روزنامه ابتکار
1398/07/20
سپرده‌های مدت‌دار بانکی متهم اصلی افزایش نقدینگی است؟ مشکلات اقتصاد زیر سایه نقدینگی
کیمیا نجفیدر ایران بخش قابل توجهی از دارایی‌ها به‌صورت سپرده‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت در بانک‌ها نگهداری می‌شوند. در این میان بانک‌ها با هدف جذب بیشتر سرمایه، سودهای بالایی را برای سپرده افراد در نظر می‌گیرند. این در حالی است که افراد نیز تمایل بیشتری برای نگهداری سرمایه‌های خود در بانک‌ها دارند. چراکه از نظر افراد سرمایه‌گذاری در بانک‌ها ایمن‌تر از بخش‌های دیگر خواهد بود. در یک نگاه کلی شاید سرمایه‌گذاری در بانک‌ها و دریافت سود مشکلی را ایجاد نکند اما اگر نظری بر عقیده بسیاری از کارشناسان داشته باشیم خواهیم دید که بزرگ‌ترین مشکل پرداخت سود بانکی ایجاد سیل ویرانگر نقدینگی خواهد بود.
در نظریات اقتصادی رابطه تنگاتنگی بین نرخ بهره و نرخ تورم حاکم است و دولت‌ها همواره سعی ایجاد یک هماهنگی میان این دو مولفه بوده‌اند. با توجه به این رابطه بسیاری از صاحب‌نظران سپرده‌های مدت‌دار بانکی را متهم اصلی افزایش نقدینگی در اقتصاد می‌دانند و معتقدند که افزایش نقدینگی بی‌ثباتی در اقتصاد را به دنبال خواهد داشت. نمونه بی‌ثباتی‌های ناشی از نقدینگی را طی یک سال اخیر در بازارهایی همانند ارز، خودرو و مسکن شاهد بودیم. هر یک از بازارهای اقتصادی که با چالش نقدینگی مواجه می‌شدند آرامش و ثبات خود را از دست می‌دادند. با توجه به ایجاد چنین شرایطی در این میان مهم‌ترین پرسشی که مطرح میشود این است که اگر رشد نقدینگی ادامه یابد چه بر سر اقتصاد خواهد آمد؟ بسیاری از تحلیل‌گران در پاسخ به این پرسش می‌گویند که اگر تزریق نقدینگی به جامعه ادامه داشته باشد تخریب آن در بسیاری از بخش‌های اقتصادی به‌طور قطع سنگین خواهد بود و می‌تواند بازارها را به سمت سقوط پیش ببرد، این کارشناسان دائما نسبت به غول نقدینگی هشدار می‌دهند و معتقدند باید به دنبال راهکاری برای جلوگیری از مشکلات بهوجودآمده احتمالی بود. ایرنا در گزارشی از رشد ۲۰ درصدی میزان سرمایه‌گذاری‌های مدت‌دار در شبکه بانکی و ثبت رقم ۱۵۳۰ هزار میلیارد تومان خبر داد و گفته است که به ناچار روند پرداخت سود و به دنبال آن، ورود حجم عظیم نقدینگی به جامعه همچنان تداوم خواهد یافت. بر اساس این گزارش حجم بالای نقدینگی در جامعه که اکنون به مرز ۲۰۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده به عنوان مقصر اصلی تورم و ایجاد بی‌ثباتی در نظام اقتصادی به شمار می‌رود. در بخشی دیگر آمده است که مهم‌ترین منبع تامین این حجم از نقدینگی به نظر اغلب کارشناسان، سودهای بانکی است. بنابراین تا زمانی که این معضل رفع نشود، نمی‌توان امیدی به کاهش نقدینگی داشت. این مسائل در حالی مطرح میشود که برخی از کارشناسان معتقدند که امروزه اقتصاد ایران با چالش‌های بی‌شمار و مبهمی روبه‌‌رو بوده و همانند روند طبیعی در یک اقتصاد نمی‌توان تورم موجود را ناشی از نقدینگی دانست چراکه امروزه بحث قیمت‌گذاری‌های انحصاری نیز با قوت مطرح است. در این راستا حمیدرضا اشرف‌زاده، کارشناس مسائل بانکی و اقتصاددان درخصوص رابطه بهره و تورم در شرایط کنونی اقتصاد کشور به «ابتکار» گفت: ما باید بدانیم هنگامی که نقدینگی افزایش پیدا می‌کند، این حجم از نقدینگی تنها در دست افراد خاصی متمرکز میشود. به عنوان مثال 80 درصد از نقدینگی در دستان 10 درصد بوده و به راحتی میتوانند روند حرکت بازارهای اقتصادی را تغییر دهد.
وی در ادامه افزود: به عنوان نمونه افراد با این نقدینگی در دست‌شان میتوانند دلار را به مرز 40 هزار تومان برسانند، قیمت مسکن را چندین برابر کرده و به هر شکلی که بخواهند میتوانند با اقتصاد رفتار کنند. با توجه به این شرایط باید بدانیم که ماهیت نقدینگی به آن حدی که در تصور است مشکل‌ساز نبوده و این توزیع نقدینگی است که شرایط را به سمت وخامت هدایت می‌کند.
این اقتصاددان با اشاره به نیاز واحدهای صنعتی به نقدینگی ادامه داد: از سال 90 تا کنون واحدهای صنعتی کشور محتاج نقدینگی و یا به عبارتی دیگر وام‌های بانکی هستند اما نقدینگی را دریافت نمی‌کنند و یکی پس از دیگری به سمت ورشکستگی می‌‌روند. بنابراین نباید تصور کرد که افزایش نقدینگی خود به خود باعث افزایش تورم است، خیر اینگونه نیست و ما باید توجه داشته باشیم که تورم دعوای پایان نیافته بر سر توزیع درآمدهاست. این گذاره که تنها افزایش نقدینگی باعث تورم است همیشه درست نیست.
اشرف‌زاده در پاسخ به این پرسش که آیا راه‌حلی برای کنترل ناشی از نقدینگی و تورم وجود دارد یا خیر گفت: متاسفانه نمی‌توانیم این مشکلات درخصوص تورم و نقدینگی را در اقتصاد کنترل کنیم چراکه اقتصاد ما شدیدا به فساد آلوده بوده و ما به دلیل این فساد نمی‌توانیم نقدینگی و تورم را کنترل کنیم.
وی در پایان اظهار کرد: نکته‌ای که وجود دارد و باید به آن اشاره کنم این است که ما حتی اگر نقدینگی را کنترل کنیم نمی‌توانیم از افزایش تورم جلوگیری کنیم. به عبارتی دیگر در اقتصاد ایران قیمت‌گذاری‌های انحصاری فوق‌العاده بالاست، در نتیجه هرگاه که احساس نیاز کنند قیمت‌ها را افزایش می‌دهند. در این میان مصرف‌کننده هم هیچ کاری نمی‌تواند انجام دهد. همانطور که اشاره کردم افزایش تورم امروزه دیگر ربطی به نقدینگی ندارد و مشکلات در جای دیگری نهفته است.
سایر اخبار این روزنامه
«ابتکار» تازه‌ترین تحولات حمله ترکیه به نیروهای کرد در شمال سوریه را بررسی می‌کند
محمدعلی وکیلی
اقدامات امیدوارکننده
«ابتکار» از گمانه‌زنی‌ها درخصوص احتمال هدف قرار گرفتن نفتکش ایرانی گزارش می‌دهد
ماجراجویی خطرناک در دریای سرخ
ابهام‌های اعطای نوبل ادبیات ادامه دارد
نوبل ادبیات؛ دو برنده و چند نگاه
سپرده‌های مدت‌دار بانکی متهم اصلی افزایش نقدینگی است؟
مشکلات اقتصاد زیر سایه نقدینگی
ابعاد تشکیل هیئت منصفه رسیدگی به جرائم سیاسی بررسی شد
یک گام تا اجرای یک قانون مغفول
بازتاب حضور زنان در ورزشگاه آزادی در رسانه‌های جهان
دخترها فریاد می زنند
معاون رئیس‌جمهوری:
فیفا به حضور بانوان کمک کرد اما اصل کار را دولت انجام داد
فرمانده سپاه:
جغرافیای مقاومت را گسترش خواهیم داد
ظریف طی یادداشتی در فایننشیالتایمز مطرح کرد
راهحل بحران در خاورمیانه
احیای نئوعثمانیسم جدید در شمالشرقی سوریه
