صدور مجوز توزیع و نظارت بر شبکه نمایش خانگی و وی.او.دی‌ها از دست وزارت ارشاد خارج می‌شود؟

سایه صدا‏وسیما بر شبکه نمایش خانگی
فاطمه امین‌الرعایا
شبکه نمایش خانگی، امروز به یک بخش پربیننده و پرکار تبدیل شده که کارگردانان و تهیه‌کنندگان مطرح و شناخته‌شده‌ای هم در آن به تولید اثر پرداخته‌اند یا علاقه‌مند به کار در این بخش هستند چون محدودیت‌های صدا‏وسیما در شبکه نمایش خانگی وجود ندارد. اما بر اساس خبرهایی که به‌تازگی شنیده می‌شود، قرار است مسئولیت وی.او.دی و سریال‌های شبکه نمایش خانگی به صدا‏وسیما واگذار شوند. حال این پرسش مطرح می‌شود که در صورت صحت این خبر، چنین اتفاقی چه تاثیری بر آثار تولیدشده در این بخش خواهد داشت؟
شبکه نمایش خانگی که عمری نه‌چندان طولانی دارد، توانسته به رقیب خوبی برای صدا‏وسیما تبدیل شود و حتی در برخی موارد گویِ سبقت را از صدا‏و‏سیمایی که محدودیت‌ها و سیاست‌گذاری‌های خاصی دارد که گاهی دست‌وپاگیر هم هستند، برباید. تا پیش از این شبکه نمایش خانگی زیر نظر وزارت ارشاد فعالیت می‌کرد اما خبرهایی شنیده شده که قرار است صدا‏وسیما جایگزین وزارت ارشاد شود. بر این اساس مقرر شده که وظیفه صدور پروانه ساخت، مجوز توزیع و نظارت بر روند تولید سریال‏های شبکه نمایش خانگی و وی.او.دی‌ها به صدا‏وسیما واگذار شود؛ سازمانی که سریال‌سازی یکی از وظایفش بود و آثاری که زیر نظرش تولید می‌شد به صورت اختصاصی تنها در شبکه‌های همین سازمان منتشر می‌شد. وظیفه ساخت سریال‏ها را برعهده داشته است و البته این آثار تولیدی به طور اختصاصی روی آنتن شبکه‏های آن می‏رود.


از سوی دیگر مدتی است که با موافقت سازمان اداری و استخدامی کشور، وظایف معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی نیز تغییر کرده است. اما محمدمهدی طباطبایی‏نژاد معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی دیروز در جلسه اعلام کرده بود: ساختار معاونت ارزشیابی و نظارت به 3 اداره‏کل که البته یکی از ادارات کل، دفتر مراکز مشاغل به همان شکل سابق البته با تمرکز بیشتر بر عملکرد و فعالیت ها با احتساب اینکه حوزه وی.او.دی هم به عنوان یک حوزه بزرگ و جدی در عرصه امروز سینمای کشور فعال شده است به آن مجموعه اضافه می‏‏شود و شاید بخش زیادی از فعالیت این دفتر را هم به خود اختصاص دهد. حالا باید دید در حوزه شبکه نمایش خانگی و وی‌.او.‌دی چه اتفاقی رخ می‌دهد، آیا شبکه نمایش خانگی باید از سیاست‌های صدا‏وسیما پیروی کند؟
منوچهر هادی، کارگردان سریال «عاشقانه» در گفت‌وگو با «ابتکار» در این خصوص می‌گوید: من فقط امیدوارم کاری نکنند که سرمایه‌گذار فرار کند و حاضر نباشد در این بخش کار کند. زمانی بود که صدا‏و‏سیما در طول سال 700 تله‌فیلم می‌ساخت. آن زمان همه عوامل دخیل در ساخت یک فیلم یا سریال در حال کار بودند. در حال حاضر این افراد در نمایش خانگی مشغولند. امیدوارم هر اتفاقی که رخ می‌دهد باعث بهم خوردن این شرایط نشود.
او درباره امکان اعمال نظر صدا‏وسیما و حاکم شدن سیاست‌های این سازمان بر بخش نمایش خانگی و وی‌.او.دی‌ها می‌افزاید: امیدوارم چنین اتفاقی نیفتد. اگر قرار نباشد این آثار در تلویزیون پخش شود، نباید محدودیت‌های صدا‏وسیما بر آن اعمال شود. سیاست‌های صدا‏وسیما بر اساس تامین بودجه است اما وقتی قرار است بخش خصوصی بودجه مورد‏نظر یک سریال را تامین کند، صدا‏وسیما نباید اولویت‌های خود را بر آن اعمال کند. صدا‏وسیما تنها باید بر قصه نظارت کند اما اگر قرار باشد محدودیت اعمال کند، این بخش رو به نابودی خواهد رفت.
محمدرضا عباسیان، مدیرعامل اسبق موسسه رسانه‌های تصویری اما معتقد است این اتفاق تنها به دلیل سیاست‌های غلط سازمان سینمایی رخ داده است. او در گفت‌وگو با «ابتکار» می‌گوید: البته این اتفاق فعلا رخ نمی‌دهد و دستورالعملی برای آن صادر نشده است. اما در سطح کلان این اتفاق باید بیفتد و رخ خواهد داد و مقصر هم مسئولان سازمان سینمایی وزارت ارشاد است.
او در ادامه دو موضوع سریال‌سازی و نمایش خانگی را از هم تفکیک کرد و گفت: در خصوص نمایش خانگی وزارت ارشاد در دو سال اخیر سیاست غلطی را در پیش گرفته است و آن حمایت چشم‌بسته از پلتفرم‌های توزیع به معنای توزیع آنلاین محتوا است که سیاست متناقضی با آنچه که در قانون صراحتا قید شده دارد. در حوزه نمایش خانگی پلتفرم‌های وی‌.او.دی به دلیل حمایت بسیار زیادی که وزارت ارشاد از آنها دارد، هر محتوایی را که بخواهند (چه مربوط به محتوای روز آمریکا باشد یا هرچه که خلاف قوانین مصوب مجلس،شورای انقلاب فرهنگی و آیین‌نامه‌های هیئت وزیران) عرضه می‌کند که در کنار مشکلات جدی فرهنگی که ایجاد کرده، مشکلات جدی برای عرضه محتوای داخلی به‌وجود خواهد آورد. وقتی مخاطب، محتوای روز آمریکایی اعم از فیلم‌های سینمایی و سریال‌ها کمتر از یک هفته و با حداقل سانسور دریافت می‌کند، اقبالش به محتوای ایرانی کاهش می‌یابد، خصوصا نسبت به فیلم‌های سینمایی ما.
او درباره سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی نیز افزود: شاید بد نباشد درباره ورود سریال به بخش نمایش خانگی و رشد آن بدانیم. ابتدای ماجرا، دعوای وزارت ارشاد و صدا‏وسیما بر سر سریال «قهوه تلخ» بود. این سریال برای صدا‏وسیما تهیه شده بود اما تهیه‌کنندگانش توقع مازادی از این سازمان داشتند و به همین دلیل «قهوه تلخ» در شبکه نمایش خانگی توزیع شد که استقبال زیادی هم از آن صورت گرفت. دوره‌هایی بود که این سریال‌ها به لحاظ مخاطب وضعیت خیلی خوبی نداشتند و اخیرا باز به لحاظ بازار اوضاع بهتری یافته‌اند. اما نکته مهم این است که این حجم تولیدات که در این بخش عرضه می‌شود چه مقدار از نیاز مخاطب را تامین می‌کند؟ چه اندازه از این نیاز به سریال‌ها برمی‌گردد و چقدر به فیلم‌های سینمایی ایرانی. اگر سریال‌سازی در شبکه نمایش خانگی کلا تعطیل شود یا تعداد آن بسیار کم شود، صنعتی در کشور ما آسیب نمی‌بیند چون مهد صعنت سریال‌سازی صدا‏و‏سیما است. اما اگر سینمای ایران به عنوان مهم‌ترین شاخه فرهنگی- هنری کشور تعطیل شود، یک امتیاز بزرگ فرهنگی از دست می‌رود. فیلم‌های موفق ما در گیشه، فیلم‌های فرهنگی نیستند. قرار بود فیلم‌های فرهنگی بتوانند در شبکه نمایش خانگی هم مخاطب خودشان را پیدا کنند و درآمد داشته باشند اما با این وضعیت محوزهای وزارت ارشاد این اتفاق نمی‌افتد.
عباسیان ادامه می‌دهد: اتفاقا من معتقدم باید محدودیت جدی برای ساخت سریال ایجاد شود تا سینمای ما بتواند نفس بکشد. تعداد بلیت فروخته شده در سینماهای کشور در شش ماه نخست امسال نسبت به سال گذشته یک میلیون و دویست هزار بلیت کاهش داشته و این رقم بسیار خطرناکی است.
این تهیه‌کننده سینما در ادامه درباره نظارت محتوایی وزارت ارشاد در بخش نمایش خانگی نیز می‌گوید: با در حال حاضر شاهد هستیم که سریال‌های با ارزش با مشکلات محتوایی متعدد مواجه و تولید آن متوقف شد. ما دیدیم که سریالی با وجود مجوز ساخت چیزی حدود 300 دقیقه‌اش را از دست داد تا دوباره بتواند عرضه شود، بازنده در این میان مردم است. چون تعداد قسمت‌های سریال کاهش نداشت اما محتوای سریال کاهش پیدا کرد و این یعنی مخاطب محتوای تازه کمتری را در هز قسمت دریافت کرد. سریالی در شبکه نمایش خانگی تولید شد اما به دلیل عدم نظارت صحیح وزارت ارشاد اسلامی، در صورتی که تعداد قسمت‌ها عددی دیگر عنوان شد، اما در قسمت سیزده با یک نریشن رادیویی آن را به اتمام برساند. جمع‌بندی این اتفاقات این است که سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مدیریت تولید سریال به لحاظ محتوایی، کیفیت فنی و اقتصادی و آسیبی که به سینمای ایران می‌زند ناکارآمد بوده است. حالا می‌گویند متولی صدور مجور وی‌.او.دی‌ها صدا‏وسیما باشد و سازمان تنظیم مقرراتی تشکیل شده است. خبری منتشر شده که خیلی موثق نیست اما حتما این پروسه طی می‌شود و در ماه‌های آینده این اتفاق خواهد افتاد و نظارت و صدور پروانه از اختیار وزارت ارشاد خارج شده و صدا‏وسیما این وظیفه را بر عهده می‌گیرد.
او می‌افزاید: البته این اتفاق فی‌النفسه اتفاق خوبی نیست و من مخالف آن هستم. اما سوال اصلی این است که چرا این اتفاق رخ داده؟ مقصر، مدیران سازمان سینمایی، مشخصا در 5-6 سال گذشته هستند که به دلیل عدم نظارت درست باعث شدند که شرایط به این‌جا ختم شود. هرچه تذکر داده شد که این شرایط را اصلاح کنید، اتفاقی نیفتاد و در نهایت مسئولان بالادستی نظام مجبور شدند اختبار تولید سریال‌ها را از وزرات ارشاد بگیرند. اما اینکه در صورت انتقال این وظیفه به صدا‏و‏سیما، اتفاق خوبی برای صنعت وی‌.او.دی و سریال‌سازی می‌افتد، با شناختی که من از مدیران صداوسیما دارم فکر نمی‌کنم اتفاق خوبی رخ بدهد و مقصر این ناموفق بودن، مدیران سازمان سینمایی هستند که درست تدبیر نکردند.
اینکه خبرهای موثق حکایت از چه خواهد داشت و سرنوشت وی.او.دی و سریال‌ها در نمایش خانگی چه خواهد شد، به واکنش روزهای آتی مسئولان بستگی دارد اما باید امیدوار بود که در صورتی که این اتفاق رخ بدهد و خبرها صحت داشته باشد، فضای رقابتی از بین نرود و سیاست‌های فعلی صداوسیما بر تولید آثار در بخش نمایش خانگی تاثیرگذار نباشد.
سایر اخبار این روزنامه
سرباز فداکار حادثه تروریستی رژه نیروهای مسلح در اهواز، امروز کجاست و چه می‌کند؟ قهرمان فراموش شده آخرین روز تابستان علیرضا صدقی باید برای چنین دنیایی نگران بود! «ابتکار» مهم‌ترین تحولات پیرامون ایران و آمریکا در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل را بررسی می‌کند صدور مجوز توزیع و نظارت بر شبکه نمایش خانگی و وی.او.دی‌ها از دست وزارت ارشاد خارج می‌شود؟ «ابتکار» پیامد تشکیل وزارت بازرگانی را بررسی کرد پایان ماجرای یک جدایی حمایت و توسعه تولید ملی تنها بر روی کاغذ مانده است بنویس تولید ملی، بخوان محصول خارجی دعوای اصولگرایان در مجلس و حمله به لاریجانی دیکتاتور کیست؟ رئیس‌‌جمهوری ایران در سازمان ملل متحد: به‌جای نمایش مذاکره به واقعیت مذاکره بازگردید رئیسی از بازداشت عده‌ای در قوه قضائیه خبر داد اخذ رشوه‌هایی بهت‌آور در قوه قضائیه با تایید رئیس مجلس نمایندگان آمریکا فرآیند استیضاح ترامپ به طور رسمی آغاز شد دادستان کل کشور: راه کسانی که دستاوردهای نظام اسلامی را زیر سوال ببرند به گورستان است ۳۵ مصدوم و سه کشته؛ تلفات اعلام‏شده سانحه قطار زاهدان-تهران