روزنامه همدلی
1398/07/06
گزارش همدلی از محدودیت اماکن آموزشی برای معلولان رنج مضاعف
همدلی| ستاره لطفی- براساس قانون در جامعه ما معلولان باید از فرصت‌های برابر آموزشی مانند سایر افراد جامعه برخوردار باشند. کنوانسیون بین‌المللی حقوق معلولان که ایران نیز از سال 1387 عضویت آن را پذیرفته است نیز می‌گوید دسترسی به آموزش فراگیر در نزدیک‌ترین محل به زندگی فرد در کنار سایرین حق افراد معلول است و دولت‌‌های عضو موظف به رعایت این اصل هستند. ماده هفتم این کنوانسیون از دولت‌ها خواسته است برای کودکانی که معلولیت دارند شرایطی برابر با سایر کودکان فراهم کند. ماده ۲۴ این کنوانسیون نیز حق آموزش برای افراد دارای معلولیت، فارغ از هر تبعیض و مبتنی بر فرصت‌های برابر را مورد تاکید قرار داده است.اما شواهد حاکی است نه الزامات قانونی داخل کشور و نه تعهد‌های بین‌المللی هیچ کدام نتوانسته است ارمغانی برای معلولان علاقه‌مند به تحصیل و فراگیری دانش و آموزش به همراه آورد. سرباز زدن برخی از مهدکودکها برای ثبت نام کودکان معلول که می‌توان آن را -متوقف کردن کودکان در گام اول آموزش دانست-شاهدی بر این ادعاست.
چند روز پیش علی‌همت محمودنژاد، رئیس انجمن دفاع از حقوق معلولان ایران، از سنگ‌اندازی برخی از مهدکودکها برای ثبت نام کودکان معلول خبر داد. او به تسنیم گفت: «حضور کودکان دارای معلولیت در مهدهای کودک، در حد حرف باقی مانده و کودکستان‌های خصوصی که مجوز سازمان بهزیستی را هم دارند، از پذیرش بچه‌های دارای معلولیت به بهانه تاثیر بر روحیه سایرین خودداری می‌کنند و همین موضوع تجربیات اجتماعی و استقلال کودک معلول را به مخاطره می‌اندازد.»
بعد از رسانه‌ای شدن اجتناب برخی از مهد کودک‌ها از پذیرش و ثبت نام کودکان معلول، سازمان بهزیستی نیز به آن واکنش نشان داد.
سعید بابایی مدیر کل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی نیز در ارتباط با عدم پذیرش کودکان معلول در برخی مهدهای کودک، گفت: طبق دستورالعملی که از سال‌های پیش به مهدهای کودک ابلاغ شده، در صورتی که سطح معلولیت کودک به گونه‌ای باشد که نیازمند خدمات نگهداری خاصی نباشد، مهدها موظف به پذیرش کودکان دارای معلولیت هستند. هم‌اکنون هم خیلی از مهدها به پذیرش کودکان دارای معلولیت اقدام می‌کنند و این کودکان در کنار دیگر همسالان خود به امکانات پرورشی لازم دسترسی دارند.
بابایی با اعلام شماره پیامکی از مردم خواست: اگر مواردی از اجتناب پذیرش کودکان معلول مشاهده شد، افراد می‌توانند به‌طور مستقیم به سازمان بهزیستی منتقل کنند یا به شماره پیامکی ۳۰۰۰۰۱۲۳۳۳ گزارش دهند، تا برخورد لازم صورت گیرد.
داریوش بیات‌نژاد، مدیر کل بهزیستی استان تهران نیز در واکنش به عدم پذیرش کودکان معلول در برخی از مهدهای کودک به رسانه‌هاگفت: «این کودکان در صورتی که بتوانند حداقل نیازهای خود را برطرف کنند و نیاز به مراقبت خاص و ویژه نداشته باشند، در مهدهای کودک پذیرش می‌شوند و منعی وجود ندارد. اگر مهدکودکی خارج از ضوابط، چارچوب و شاخصی که سازمان بهزیستی اعلام کرده، عمل کند، این موضوع در کمیته نظارتی قابل بررسی است و متناسب با نوع تخلف تصمیم‌گیری میشود.»
در حالی که برخی از مهدکودکها به گفته محمودنژاد از پذیرش کودکان معلول خودداری می‌کنند که کودک معلول ممکن است نیازمند نوع رفتار ویژه در تمام دوران رشد خود باشد، اما به گفته کارشناسان و به حکم مسئولیت‌های اخلاقی باید با آنان درست مثل سایر کودکان رفتار شود. باید فرصت یادگیری کنش و واکنش با سایر کودکان از سن پایین به او داده شود تا بتوانند در آینده نقش خود را در جامعه به درستی ایفا کنند.
البته نامهربانی محیط‌های آموزشی با معلولان فقط محدود به مهدهای کودک نمی‌شود. والدین دانشآموزان دارای معلولیت هم بارها از سنگ‌اندازی مسئولان مدارس برای ثبت نام فرزندان‌شان و یا مناسب نبودن فضای مدرسه برای حرکت با واکر یا ویلچر گلایه کرده‌اند.
برخی مدیران مدارس به این دلیل که تردد دانشآموزان معلول در طبقات مدارس مشکل است و برای آنان مسئولیت به همراه دارد یا به این بهانه که وجود دانش‌آموز معلول باعث تضعیف روحیه سایر دانشآموزان خواهد شد، از پذیرش دانشآموزان معلول خودداری می‌کنند. این در حالی است که در حال حاضر در بیشتر نقاط دنیا معلولین جسمی و حرکتی و حتی نابینایان با دانشآموزان عادی در یک جا تحصیل می‌کنند.
مادر یک دانش‌آموز با معلولیت جسمی یک سال قبل به کمپین حقوق بشر گفته بود: «مدیر مدرسه دخترم از من خواست تا کتبا تعهدنامه‌ای را امضا کنم که مثلا اگر بچه‌ای او را هل بدهد یا خودش بیفتد یا هر چیز دیگری، مدرسه هیچ مسئولیتی ندارد. در حالی که وقتی بچه را به مدرسه می‌سپاری مسئولان مدرسه باید موظف به رسیدگی او باشند.»
بدون تردید اگر دست‌اندرکاران این نوع مدارس که با کودکان معلول نامهربان هستند، فرزندان خود را جای کودکان معلول بگذارند و این احتمال را بدهند که فاصله بین سلامتی و معلولیت آنها یک اتفاق ساده است به حقوق این افراد توجه بیشتری خواهند کرد.
نادیده گرفتن دانشآموزان معلول در طراحی و ساخت مدارس کشور باعث شده حق انتخاب آنان برای انتخاب فضای آموزشی بسیار محدود شود. به نحوی که برخی از دانشآموزان معلول به ناچار مدرسه و محیط آموزشی برای ادامه تحصیل انتخاب می‌کنند که فاصله زیادی با محل زندگی‌شان دارد. تنها به این دلیل که آن مدارس برای استفاده معلولان اندکی مناسب سازی شده است.
البته حتی این انتخاب مخاطرات خاص خود را دارد، چرا که وقتی فاصله بین مدارس و منازل این دانشآموزان زیاد باشد، خانواده‌ها برای جابه‌جایی آنها به مشکل برمی‌خورند، چون اتوبوس، تاکسی و سرویس‌های عمومی معمولا پذیرای افراد دارای معلولیت نیستند و برای استفاده آنان مناسب‌سازی نشده است، بنابراین هزینه سرویس خصوصی به هزینه جاری خانواده معلولان نیز اضافه میشود. به گفته محمود کاری، رئیس انجمن ندای معلولان، بیش از 80 درصد مدارس برای استفاده معلولان مناسب‌سازی نشدهاند و این مشکلات حتی در دانشگاه‌ها نیز وجود دارد.
در شرایطی که معلولان طالب علم و دانش در هر مقطعی با محدودیت‌ها و سنگ‌اندازی‌های زیادی مواجه هستند که در هیچ یک از مقررات و شیوه‌‌نامه‌های آموزش و پرورش، کودکان دارای معلولیت از حق تحصیل محروم نشدهاند و تنها دانش‌آموز‌انی که ناشنوای مطلق هستند، امکان ثبت‌نام در مدارس عادی را ندارند. با این همه به دلیل آن که فضای مدارس مناسب‌سازی نشدهاند، بسیاری از دانش‌آموز‌انی که معلولیت جسمی – حرکتی دارند نمی‌توانند به هر مدرسه‌ای بروند. یکی از بزرگترین مشکلات این قبیل دانشآموزان، پله‌های مدارس است.
لازم به یادآوری است که تا سال ۹۶، کودکان استثنایی و دارای معلولیت، بر اساس شیوه‌نامه موسوم به «طرح تلفیقی» می‌توانستند در مدارس عادی تحصیل کنند. دانشآموزان نابینا، ناشنوا و معلولان جسمی و حرکتی بر اساس این طرح به مدرسه‌های عادی ارجاع داده می‌شدند، مگر خانواده تمایل داشت فرزندش را جای دیگری ثبت نام کند. اما در دستورالعملی که برای سال تحصیلی ۹۶-۹۷ صادر شد، تحصیل این کودکان در مدارس عادی به شرکت در برنامه سنجش بدو ورود به دبستان مشروط شد. این دستور‌العمل، ثبت نام و تحصیل کودکان معلول و استثنایی را به دلیل لزوم امکانات ویژه و ضرورت حضور نیروی متخصص، در مدارس عادی ممنوع اعلام کرد.
سایر اخبار این روزنامه
گزارش همدلی از محدودیت اماکن آموزشی برای معلولان رنج مضاعف
ارزیابی «همدلی» از راهکارهای کارشناسی برای اصلاح ایرادات قانون جدید تجارت لایحه‌ای به بلندای یک طومار
در دیدار جمعی از سیاسیون با رییس جمهوری اسبق مطرح شد؛ اصلاح طلبان در تلاش برای تدوین راهبرد انتخاباتی
هومن قاسمی در نقد نظریه جامعه کلنگی محمدعلی همایون کاتوزیان: کلنگ دست کیست؟
دستاوردهای روحانی از نیویورک توپ مذاکره در زمین آمریکا
رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری: امنیت و آزادی باید برای همه باشد
ارزیابی «همدلی» از راهکارهای کارشناسی برای اصلاح ایرادات قانون جدید تجارت لایحه‌ای به بلندای یک طومار
کلانتری: هیچ رودخانه‌ای در شمال کشور موجود زنده ندارد
حباب نیم‌سکه به نزدیک صفر رسید
رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری: امنیت و آزادی باید برای همه باشد
گشایش مسیر‌های تازه در روابط دیپلماتیک تهران- ریاض
