روزنامه آفتاب یزد
1398/07/11
عراقیهای طرفدار آمریکا پشت تظاهرات اخیر هستند
آفتاب یزد – گروه سیاسی: نا آرامی دوباره در عراق. جدی ترین نا آرامیها تا پیش ازاین در روزهای حکومت نوری المالکی و حیدر العبادی نیز رخ داده بود. حال اینکه طی روزهای گذشته موج جدیدی از تظاهرات در بغداد یا کربلا صورت گرفته است. اما اینبار دولت عادل عبدالمهدی مورد هدف تظاهر کنندگان است. در طی این تظاهرات وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که این کشور از نزدیک مراقب تظاهرات در عراق است. آن طور که ایسنا مینویسد عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق نیز درباره کشته شدگان این تظاهرات اظهار کرد: تحقیقاتی فوری برای بررسی دلایل بروز برخی حوادث در جریان تظاهرات بغداد انجام میشود. عبدالمهدی گفت: ما به تمامی مردممان اطمینان میدهیم که اولویت ما برآوردن خواستههای قانونی مردم و پاسخ به تمامی درخواستهای عادلانه آنها بوده و خواهد بود.نخست وزیر عراق افزود: پیش از آغاز تظاهرات، کمیتههایی را برای کسب اطلاع از تمامی خواستههای مردم و تلاش برای رفع آنها مطابق با قانون تشکیل دادیم و این کمیتهها به شکل جدی به فعالیتهای خود ادامه خواهند داد.
وی در ادامه مردم عراق را به آرامش دعوت کرد و از آنها خواست فرصت را از آنهایی که برای عراق و مردم آن کمین کردهاند، بگیرند. عبدالمهدی ادامه داد: اولویت اول ما باید حفظ امنیت و ثباتی باشد که با فداکاریهای مردم و دفاع آنها از خاک و مقدسات کشور به دست آمد. مقتدی صدر رهبر جریان صدر نیز دراینباره تصریح کرد: روسای سه قوه باید درخصوص تظاهرات و آنچه که اخیرا در میدان "التحریر" رخ داد، تحقیقات عادلانهای آغاز کنند.
در ادامه اوضاع بحرانی عراق شورای امنیت ملی این کشور تاکید کرد، تلاشهای دولت متمرکز بر پاسخگویی به خواستههای مشروع و قانونی تظاهرکنندگان است.
شورای امنیت ملی عراق در جلسه دیروز خود به ریاست عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق تاکید کرد، تمام تدابیر مناسب برای حمایت از شهروندان و اموال عمومی و خصوصی اتخاذ شده است.شورای امنیت ملی عراق تصریح کرد: نیروهای امنیتی کنترل استانداری ذی قار را از اخلالگران پس گرفتهاند.
این شورا همچنین بر آزادی بیان، برگزاری تظاهرات و مطرح کردن خواستههای قانونی تظاهرکنندگان تاکید و هرگونه اقدام خرابکارانه در کنار تظاهرات را محکوم کرد.
تظاهرات اخیر در این کشور اما تا چه میزان میتواند جدی باشد، چه ماهیتی دارد و با
نا آرامیهای قبلی چه تفاوتهایی خواهد داشت؟ آیاصرفا در اعتراض به بیکاری، فساد دولتی و ضعف خدمات رسانی است یا اهداف دیگری هم دارد؟ صباح زنگنه کارشناس مسائل خاورمیانه درباره آخرین تحولات عراق با ما گفتوگو میکند.
آقای زنگنه! ناآرامیهای اخیر در عراق تا چه میزان قابل پیش بینی بود و چه تفاوتهایی با ناآرامیهای چندماه پیش دارد؟
این ناآرامیها آتش زیر خاکستری هستند که هر ازگاهی سربرمیآورند. شورشهای این دوروز در عراق هم قابل انتظار بود. اما ناآرامیهای قبلی از تظاهرات اخیر به مراتب وسیعتر به شمار میآمد، آن تظاهرات منجر به آتش کشیدن بسیاری مکانها شد و تعداد کشتهها نیز در آن بیش ازاین بود، اما آن موقع به هر ترتیبی دولت و جامعه و مرجعیت توانستند آن را فرو بنشانند.
چگونه میشود این آتش زیر خاکستر را خاموش کرد؟ چرا مردم بازهم به خیابانها میریزند؟
حقیت امر این است که علل زیادی جامعه عراق را آماده تظاهرات و اعتراض میکند. یکی از این علل، بیکاری است، دیگری تحت خط فقر بودن تعداد زیادی از جامعه عراق است، علت دیگر نداشتن امکانات مناسب مانند آب آشامیدنی، برق و خدمات بهداشتی است، این موارد کافی است تا یک جامعه اعتراض کند و دست به اقدامات خشونت باری هم بزند. ضمن وجود این عوامل، وجود گروههای مخالف، گروههایی که مترصدند تا از فرصت استفاده کنند وجامعه را علیه بافتی که منجربه تشکیل دولت فعلی شده است تحریک کنند، نیز عامل مهم دیگر این تظاهرات است. البته انتظار میرفت در تابستان یعنی دوسه ماه پیش، این اعتراضات اتفاق بیافتد اما با توجه به اینکه دولت با همکاری و هماهنگیهای ایران توانسته بود موضوع برق عراق را تامین کند و این کشور قطعی برق کمتر داشته باشد یا برای داشتن آب کشاورزی اقداماتی کند، این تظاهرات آن موقع رخ نداد. اما این کارها نمیتواند جوابگوی نیازهای جامعه عراقی باشد. از سویی دراین مسیر عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق که اقتصاددان است و با طرح و برنامه اقتصادی هم وارد عرصه انتخابات شد، تصور میکرد تا با سفر به چین میتواند اوضاع ایجاد اشتغال و اقتصاد در عراق را بهبود دهد، اما علی الظاهر از قضا سرکنگبین صفرا فزود و از سویی این اقدام باعث نارضایتی بخشی از عراقیها نیز شد. این طرفداران در میان نخبگان، احزاب و بخشی از جامعه و سازمانهای مدنی که عملا شبکهای از شبکههای تحت حمایت از سفارت آمریکا هم هستند، وجود دارند. کسانی که در اعتراضات اخیر حضور فعال داشتند از سویی این مجموعه و همین طور بعثیها از این فرصت برای آشوبهای جدید استفاده کردند. عبدالمهدی در بسیاری از نیازهای عراق با چین به تفاهمات و نتایجی هم رسید. اما این که سهم زیادی از اقتصاد عراق نصیب چین شود و سهم کمتری به آمریکا برسد باب میل کاخ سفید نیست. از طرفی دیگر عبدالمهدی دوروز قبلاز تظاهرات و اعتراضها رسما اعلام کرد که بعد از بررسیهای طولانی به این نتیجه رسیدهاند که عاملان حمله به مراکز تسلیحاتی حشدالشعبی اسرائیل است. این موضوع نیز نارضایتی آمریکا و اسرائیل و طرفداران عراقی آمریکا و مخالفان حشد الشعبی را موجب شد. این موارد در کنار کمبودها و نارضایتیها در عراق تظاهرات را شکل داد. از سویی این نکته را از یاد نبریم که نارضایتیهای عراق بسیار ریشه دار تر ازاین است که پروژههای کوتاه مدت و میان مدت دولت آن را متوقف کند.
بنابراین پشت این تظاهرات و ناآرامی آمریکاست؟
پاسخ درست به این سوال شما این است که میتوان با یک بررسی بی طرفانه نسبت به فضای مجازی عراق، دریافت که هدایت کنندههای این تظاهرات، گروههای حامی و طرفداران آمریکا و یا هواداران حاکمیت لیبرالیزم و مخالف احزاب مذهبی حاکم در پارلمان عراق هستند. از سویی هستند شبکههای تلویزیونی که مشخصا اهدافشان فقط دامن زدن به این تظاهرات است. شبکه العربیه عربستان تقریبا اغلب برنامههایش را به موضوعات کمبودهای مردم در عراق و تظاهرات اختصاص داده است که همه این موارد نشان میدهد گروهها و جریاناتی که اعتراضات را به التهاب و التهاب را به تعرض سوق میدهند، هواداران چه کسانی هستند.
با این اوصاف تا چه میزان این تظاهرات را باید ناشی از مسائل سیاسی و دستهای پشت پرده و تا چه اندازه ناشی از عوامل اقتصادی بدانیم؟
تا زمانی که امور داخلی یک کشور مرتب عمل کرده و کارایی داشته باشند هیچ گاه یک عامل خارجی نمیتواند نه تظاهراتی را شکل دهد و نه آن را هدایت کند. وقتی امور داخلی مشکل دارند، کارایی ساختار کاهش یابد، اختلاف بین احزاب زیاد شود، فساد توسعه پیدا کند آن موقع عوامل خارجی میتوانند جامعه خسته از وضعیت کشور را به اعتراض وادارند. همین الان 90درصد احزاب موجود در حاکمیت عراق و پارلمان به دنبال کسب منافع شخصی، حزبی هستند. خود این موضوع یک فساد دامنه دار و سیستماتیک پدید میآورد که منجربه بروز تبعیضات در عراق شده و یکی از عوامل اعتراضات را فراهم میکند، اما این خشم خاموش مردم تا یک جهتدهی و برنامه ریزی بیرونی نداشته باشد تبدیل به شورش و اعتراضات و تظاهرات و آتش زدن و خشونت منجربه فوت نمیشود.
احزاب مشخصی ازاین تظاهرات حمایت کردند؟
حزب بعث عملا از آن حمایت کرد. باقی سازمانهای شبه مدنی یا تشکلهایی از این قبیل یا رسانههای لائیک و سکولار و مخالف حضور دین در سیاست نیز دراین بین هستند.
بنابراین، این تظاهرات هم اکنون مقتدی صدر و طیف او را هم مورد حمله قرار داده است؟
مقتدی صدر عملا یک شب قبل از تظاهرات اعلام کرد که این تظاهرات برای ما نیست و اگرکسی هم خواست دراین تظاهرات شرکت کند به حساب ما گذاشته نشود. صدر به هیچ وجه از مردم برای این تظاهرات دعوت نکرده است. اگر او دعوت میکرد قطعا این اعتراضات به شکل بسیار گستردهای برگزار میشد.
تصاویری منتشر شده که در آن ارتش و نیروهای امنیتی با مردم همراهی میکنند. چهقدر این موضوع را میتوان در آینده به این معنا دانست که ممکن است اساسا نیروهای امنیتی و یا ارتش با معترضین همگام شوند و در آینده چیزی شبیه کودتا در عراق
شکل بگیرد؟
در تحلیلهای قبل از این تظاهرات چنین طرحهایی در فضای مجازی اعلام میشد. یک طرح بسیار گسترده و گام به گام که با تظاهرات آغاز میشود، سپس به خونریزی کشیده شده و بعدهم برخی از نیروهای نظامی و شبه نظامی دخالت بکنند و با معترضین همراه شوند و دریک فرصت حمله کرده و کودتایی در عراق شکل بگیرد. این طرح اما با خیال پردازی همراه است چرا که معتقدم شاید جامعه عراق آمادگی پذیرش چنین کودتایی را نداشته باشد. ارتش عراق هم آن استقلال و جدایی و تسلط بر نیروهای مسلح را ندارد. توزیع نیروهای عراقی درارتش به نحوی است که چنین اتفاقی نمیتواند بیافتد و اگر بیافتدهم یک خونریزی و یک جنگ شهری و داخلی ایجاد میشود. بنابراین به نظر میآید تظاهر کنندگان صرفا به فشار به دولت اکتفا کنند یاخودشان به سمت عزل نخست وزیر و یا اقداماتی از این قبیل گام برداند. مگر اینکه احزاب طرفدار دولت فعلی وارد شوند و شش ماه دیگر از معترضین فرصت بخواهند. با تظاهر کنندگان فعلی مذاکره، گوشهای از خواستههایشان را محقق کرده و ازسویی عامل تیراندازیها درتظاهر ات را مواخذه کنند تا غائله را بخوابانند.
برآورده شدن چه خواستهای میتواند تظاهر کنندگان فعلی در عراق را آرام کند؟
ایجاد صلح. مطلب دیگری هم که فعلا مردم عراق به دنبال آن هستند کارمند شدن است، این که آنها استخدام شوند. هرچند خود این موضوع خطری برای بودجه دولت و آیندهاش محسوب میشود اما به هر حال برخی دولتها این کاررا کرده و میکنند، چند ده هزار شغل اضافه ایجاد میکنند و چند ده هزار پست کارمندی شکل میگیرد. همین که این افراد بیکار مشغول شوند و حقوق آخر ماهی به دست بیاورند، آرامش نسبی برقرار میشود.
یعنی شما میگویید با اشتغال تظاهرکنندگان، تمام ابعاد سیاسی این شورشها از بین میرود؟
از بین نمیرود بلکه آتش، زیرخاکستر میماند. اما این مجموعه تظاهرات اخیر چون در هرصورت مجموعه بدون تابلوی مشخص و وجودرهبر است قابل کنترل و هدایت از سوی دولت خواهد بود.
فکر نمیکنید این تظاهرات چون به خشونت و کشته شدن عدهای از تظاهر کنندگان منجر شده است اوضاع را بغرنجترکرده و تظاهرات را وسیعتر میکند.
من فکر نمیکنم این اتفاق بیافتد. دیروز هم مذاکراتی میان نمایندگان تظاهرکنندگان و دولت صورت گرفته است و اگر بخشی از خواستههایشان برآورده شود دولت میتواند این تظاهرات را نیز پشت سر بگذارد. اما تاکید میکنم همه اینها یک هشدار است. از سویی افراد، تشکلها و جریانهای زیادی وجود دارند تا از همین معایب و کمبودها استفاده کنند و تظاهراتهای دیگری
شکل دهند.
سایر اخبار این روزنامه
این بار شاید مجبور شویم برای کشف حقیقت روی شرافت سارق منزل نماینده حساب باز کنیم
رد پای «خاوری» در یک فساد مالی دیگر
فشار حداکثری شکست خورده است به کاهش تعهدات هستهای ادامه میدهیم
عراقیهای طرفدار آمریکا پشت تظاهرات اخیر هستند
«وام فروشی» حرفهای نان و آبدار برای دلالان!
همکاری تجاری ناخواسته تلویزیون با شبکههای ماهواره ای
مورد عجیب روستای چنارمحمودی
دکتر محمدعلی بصیری استاد روابط بین الملل دانشگاه اصفهان در تشریح و جمع بندی آن چه در نیویورک گذشت در گفت و گو با آفتاب یزد؛
مردم کار کنند به دولت پول بدهند !
مخالفان امنیت عراق
برخی در کشور دهه غارت و چپاول راه انداختند
مخالفان امنیت عراق
این بار شاید مجبور شویم برای کشف حقیقت روی شرافت سارق منزل نماینده حساب باز کنیم
دکتر محمدعلی بصیری استاد روابط بین الملل دانشگاه اصفهان در تشریح و جمع بندی آن چه در نیویورک گذشت در گفت و گو با آفتاب یزد؛