می‌کند که درصورت تهیه این طرح شاهد یک تحول در حوزه مالیات‌ستانی خواهیم بود. در طرح سازمان امور مالیاتی نوعی تجمیع در فعالیت‌هایی که طی آن یک شخص باید مالیات پرداخت کند ایجاد میشود و کل درآمد یک شخص مشمول مالیات خواهد شد. همچنین عملیاتی کردن و اجرای قانون موجود درباره مالیات بر خانه‌های خالی نیز توسط این سازمان در حال پیگیری است.»
اما اینکه طرح جدید مالیاتی تا چه میزان می‌تواند مثمرثمر واقع شود خود سوالی است بی‌پاسخ! غلامحسین دوانی، عضو جامعه حسابداران رسمی ایران و عضو شورای پژوهشی سازمان امور مالیاتی کشور چنین قانونی را منسوخ شده دانست و دراین‌باره به «ابتکار» گفت: «از سال 1345 تا 1380 چنین قانونی وجود داشت و از سال 1380 به بعد این قانون به دلیل اینکه هیچگاه به اجرا در نمی‌آمد حذف شد. در اولین دوره قانون‌گذاری کشور طبق ماده 129 مجموع درآمد افراد مشمول مالیات بود. به عبارتی دیگر هر شهروندی آخر سال باید اظهارنامه‌ای درخصوص فعالیت و میزان درآمد خود داشته باشد تا نسبت به نرخ‌های مالیاتی عددی را تحت عنوان مالیات بدهد. همانطور که گفتم در سال 80 این قانون حذف شد چراکه هیچ اظهارنامه‌ای در کار نبود و تنها یک قانون خنثی‌ای بود که هیچ ضمانت اجرایی نداشت».
مسئولان و ثروتمندانی که از پرداخت مالیات سر باز می‌زدند نگران باشند
وقتی صحبت از رعایت قوانین در هر زمینه‌ای به میان می‌آید، هر فردی دیگری را موظف به اجرای قانون می‌داند. این درحالی است که هنگام قانون‌گذاری توقع می‌رود که پیش از هر شهروندی خود مجریان، به اجرای قوانین ایجاد شده بپردازند تا از این طریق عامه مردم هم تشویق به رعایت قوانین شوند. دراین‌باره غلامحسین دوانی دولتمردان را موظف به اجرای قانون مالیاتی دانست و گفت: «ما باید بدانیم که اجرای اینگونه اقدامات اساسا به نوع رفتار دولتمردان بازمی‌گردد. به عبارتی دیگر آنها وظیفه دارند که اظهارنامه خود را تحویل دهند، اما چون هیچگاه اینچنین نبوده است پس این قانون در گذشته حذف شد. اگر دوباره این قانون تصویب شود به شرط آنکه تمام جوانب را رعایت کنند به نفع عموم مردم خواهد بود. اکنون افرادی در کشور هستند که در سال هزار میلیارد تومان سود سهام پتروشیمی را دریافت می‌کنند اما از مالیات معاف هستند، این در حالی است که یک کارمند حقوق‌بگیر ماه به ماه مالیات درآمدش را پرداخت می‌کند. بنابراین باید اشاره کرد که در گذشته این قانون وجود داشته اما عامدانه آن را اجرا نمی‌کردند و اگر قرار است که دوباره چنین قانونی را به اجرا درآورند پس باید مسئولان و ثروتمندانی که از پرداخت مالیات سر باز می‌زدند نگران باشند. مردم عامه که چیزی برای پنهان کردن ندارند، بنابراین ترسی هم ندارند. اما آیا در کشور عزمی برای اجرای چنین قانونی وجود دارد؟ من می‌گویم خیر! مالیات در تمام دنیا یک خط قرمز است. یعنی هرکس که آن را رعایت نکرد جرم جنایی انجام داده و باید مجازات شود».
مالیات مفسدان مالی چه میشود؟
اینکه نظام مالیاتی کشور تا چه میزان از عدالت مالیاتی برخوردار است، سوالی است که پاسخ‌های گوناگونی دارد. عده‌ای معتقدند که اگر در نظام مالیاتی بی‌عدالتی میشود تنها به دلیل جامع نبودن اطلاعات است و در مقابل برخی‌ها، مسئولان مربوطه را مقصر این بی‌عدالتی‌ها می‌دانند و معتقدند که برای دست یافتن به عدالت مالیاتی باید تمام تلاش را به کار گرفت تا فسادهای مالیاتی را به حداقل رساند. دوانی با اشاره به فسادهای مالی که طی سال‌های گذشته تا کنون اتفاق افتاده است، افزود: «هستند آقایانی که به دلایل فساد مالی بازداشت شده‌اند. سازمان مالیاتی باید اعلام کند این آقایان که بازداشت هم شده‌اند و ارقام اتهامات‌شان بالای هزار میلیارد تومان است ماجرای مالیات‌شان چه میشود؟ من یکی از معترضان نسبت به عملکرد سازمان مالیاتی هستم، این سازمان باید اظهارنامه این افراد را به عموم مردم نشان دهد. ما مگر نمی‌گوییم که مالیات بیت‌المال است، پس باید بیایند و این اظهارنامه را شفاف نشان دهند. در چند سال اخیر قوه قضائیه عده‌ای را با عناوین مختلف بازداشت کرده و محکوم شدند. مالیات این افراد چه شد؟ نمی‌شود این آقایان با پول افراد جامعه حتی در vip زندان‌ها زندگی کنند و مالیات اموالی که از هر طریق به دست آورده‌اند را نپردازند، و از سویی دیگر به مردم عادی فشار وارد کنیم که مالیات سرمایه‌شان را بپردازند. اگر قرار بر این باشد که اینگونه مالیات‌ها دریافت نشود، مردم هم از پرداخت مالیات امتناع خواهند کرد. متاسفانه عزم ملی در این میان نمی‌بینم که مالیات را به صورت عادلانه و منصفانه انجام دهیم ».
باطل کردن جادوی نفت در اقتصاد، توفیق اجباری است
شنیده‌ها حاکی از آن است که طرح جدید مالیاتی در راه خواهد بود. با منتشر شدن چنین اخباری به نظر می‌رسد که مالیات‌ستانی، کاهش درآمدهای نفتی و وابستگی کمتر به نفت در شرایط تحریم، توفیقی اجباری است. همانطور که قبلا هم به آن اشاره شد، هستند کارشناسان و صاحب‌نظرانی که ایجاد شدن چنین شرایطی را برای اقتصاد مفید می‌دانند. به عبارتی دیگر آنها مالیات را راهی برای باطل کردن سحر و جادوی درآمد نفت در اقتصاد ایران دانسته و معتقدند که باید از شرایط پیش آمده بیشترین بهره را برد.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» از حملات و تخریب‌های صداوسیما علیه دولت گزارش می‌دهد
«گاندو» در قفس ظریف
ژوبین صفاری
رسانه‌ها و گره کور تحمل‌ناپذیری
«ابتکار» طرح جدید مالیاتی را بررسی می‌کند
راهی برای عبور دولت از تنگنای اقتصادی!
تا زمانی‌که مشکلات بازار اصلاح نشود، طرح‌های پیشنهادی موثر نیست
نخریدن خانه، تدبیر دولت برای کاهش تقاضا در بازار
همه حواشی انتخابات شورایاری‌ها بررسی شد
دو روی سکه یک انتخابات محلی
رئیس‌جمهوری در نامه‌ای متذکر شد
مواخذه 4 وزیر
«ابتکار» نشست فوق‌العاده کمیسیون مشترک برجام در وین را بررسی می‌کند
برجام در میان تحولات سریع
رئیس جمهوری در دیدار وزیر امور خارجه عمان:
ایران علاقه‌مند به توسعه همکاری‌ها با عمان است
برنی سندرز:
عربستان یک دیکتاتوری شریر و کریه است
دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین:
برخی برایشان مهم نیست با نردبان «مصباح» وارد مجلس شوند یا «عارف»
سلامت ایران، خورشید مدیریت کلان
خط و نشان مجدد اون برای ینگه دنیا
