فرانسه: برای کاهش تنش ها نیازی به مجوز نداریم




گروه سیاسی/ رایزنی‌های دوجانبه رؤسای جمهوری ایران و فرانسه با این اعتراض دونالد ترامپ، رئیس جمهوری امریکا روبه‌رو شد که امانوئل مکرون از جانب امریکا سخن نمی‌گوید. این انتقاد بعد از آخرین گفت‌وگوی تلفنی حسن روحانی و مکرون مطرح شد. زمانی که این رایزنی‌های دوجانبه به تلاش‌های میانجیگرانه رئیس جمهوری فرانسه برای کم کردن زمینه اختلافات ایران و امریکا تعبیر شد و تا جایی پیش رفت که گفته شد مکرون از روحانی دعوت کرده است تا در نشست بعدی سران کشورهای عضو گروه هفت شرکت کند و در حاشیه این اجلاس با رئیس‌ جمهوری امریکا دیدار کند. دعوتی که گرچه خبر آن از سوی منابع فرانسوی تکذیب شد اما باعث شد ترامپ به مذاکرات اخیر روحانی و مکرون معترض شود و در دو توئیت ادعا کند: «ایران در مضیقه مالی بدی قرار دارد. آنها شدیداً می‌خواهند با امریکا وارد مذاکره شوند اما از طرف کسانی که خود را نماینده ما می‌نامند - همانند امانوئل مکرون، رئیس ‌جمهوری فرانسه- پیام‌های ضد و نقیضی دریافت می‌کنند.» او در ادامه با اشاره مستقیم به امانوئل مکرون که در ماه‌های اخیر بارها با حسن روحانی، همتای ایرانی‌اش تلفنی گفت‌وگو کرده، نوشت: «می‌دانم که نیت مکرون همانند بقیه خیر است اما هیچ کس جز ایالات متحده برای ایالات متحده صحبت نمی‌کند. کسی به هیچ شکل یا طریقی حق نمایندگی از طرف ما را ندارد.»


وزیر خارجه فرانسه  اما  در بیانیه‌ای نوشت: فرانسه درباره ایران با استقلال کامل نظراتش را بیان می‌کند و برای صلح و امنیت منطقه و کاهش تنش بشدت تلاش می‌کند و برای این کار نیازی به هیچ مجوزی ندارد.  ژان‌ایو لودریان، تأکید کرد: «وخیم‌تر شدن تنش‌ها نیازمند ابتکارهای سیاسی با هدف یافتن شرایطی برای گفت‌وگو است. این دلیل آن چیزی است که رئیس ‌جمهوری مکرون با شفافیت کامل با دیگر شریکان که اول و مهمتر از همه امضا کنندگان اروپایی، در حال انجام آن است.   وی به طور شفاف مقامات امریکایی را درباره آن مطلع نگه خواهد داشت و هر تلاشی باید با هدف جلوگیری از تبدیل شدن این شرایط کشمکش‌گونه به یک تقابل خطرناک انجام شود.»
ترامپ در شرایطی به رایزنی همتایان ایرانی و فرانسوی خود معترض شده است که او در ماه‌های اخیر بارها پیشنهاد مذاکره مستقیم با ایران را مطرح کرده است. پیشنهادی که با تصویب سلسله تحریم‌های سنگین علیه کشورمان همراه شد تا نه تنها زمینه این گفت‌وگوهای دوجانبه مهیا نشود که روند اجرای توافق هسته‌ای هم به رغم تلاش سایر کشورهای باقی مانده در آن به خطر بیفتد. این چنین بود که فرانسه به دنبال گام‌های تلافی جویانه ایران مبنی بر متوقف کردن بخشی از تعهدات هسته‌ای‌اش و تهدید به برداشتن گام سوم در صورت ادامه روند کنونی، پا پیش بگذارد و بکوشد با نشان دادن ابتکار عمل رهبری مذاکرات اروپا با ایران جهت نجات برجام را در دست گیرد. مکرون در جریان این تلاش‌ها، یک بار با ترامپ و پنج بار با روحانی به صورت تلفنی گفت‌وگو کرد و دو بار هم مشاوران او به تهران سفر کردند.   
یکی از طرح‌های پیشنهادی فرانسوی‌ها به طرح «انجماد در برابر انجماد» مشهور شد که بر اساس آن، ایران و امریکا می‌بایستی برای مدتی کوتاه اقدامات کنونی خود را متوقف می‌کردند اما روحانی برای برون رفت از بن‌بست برجام، رفع تحریم‌های تهران را به عنوان پیشنهادی جهت آغاز دوباره مذاکرات  طرح کرد و در عین حال گفت که «پیشنهادهای ارائه شده توسط طرف‌های مقابل ایران در برجام، متوازن نبوده و ما نپذیرفته‌ایم.»
پشت پرده استعفای رئیس اینستکس
با وجود این رؤسای جمهوری ایران و فرانسه به گفت‌وگوهای خود ادامه دادند که پس از تازه‌ترین گفت‌وگو که سه‌شنبه هفته گذشته انجام شد، سایت المانیتور به نقل از دو منبع ناشناس گزارش داد که رئیس‌جمهوری فرانسه در گفت‌وگو با حسن روحانی موضوع گشایش یک خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری را مطرح کرده است. این خط اعتباری برای فعال کردن سازوکار مالی اروپا موسوم به «اینستکس» است که سه قدرت اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا از طریق آن قصد دارند با وجود تحریم‌های امریکا حدی از معامله و همکاری اقتصادی با ایران را ادامه دهند. مقامات ایرانی بارها گفته‌اند این سازوکار فقط در صورتی که معاملات نفتی یا اعتبارهای مالی و بانکی قابل ملاحظه‌ای را تضمین کند، سودمند خواهد بود. حالا به نظر می‌رسد اروپا می‌کوشد با اختصاص دادن خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری مقدمات تحقق بخشیدن به منافع حداقلی ایران را در چارچوب توافق هسته‌ای فراهم آورد اما این امر ممکن نمی‌شود مگر آنکه کشورهای اروپایی در مواجهه با فشارهای پیدا و پنهان امریکا برای کارشکنی در روند اجرای اینستکس و همچنین بی اثر کردن تحریم‌های امریکایی راهکار مؤثری بیابد. از جمله این فشارها می‌توان به استعفا «برند اربل»، سفیر پیشین آلمان در ایران که به عنوان رئیس اینستکس معرفی شده بود، اشاره کرد. تصمیمی که گفته می‌شود تحت تأثیر فشارهایی بوده که به دلیل اظهارات یهودستیزانه چندی پیش او در یک گفت‌وگو و همچنین دیدگاه مثبتش به رویکرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی بر او وارد شده است. به گزارش نشریه آلمانی بیلد، اربل در مصاحبه‌ای برنامه موشکی ایران را قانونی توصیف کرده است. وی همچنین در مصاحبه‌ای دیگر، اقدام عملی اتحادیه اروپا برای نجات توافق هسته‌ای را خواستار شده بود. این دیپلمات آلمانی همچنین گفته رژیم اسرائیل به بهای از دست رفتن وطن مردم فلسطین تشکیل شده است.
گذشته از نادرست بودن ادعای ترامپ مبنی بر تمایل ایران برای گفت‌وگو با این کشور، به نظر می‌رسد اروپایی‌ها برای نشان دادن استقلال خود از امریکا و نجات برجام باید اقدامات عملی را در دستور کار قرار دهند و در حقیقت تحریم‌های کاخ سفید علیه کشورمان را جبران کنند. پیش از این و در اولین بیانیه شورای عالی امنیت ملی کشورمان درخصوص کاهش تعهدات برجامی تأکید شده بود که طرف‌های باقی مانده در برجام حداقل دو خواسته مهم ایران یعنی تسهیل امکان فروش نفت و مبادلات بانکی و مالی را باید تضمین کنند.
توئیت‌های اخیر ترامپ اگر چه برخلاف ادعای برخی محافل  سیاسی در داخل ایران که از «مکر مکرون» گفتند و نوشتند و در حقیقت رئیس جمهوری فرانسه را نماینده دولت امریکا فرض کردند، می‌تواند نشانه‌ای از استقلال اروپا و فرانسه در پیگیری‌های دیپلماتیک برای حفظ برجام باشد، اما آنچنان که مسئولان ایرانی بارها تأکید کرده‌اند این کنش‌ها باید همراه با عمل باشد تا باری از مشکلات مردم را بردارد.