روزنامه ابتکار
1398/06/10
«ابتکار» گمانه‌زنی‌ها درخصوص عقب‌نشینی احتمالی آمریکا از تحریم‌های حداکثری را بررسی می‌کند
برجام در گرو یک انعطافمحمدرضا ستاری
عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت خارجه کشورمان طی گفت‌و‌گویی با رادیو معارف با اشاره به سفر ظریف به محل اجلاس سران گروه 7، گفت که در جریان این اجلاس امانوئل ماکرون رئیس‌جمهوری فرانسه با ترامپ دیدارهایی داشته و طرف آمریکایی نیز برای صدور مجوز نفت ایران انعطاف‌هایی نشان داده است.
اهمیت این موضوع زمانی مشخص میشود که در جریان سفر ظریف به شهر بیاتریز در جنوب فرانسه، دونالد ترامپ در بخشی از کنفرانس خبری خود با امانوئل ماکرون تصریح کرد که کشورهای مختلف در حال ایجاد یک خط اعتباری برای ایران هستند. این امر در حالی مطرح شده که ایران صراحتاً اعلام کرده در 15 شهریور ماه جاری مطابق برنامه، وارد گام سوم هسته‌ای خواهد شد. هر چند هنوز جزئیات دقیق گام سوم ایران جهت کاهش تعهدات برجامی خود مشخص نیست، اما مقامات کشورمان طی روزها و هفته‌های اخیر ضمن اعلام مصمم بودن ایران برای ورود به گام سوم هسته‌ای، شرط توقف این مسئله را اجرای کامل تعهدات اروپا ذکر کرده‌اند.
در تازه‌ترین اظهارنظرها در این خصوص، عراقچی گفته که خواست ما کاملا روشن است و اگر اروپایی‌ها و بقیه اعضای برجام می‌خواهند که ایران به اجرای کامل برجام بازگردد، باید خواسته ما را در زمینه فروش نفت تامین کنند. در این راستا ایران تاکید دارد که اروپا طی فرصت باقی مانده باید با اخذ معافیت فروش نفت ایران، خرید نفت را تضمین کند و یا حداقل معادل مقدار فروش نفت را به وسیله خطوط اعتباری در اختیار ایران قرار دهند.
آیا آمریکا و اروپا در مقابل ایران عقب‌نشینی می‌کنند؟
هرچند تاکنون و پس از خروج ایالات متحده آمریکا از برجام، ایران همواره بر اجرای کامل تعهدات برجامی از سوی شرکای توافق هسته‌ای تاکید کرده و محمدجواد ظریف نیز بارها تذکر داده که اروپایی‌ها 11 تعهد برجامی دارند که راه‌اندازی کانال مالی اینستکس تنها مقدمه‌ای برای اجرای این 11 تعهد محسوب میشود؛ اما در شرایط کنونی و با تشدید فشارهای اقتصادی آمریکا، اکنون به گفته تحلیلگران پایه مذاکرات و گفت‌و‌گوها بر سر فروش نفت قرار گرفته است. به گفته این تحلیلگران موضوع فروش نفت ایران و درآمدهای حاصل از آن امری حیاتی برای ایران محسوب شده و یکی از استراتژی‌های کنونی تهران، افزایش فشار بر روی سه کشور اروپایی به منظور تامین این خواسته است.
از سوی مقابل صحبت‌هایی که اخیراً درمورد نرمش آمریکایی‌ها برای صدور معافیت فروش نفت ایران مطرح میشود، همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد زیرا علی‌رغم فرستادن پالس‌هایی در جهت توافق یا مذاکره که طی روزهای گذشته نیز از سوی تهران و طرف‌های غربی مطرح شده، همزمان نیز بحث‌هایی جدی درخصوص تداوم فشار آمریکا و نیز پافشاری ایران بر روی عدم مذاکره و گفت‌و‌گو با دولت ترامپ شنیده میشود. از همین رو ناظران برای تحلیل شرایط کنونی به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته نخست معتقدند فشارهای حداکثری آمریکا بر روی ایران تاکنون به نتیجه مطلوب خود نرسیده و از همین رو واشنگتن حاضر شده که به منظور کاهش هزینه‌ها در راستای تحولات پرشتاب کنونی، مقداری نرمش و عقب‌نشینی از خود نشان دهد. استدلال چنین تحلیلی بر این اساس است که طبق راهبرد تحریم‌ها، هدف وارد کردن فشار به بازیگر مقابل در جهت تغییر رفتار است و اگر این تغییر رفتار صورت نگیرد، راهبرد تحریم‌ها کارآیی خود را از دست داده و به شکست منتهی میشود.
همچنین این ناظران تاکید دارند که دونالد ترامپ اکنون در فاصله یک سال مانده به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، با توجه به موارد عدیده‌ای که در سیاست خارجی دولت خود با آنها دست به گریبان است (مانند: جنگ تجاری با چین، ونزوئلا، کره‌شمالی، ایران و...) قصد دارد حداقل تا پیش از موعد انتخابات به یک توافق ظاهری هم که شده با ایران دست پیدا کند. از سوی مقابل و در حالی که نزدیک به موعد گام سوم هسته‌ای از سوی ایران می‌شویم، درصورت ورود ایران به این بخش، احتمالاً اروپایی‌ها ناچار خواهند شد که مکانسیم ماشه یعنی بردن پرونده به شورای امنیت را کلید بزنند که چنین مسئله‌ای پایان رسمی برجام تعبیر میشود. از همین رو، اروپا قصد دارد با فشار آوردن به ایالات متحده و تغییر محاسبات استراتژیک کاخ سفید هر طور که شده توافق هسته‌ای را حفظ کند؛ امری که در جلسه روز شنبه وزیران خارجه اتحادیه اروپا در هلسینکی فنلاند درخصوص آن رایزنی و گفت‌و‌گوهای مفصلی صورت گرفت.
هم‌صدایی آمریکا و اروپا؟
اما دسته‌ای دیگر از ناظران بر این عقیده هستند که با توجه به سیاست ایالات متحده در قبال ایران و نیز سیاست مقاومت حداکثری تهران، بعید به نظر می‌رسد که دو طرف به میزان محسوسی از این راهبردها عدول کنند. موضوع شعار به صفر رساندن صادرات نفت ایران هرچند بارها و بارها از سوی کارشناسان و مسئولان غیرممکن تلقی شده است، اما صرف به صفر رساندن فروش نفت ایران مد نظر آمریکا نبوده و ایالات متحده با پافشاری بر روی جنبه شعاری این مسئله، هدف عمده‌اش کاهش محسوس درآمدهای نفتی ایران بوده است. به همین دلیل شاهد هستیم طی روزهای گذشته علی‌رغم سیگنال‌هایی که درمورد معافیت فروش نفت ایران مطرح میشود، وزارت خزانه‌داری آمریکا کشتی نفتکش آدریان دریا (گریس 1 سابق) را مشمول تحریم‌ها قرار داده و به کشورهای مقصد این کشتی هشدار داده است. در همین راستا، مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا روز گذشته با اشاره به تحریم این کشتی و کاپیتان آن، مدعی شد که مقصد آدریان دریا سوریه است و کشورش بیکار نخواهد نشست تا نفت ایران به سوریه صادر شود.
به همین دلیل این دسته از کارشناسان مسئله میانجی‌گری فرانسه و نیز پیشنهادهایی که این کشور در قبال گشایش خط اعتباری 15 میلیارد دلاری به ایران و اخذ معافیت فروش نفت به هند و چین را مطرح کرده است، در راستای تحقق خواست اروپایی‌ها به منظور باز کردن باب مذاکرات جدید درمورد برجام و تعمیم آن به مسائل موشکی و منطقه‌ای تلقی کرده و معتقدند که باید منتظر ماند و دید روزهای آینده چه تحولاتی درخصوص سرنوشت برجام و نیز کورسوی توافق جدید رقم می‌خورد؟
سایر اخبار این روزنامه
حاشیه‌نگاری «ابتکار» بر بیست‌ویکمین دوره جشن خانه سینما
از شهردار تهران تا عادل فردوسی‌پور در یک جشن سینمایی
جهانبخش‌محبی نیا
نکات قابل تامل
«ابتکار» گمانه‌زنی‌ها درخصوص عقب‌نشینی احتمالی آمریکا از تحریم‌های حداکثری را بررسی می‌کند
انتقادها از گزینه دولت برای وزارت آموزش و پرورش رو به افزایش است
وزیر غیر‌خودی!
«ابتکار» دلایل افزایش سهم استیجاری نسبت به سهم مسکن در سال‌های اخیر را بررسی می‌کند
ساختار مالی نامناسب روند بانکداری اسلامی را کُند می‌کند
خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری مزاحم
عمر البشیر اعتراف کرد
۲۵ میلیون دلار از محمد بن سلمان دریافت کردم
ابهام‌های ماجرای ربایش امام موسی صدر پس از چهار دهه بررسی شد
پایان ناتمام
معاون اول رئیس‌جمهوری:
بخش تعاون گره‌های اقتصادی کشور را برطرف می‌کند
معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده خبر داد
رایزنی با مجامع هواداران برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها
مهدی شادمانی درگذشت
رئیس قوه قضائیه:
باید چهره کسانی که حامی ترور هستند برملا شود
مدیر برنامه مطالعات جهانی مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری
تا تحریم اعمال شود، از مذاکره خبری نیست
