چه عواملی در تعیین ارزش پول ملی دخیل هستند؟

قیمت هر دلار آمریکا در ایران به کمتر از ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده و برخی تصور می‌کنند شرایط برای ادامه کاهش قیمت ارزهای معتبر وجود دارد، حال آن که این اتفاق بیشتر وابسته به اتفاقات و تحولات سیاسی است تا اقتصادی.
اقتصاد ایران اکنون در شرایطی قرار دارد که به جای بانک مرکزی تحولات سیاسی بین‌المللی نقش اصلی را در قدرت پول ملی دارند، به همین دلیل هر گاه احتمال مذاکره میان ایران و ایالات متحده افزایش می‌یابد بازار ارز نیز با افت قیمت مواجه می‌شود و هر وقت تنش‌های لفظی و تهدیدات به زبان اصلی طرفین تبدیل می‌شود، ارزش ریال سقوط می‌کند. از این‌رو می‌توان گفت به جای بانک مرکزی که نهاد اصلی متولی سیاست‌های پولی در کشور است، دولتمردان سهم بیشتری در تنظیم بازار دارند.
افرادی که سال‌های دهه ۶۰ را به یاد دارند، می‌توانند به خاطرات خود در روزهای جنگ بازگردند. در آن شرایط هم قیمت ارز با توجه به وضعیت جبهه‌ها تعیین می‌شد و با اعلام امضای توافقنامه ۵۹۸ ناگهان قیمت هر دلار آمریکا حدود ۵۰ درصد ریزش داشت. اکنون نیز به نظر می‌رسد وضعیت تحریم‌ها یادآور همان روزهاست، این بدان معناست که در شرایط کنونی جنگی بدون رد و بدل شدن  آتش در جریان است و چنانچه ایران بتواند با اثبات قدرت دیپلماسی ابتکار عمل را در دست بگیرد، حباب روانی ارز تخلیه خواهد شد.
در عین حال نباید از نقش مدیریتی بانک مرکزی در این حوزه به سادگی گذشت. دو تصمیم اتخاذ شده از سوی این نهاد اثر مثبتی بر تحولات بازار داشت. اول آنکه مقامات بانک مرکزی به گفتگو با صادرکنندگان پرداختند تا سهم بیشتری از مجموع ۴۹ میلیارد دلار ارز حاصل از این محل به کشور بازگردد. هنگامی که در خردادماه اعلام شد تنها ۳۰ درصد از این رقم به کشور بازگشته، نهادهای امنیتی در کنار قوه قضائیه فشار را بر صادرکنندگان متخلف افزایش دادند. گرچه من عدد دقیق بازگشت این منابع را ندارم ولی تاثیر آن در بازار ارز کاملا مشهود است.


دومین تصمیم بانک مرکزی که اخیرا در دستور این نهاد سیاستگذار قرار گرفته، ممنوعیت واردات کالا بدون انتقال ارز است ولی هنوز نتایج آن مشخص نیست و باید بیشتر صبوری کرد تا بتوان بهتر کم و کیف این سیاست و جوانب آن را مورد قضاوت قرار داد.
همین نکته نشان می‌دهد در شرایطی که بازار از وضعیت عادی خارج شده و تحت تاثیر تحولات سیاسی قرار دارد، باز هم این قدرت مدیریت است که سمت و سو و ارزش پول ملی را روشن می‌سازد.
*  کارشناس امور بانکی و رئیس اسبق بانک صادرات
منبع: خبر آنلاین