روزنامه همدلی
1398/06/26
پیامدهای حمله به آرامکو در گفت و گو با مهدی مطهرنیا کارشناس روابط بین الملل: آمریکا در صدد ایران هراسی است
همدلی|زینب نورانیان: حمله به آرامکو همچنان در صدر اخبار ایران و جهان قرار دارد. در حالی که غرب به ویژه آمریکا تلاش دارند پای ایران را در این حملات به میان بکشند، روز گذشته وزارت امور خارجه این ادعاها را به شدت رد کرد. محمدجواد ظریف به عنوان سکان‌دار دستگاه دیپلماسی و همچنین سیدعباس موسوی به صورت جداگانه دست داشتن ایران در حمله به شرکت آرامکو را تکذیب کردند.در مقابل، حوثی‌های یمن نیز مسئولیت حملات به آرامکو را پذیرفته و تاکید کرده‌اند ایران و حزب‌الله لبنان در این حملات دست نداشته‌اند. با این حال منابع آمریکایی ایران را به دست داشتن در این حملات متهم میکنند و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا نیز هشدار داده است آمریکا در صورت تایید سوءظن‌ها در مورد اینکه چه کسی عامل حمله به آرامکو بوده، آماده اقدام نظامی است.
مهدی مطهرنیا، کارشناس مسائل بینالملل معتقد است که ایالات متحده تلاش دارد پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع دهد. هرچند در برابر خود مانع چین و روسیه را می‌ییند، اما حمله به آرامکو و ایجاد فضای ناامن برای انتقال انرژی، تلاش آمریکا برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل را احتمالا می تواند سهل‌تر از گذشته کند. مطهرنیا احتمال دست داشتن گروه‌های خودسر منطقه ای در حملات به آرامکو را رد نمی‌‌کند و می‌گوید: آنها رسالتی برای مقابله با آمریکا و حامیان منطقه ای آن برای خود قائل هستندو بر اساس آن بصورت خودسرانه عمل میکنند. مشروح گفت‌وگوی همدلی با مهدی مطهرنیا در ادامه می‌آید.
پس از حملات پهپادی به آرامکو، غرب به ویژه آمریکا انگشت اتهام را به سمت ایران دراز کرده‌اند و مدعی هستند ایران در پس این حملات است. چه سناریویی در پس این اتهام‌ها وجود دارد؟
در بحران میان ایران و آمریکا، چه ایران و چه آمریکا دو طرف اعلام کرده‌اند با هر ابزار و توانمندی که در اختیار دارند تلاش میکنند محیط عمل یکدیگر را محدود و قدرت طرف مقابل را به چالش بکشند. آمریکا در پی جنگ اقتصادی و تحریم‌های کمرشکن برای ایران برآمده و در تلاش است در چارچوب نظریه‌ای که من آن را تئوری جنگ‌های نامتعادل می‌خوانم، از ایران به عنوان یک عنصر ضدامنیت منطقه‌ای و خواهان تسلط و چیرگی هژمونیک بر منطقه علیه دولت‌های موجود در منطقه نام برده و در چارچوب آن ایران‌هراسی را ایجاد کند . از طرفی دیگر در بعد فرامنطقه‌ای آمریکا با مطرح کردن بنیادگرایی اسلامی تلاش می کند به هر ترتیب انقلاب اسلامی را پرچمدار اسلام سیاسی انقلابی است ، به عنوان حامی حرکت‌های ضدنظم نابرابرموجود درسیستم بینالملل معرفی کند. با توجه به اعلام حمایت آشکار و رسمی جمهوری اسلامی از جنبش‌های مقاومت در منطقه، به طبع آمریکا انگشت اتهام را به سمت ایران می‌گیرد. در زمان امام (ره)ایشان سخن از حمایت معنوی از جنش‌های معاصر را به صورت آشکارا بیان می‌کردند، لذا در فلسطین از جنبشی به نام انتفاضه فلسطین سخن می‌گفت و آن جنبش معروف به جنبش سنگ بود، در دوره‌های بعدی نیز شاهد این معنا هستیم. به گونه‌ای که در جهان عرب به واسطه جهت‌گیری سیاسی مانوس و مالوفی که وجود دارد که در آن هر جناح از بیان حامیان خود دوری نمی‌گزیند، ما شاهدیم که سیدحسن نصرالله رئیس جنبش حزب‌الله تمام حمایت‌های مادی و معنوی خود را رسما و آشکارا ایران معرفی میکند. با توجه به این جهت‌گیری، حمایت ایران از حوثی‌ها در یمن، از حشدالشعبی در عراق و از دولت بشار اسد در سوریه یک اقدام رسمی است که ایران به انجام می‌رساند و بسیار آشکارا و صریح آن را بیان کرده است. بنابراین آمریکا با توجه به قدرت رسانه‌ای که در اختیار دارد، به گسترش یک باور دروغ اقدام میکند، انگشت اتهام را به سمت تهران دراز میکند و نیاز چندانی به سند نمی‌بیند. این در حالی است که از منظر منطق خبری یک باور باید موجه باشد تا مورد پذیرش افکار عمومی بین المللی قرار گیرد.
باتوجه به اینکه از طرف ایران این اتهام‌ها قویا رد شده و وزیر امور خارجه و سخنگوی دستگاه دیپلماسی دست داشتن ایران در حملات به آرامکو را تکذیب کردند، همچنین حوثی‌ها نیز خودشان مسئولیت را قبول کردند، فکر می‌کنید اینکه برخی مقامات آمریکایی انگشت اتهام را به سمت ایران نشانه رفته اند بیشتر فضاسازی سیاسی است یا شرایط برای درگیر کردن ایران در این ماجرا محتمل می‌دانید؟
هر دوی اینها را باید با هم دید. ایالات متحده آمریکا چند سالی است که اعلام میکند موضع‌گیری دولت در ایران را به عنوان قوه مجریه به رسمیت نمی‌شناسد. پس از این نظر آمریکایی‌ها از فضای موجود استفاده میکنند. از طرف دیگر آمریکایی‌ها در پی آن هستند که در چارچوب تئوری جنگ نامتعادل به برجسته کردن خطر ایران برای کشورهای منطقه و ایجاد تعارض و تضاد بین ایران و دیگر کنش‌گران منطقه روی آورند و در سطح وسیع‌تر ایران را به عنوان دشمن صلح و امنیت بین‌المللی در قالب اسلام‌هراسی قرار دهند و با بزرگ‌‌نمایی قدرت ایران در قالب تهدید منطقه‌ای و بین‌المللی زمینه‌های فشار بیشتر بر ایران را فراهم کنند.
اینکه تاکید دارید آمریکا به دنبال فراهم آوردن زمینه‌های فشار بیشتر بر ایران است، آیا احتمال دارد آمریکا با تکرار ادعای دست داشتن ایران در حملات آرامکو، زمینه اقدام حقوقی علیه ایران را فراهم کند و پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل برود ؟
ایالات متحده تلاش دارد این امر را به انجام برساند، اما استنادات حقوقی و نیز همراهی افکار بین المللی و بویژه اروپا را با خود ندارد و از طرف دیگر در برابر خود مانع چین و روسیه را هم می‌ییند. اما در صورتی که آمریکا بتواند با تبلیغات رسانه ای دروغ اتهام حمله به آرامکو و ایجاد فضای ناامن برای انتقال انرژی را به ایران نسبت دهد حداقل برای چین و دیگر کشورهای صنعتی از اهمیت برخوردار میشود و بدین ترتیب آمریکا می‌تواند حداقل نسبت به گذشته، سهل‌تر در جهت ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت اقدام کند. البته بازهم بعید است که آمریکا بتواند به سرعت به این اقدام دست یابد.
فکر می‌کنید در برابر سناریو‌هایی که در پیش است جمهوری اسلامی ایران باید چه واکنشی داشته باشد؟
ایران آن اقداماتی را که می‌تواند انجام دهد، به انجام می‌رساند. از یک طرف تلاش دارد که حمایت خود را از منطقه به صورت آشکارا بیان کند تا به گونه‌ای هزینه‌‌های اقدام نظامی علیه ایران را در منطقه بسیار بالا نشان دهد و به نوعی بازدارندگی ایجاد کند. از طرف دیگر تلاش دارد هرگونه حرکت در منطقه را در اتهام زدن به تهران تکذیب کند و زمینه‌های بهره‌برداری از آن را از منظر رسانه‌ای محدود کند. از طرف دیگر اگرچه انقلاب اسلامی با سلطه منطقه ای آمریکا مخالف است اما در عین حال خواهان جنگ و تنش با آمریکا نیز نیست چنانچه مسئولان ارشد نظام تاکید کرده اند با وجود آنکه مذاکره نمی کنیم اما خواهان جنگ نیز نیستسم و جنگ نخواهد شد . در همین راستا برخی کشورهای اقداماتی را برای کاهش تنش های بین ایران و آمریکا آغاز کرده اند و تهران کماکان از اقدامات استقبال کرده است . از سوی دیگر آمریکا نیز پذیرای مذاکرات با واسطه ، محدود و پنهان با تهران در وضعیت کنونی بر سر برخی مسائل نیست؛ از این‌رو ایران سعی میکند با نشان دادن قدرت مقاومت در منطقه بازدارندگی ایجاد کند و از سوی دیگر با حرکات دیپلماتیک ضمن آنکه انگشت اتهام از سمت تهران در چنین مقولاتی را دور نماید اجازه شکل گیری اجماع بین المللی علیه ایران را ندهد.
شما اشاره داشتید به مذاکرات با واسطه و پنهان و محدود تهران و واشنگتن بر سر برخی مسائل است، آیا محتمل است که حملات به آرامکو از سوی گروه‌های خودسر منطقه ای مانعی برای این گفت‌وگوهای احتمالی باشد؟
دولت ایران با شرط و شروطی از جمله بازگشت آمریکا به برجام از مذاکره ااستقبال می کند. اما برخی گروهها به هیچ وجه مذاکره را پذیرا نیستند. از طرف دیگر دولت نمی‌تواند بدون مجوز رهبری کوچک‌ترین مذاکره‌ای در قالب ۱+۵ را با آمریکا داشته باشد. پس آنچه اکنون به عنوان مذاکرات ایران و اتحادیه اروپا با میانجی‌گیری مکرون یا آبه در محافل گوناگون به گوش می‌رسد، را باید در چنین چارچوبی مورد توجه قرار داد.
در حمله آمریکا به افغانستان پس از ۱۱سپتامبر همکاری‌هایی بین ایران و آمریکا شکل گرفت و مذاکراتی انجام شد، اما بعد اوضاع بدتر شد. اروپا با ایران مذاکره کرد، اما چون برای آنها فقط خرید مطرح بود ، ما باز شاهد به نتیجه نرسیدن مذاکرات و آغاز مذاکرات با آمریکایی‌ها بودیم که در نهایت به برجام منتهی شد. برجام هنوز وارد اقدام عملیاتی نشده بود که ایران شروطی برای اجرای آن مشخص کرد و از آن سو رئیس‌جموری آمریکا از برجام خارج شد و اوضاع پیچیده‌‌تر شد.
سایر اخبار این روزنامه
گزارش همدلی از سیاست‌های چندگانه در زمینه پوشش گره کور روسری زنان
پیامدهای حمله به آرامکو در گفت و گو با مهدی مطهرنیا کارشناس روابط بین الملل: آمریکا در صدد ایران هراسی است
وحید جلیلی به حسین محمدی تاخت، حسین صفارهرندی و پسرش به جلیلی جنجال برای فتح صدا و سیما
آمار تامل‌برانگیز فرماندار تهران ۸۴۴ راننده سرویس مدرسه لیسانس هستند و تعدادی هم فوق‌لیسانس و دکتری!
گزارش «همدلی» از حال و هوای بازار لوازم‌التحریر در آستانه مهر نوشتن پرهزینه شد
گزارش همدلی از نشست «صلح و ضرورت دموکراسی» توسعه دموکراسی؛ آخرین رسالت انقلاب‌ها
عبدالله ناصری تمایل آشکار صدا و سیما به یک جناح خاص
سوالات بی‌پاسخ علی مطهری از کیهان در ماجرای خودسوزی سحر اگر مشکل روحی داشت چرا پرونده تشکیل شد؟
عبدالله ناصری تمایل آشکار صدا و سیما به یک جناح خاص
سمت و سو‌های تهدیدات نظامی جدید واشنگتن در قبال تهران
روحانی در پنجمین اجلاس سران ایران، روسیه و ترکیه : افزایش همکاری سه‌جانبه ضامن حل بحران سوریه
