ذوالقرنین و مسأله تملق

 
 
 
 


آقاي علي اکبر ناطق نوري در حرم امام طي مراسم شب‌هاي قدر گفت: برخي گويندگان متملقند، بعضي از گويندگان دروغگو هستند و برخي از گويندگان هم تعارف دارند و نمي‌توانند بگويند صحيح و ناصحيح و حق و ناحق کدام است. اين صفت‌ها باعث مي‌شوند که ما فردي را بدون جايگاه، آيت‌ا... معرفي کنيم، بدون جايگاه کسي را آيت‌ا... العظمي بناميم و گاهي برخي افراد را بي‌نظير خطاب کنيم. گاهي افراد بدون اين که حق‌شناس و مرزشناس باشند، عباراتي براي ستايش از شخص يا برخي رفتارهاي او به کار مي‌برند که از نظر شرعي و ديني صحيح نيست و نياز به بازنگري دارد. تملق در فرهنگ ما مذموم است و اخلاق و حقوق هم حکم مي‌کند که انسان با مطالعه و حساب شده حرف بزند که مبادا يک روزي فشار افکار عمومي و روشن شدن حقيقت باعث شود حرف خود را پس بگيرد. اطلاق لقب‌هاي دهان پرکن به افراد باعث مي‌شود که اين القاب و اسامي در جامعه بي‌اعتبار شوند و بدبيني مردم به برخي مسائل را افزون مي‌کند. نبايد زحمات و خدمات افراد به جامعه و ملت را ناديده گرفت و ما نيز منکر لزوم تقدير از رفتارهاي شايسته نبوده و نيستيم، اما تقدير از يک رفتار شايسته متکي به لقب‌گذاري روي افراد نيست و مي‌توانيم از راه‌هاي صحيح اين امر را پيش ببريم. حق گويي امر مشکلي است؛ چه بخواهيم در ستايش يک فرد سخن بگوييم، چه آن که بخواهيم شخصي را نقد کنيم. بايد همواره توجه کنيم که براي خوشايند شخص يا گروهي آنچه لياقتش را ندارند به آن‌ها نسبت دهيم و از سوي ديگر به سبب کينه يا عداوت شخصي تهمتي ناروا به اشخاص نبنديم. ذوالقرنين که در قرآن کريم مشخصاتش عنوان شده و خداوند خصوصياتي براي او نام برده. وقتي مي‌خواهيم اين خصوصيات را با شخصيت‌هاي تاريخي و ملي تطبيق دهيم حتما بايد به زمان ذوالقرنين توجه داشته باشيم و شرايط او را در نظر بگيريم. کارنامه و دستاوردهاي ذوالقرنين در قرآن کريم کاملا مشخص است. برخي از مفسرين معتقدند که ذوالقرنين همان کوروش کبير، اولين پادشاه هخامنشي بوده که در گسترش عدل و داد کوشيده است اما هنوز جاي زيادي براي بحث و نقد وجود دارد و اين موضوع قطعي نيست. به طور قطع به يقين اين که بخواهيم يک داستان تاريخي قرآن و روايتي که اين کتاب مبارک از يک نمونه تاريخي دارد را مصداقي امروزي برايش پيدا کنيم چندان صحيح نيست؛ هر چند بايد گفت اطلاق القاب اغراق‌آميز براي افراد مسئول به کلي ايراد دارد.