روزنامه آرمان ملی
1398/07/18
عملیات نظامی ترکیه؛ «چشمه صلح» یا سرآغاز تنش؟
آرمان ملي– محمدحسين لطف‌الهي: سرانجام و پس از کش و قوس‌هاي فراوان در عرصه ديپلماسي، رئيس‌جمهور ترکيه بدون توجه به هشدارهاي ديگر کشورهاي جهان حمله نظامي به مناطق کردنشين سوريه را آغاز کرد. رجب طيب اردوغان در توئيتر نام اين عمليات را «چشمه صلح» اعلام کرد و نوشت: «نيروهاي مسلح ترکيه به همراه ارتش آزاد، عمليات چشمه صلح را عليه تروريست‌هاي پ.ک.ک/ي.پ.گ و داعش در شمال سوريه آغاز کرد. ماموريت ما ممانعت از ايجاد گذرگاه تروريستي در طول مرزهاي جنوبي خود است». وي با بيان اينکه يکي از اهداف اين عمليات بازگرداندن صلح به مناطق شرقي فرات و شمال سوريه است، افزود: «عمليات چشمه صلح تهديدات تروريستي عليه ترکيه را خنثي کرده و منجر به ايجاد يک منطقه امن مي‌شود که بازگشت پناهندگان سوري به خانه‌هايشان را تسهيل مي‌کند. ما تماميت ارضي سوريه را حفظ کرده و جوامع محلي را از چنگ تروريست‌ها رها مي‌کنيم». دقايقي پيش از اعلام آغاز عمليات توسط رئيس‌جمهور ترکيه، جنگنده‌هاي «اف-16» نيروي هوايي ترکيه به پايگاه‌هاي يگان‌هاي مدافع خلق در شهر «رأس‌العين» حمله کردند. ترکيه اعلام کرد که به‌زودي عمليات‌هاي نظامي اين کشور عليه «شبه‌نظاميان تروريست» آغاز خواهد شد. آمريکا اعلام کرد که نيروهاي خود را از مرز سوريه عقب خواهد کشيد. ترکيه قصد دارد با ايجاد منطقه امن به طول 480 کيلومتر و عمق 40 کيلومتر در امتداد مرزهاي شمال سوريه، علاوه بر دور کردن اين شبه‌نظاميان، زمينه را براي اسکان بيش از دو ميليون آواره سوري مستقر در ترکيه ايجاد کند. به نوشته يورونيوز مقامات سوري اعلام کرده‌اند که با اين حمله مذاکرات صلح آستانه ديگر ادامه نخواهد داشت. «آرمان ملي» در گفت‌وگو با محمدعلي دستمالي کارشناس مسائل ترکيه به بررسي تبعات اين حمله پرداخته است.آغاز عمليات «چشمه صلح» چه تبعاتي را براي خاورميانه در پي خواهد داشت و آيا چنين اقدامي مي‌تواند به جنگي بزرگ در منطقه دامن بزند؟
تصور من اين است که تحرکات ترکيه در شرق فرات و مناطق کردنشين سوريه آن قدر رويداد عظيمي نيست که بر تحولات سياسي خاورميانه تأثير جدي بگذارد و تأثير آن محدود به پرونده سوريه خواهد بود. همزماني اين عمليات با آغاز فعاليت کميته تدوين قانون اساسي در سوريه که با ابتکار عمل ايران، روسيه و خود ترکيه تشکيل شده بود، رويداد مبارکي نيست؛ چرا که زماني فعاليت اين کميته مؤثر و کارگشا خواهد بود که آرامش بر فضاي سوريه حاکم باشد و در فضايي دموکراتيک بتوان در خصوص تدوين قانون تصميم‌گيري کرد.
هدف ترکيه از اين حمله چيست و چرا آنکارا براي دستيابي به اين هدف، راهکار نظامي را در دستور کار خود قرار داده است؟
ترکيه به دنبال آن است که نفوذ بيشتري در منطقه پيدا کند. آنکارا خواهان آن است که منطقه‌اي امن در شمال شرقي فرات ايجاد کند و به اين وسيله مدعي است مي‌خواهد از مرزهاي خود در برابر نفوذ نيروهاي کرد استفاده کند.
يورونيوز به نقل از مقامات سوري اعلام کرده است که با اين اقدام از سوي ترکيه، مذاکرات آستانه را بايد تمام شده دانست. نظر شما در اين باره چيست؟
دور از منطق است که مقامات سوري چنين چيزي را بگويند، چرا که مذاکرات آستانه فقط با حضور ترکيه رسميت نيافته و جمهوري اسلامي ايران و روسيه نيز نقشي اساسي در اين مذاکرات دارند. تهران و مسکو به عنوان دو قدرت مهم و تأثيرگذار طي اين سال‌ها همواره حامي سوريه بوده‌اند و اگر اين حمايت‌ها وجود نداشت، قطعاً چيزي به نام سوريه وجود نداشت و دولت بشار اسد سقوط مي‌کرد. من بيان چنين مطالبي را از سوي مقامات سوري بعيد مي‌دانم، اما بايد انتقاد کرد که چرا دولت سوريه طي اين مدت از اتخاذ مواضع قاطع عاجز بوده و منفعلانه عمل کرده است. در همين مسأله حمله ترکيه نيز دولت سوريه به دليل مشکلاتي که اکنون با کردها دارد، موضع‌گيري محکمي نداشته است.
رئيس‌جمهور روحاني اعلام کرده که ايران نگراني امنيتي ترکيه را درک مي‌کند اما راهکار نظامي راهکار مناسبي نيست. به نظر شما تا چه اندازه اتخاذ اين راهبرد از سوي ايران مي‌تواند مؤثر باشد؟
ايران و ترکيه بارها روبه‌روي هم نشسته‌اند و در اين خصوص مذاکره کرده‌اند. زمان زيادي وجود داشت که بتوان به راهکاري مشترک ميان ترکيه و سوريه دست يافت اما اين فرصت از دست رفت. در شرايط فعلي چيزي که مي‌تواند مانع از گسترش تنش در منطقه شود، نشستن همه طرف‌هاي مسأله سوريه پاي ميز مذاکره است. يعني اولا دولت بشار اسد بايد با مسئوليت، دقت و جديت بيشتري به مذاکره بپردازد و دولت ترکيه نيز صراحتاً اعلام کند که چه نگرشي به مسأله سوريه دارد و چه هدفي را دنبال مي‌کند. توصيه من آن است که همه کشورها بيايند و با کردهاي شمال شرق فرات صحبت کنند. سران حزب اتحاد دموکراتيک کردهاي سوريه قبلا هم به ايران هم به ترکيه سفر کرده‌اند و مذاکراتي داشته‌اند، مذاکره با کردها که سوابقي طولاني در مذاکره با داعش دارند، امري مذموم نيست و بايد براي جلوگيري از وقوع فاجعه در منطقه خيلي جدي از سوي ايران دنبال شود. واقعيت آن است که آمريکا در منطقه ماندگار نيست. آنچه منطقه را مي‌سازد، ترک‌ها، کردها، اعراب، ايران و ديگراني است که از ديرباز تاکنون در منطقه سکني گزيده‌اند و تاريخ منطقه را ساخته‌اند. اميدوارم جمهوري ترکيه اين واقعيت را بپذيرد که جغرافيا و همسايگان قابل تغيير نيستند. در امتداد مرزهاي 900 کيلومتري ترکيه و سوريه اقوام گوناگون از جمله ترک‌ها، کردها و اعراب زندگي مي‌کنند که بايد باهم مسالمت آميز رفتار کنند. از سوي ديگر اميدوارم کردهاي سوريه نيز رفتار و سياستي واقع بينانه در قبال ترکيه، سوريه و جهان داشته باشند.
سایر اخبار این روزنامه
مجلس فراگير مجلس اول بود
قانون انتخابات معطل در راهروهای مجلس
روزگار همسران وزرای خارجه!
عملیات نظامی ترکیه؛ «چشمه صلح» یا سرآغاز تنش؟
نخبگان پاره تن کشور هستند
سفر عمران خان به‌ایران به درخواست عربستان
متهمان قتل‌های زنجيره‌ای را به شكل قاچاقچی درآوردند
میانداری به‌اسم اصلاح‌طلبان، به کام فرصت‌طلبان
اصولگرایان از مشارکت پایین خوشحال نباشند
کردهای سوریه، پاشنه آشیل تصمیم ترامپ
۳محقق به طور مشترک برنده نوبل شيمي ۲۰۱۹ شدند
انتخابات رقابتی از شدت فشارهای خارجی می‌کاهد
عاقبت نامعلوم ترکیه
