صدای منتقدان «چشمه صلح» را خاموش کنید!

آرمان ملي: «اظهاراتي آزاردهنده از سوي برخي مقامات اين کشور (ايران) شنيده مي‌شود. البته اين سخنان متعلق به آقاي روحاني نيست، اما لازم بود ايشان اين صداها را خاموش مي‌کردند». اين سخناني است که روز سه‌‌شنبه رجب طيب اردوغان، رئيس‌جمهور ترکيه مطرح کرده و طي آن از رئيس‌جمهور کشورمان خواسته تا جلوي انتقادات مقامات ايراني از عمليات چشمه صلح را بگيرد. عمليات نظامي «چشمه صلح» عليه کردهاي سوريه از همان ابتدا با انتقادات زيادي از سوي رسانه‌ها روبه‌رو شد. رسانه‌هاي ايران نيز از اين قاعده مستثني نبودند و با انتقاد از جنگ افروزي در منطقه پرآشوب خاورميانه، آن هم در شرايطي که راهکارهاي ديپلماتيک زيادي براي رفع نگراني‌هاي امنيتي آنکارا وجود داشت از دولت ترکيه خواستند تا هر چه سريع‌تر به عمليات نظامي خاتمه دهد. کردهاي سوريه مي‌گويند «ترکيه حتي اجازه نمي‌دهد غيرنظاميان از مناطق امن براي خروج اقدام کنند» و دولت ترکيه نيز بيش از 12 بار کردها را به نقض آتش‌بس متهم کرده است. وضعيتي که نشان مي‌دهد به رغم امضاي توافق، شرايط منطقه متشنج است و اميدي به بهبود شرايط از طريق توافق نيست.
چه کساني از نگاه اردوغان بايد ساکت شوند؟
بازخواني مواضع مسئولان و دستگاه‌هاي مسئول ايراني نشان مي‌دهد که ديپلمات‌ها، وزارت امور خارجه و نهادهاي زير مجموعه دولت همگي موضعي واحد اتخاذ کرده و به بيان آن موضع واحد پرداخته‌اند؛ موضعي که بنابر اعلام رسمي سخنگوي وزارت امور خارجه «درک نگراني‌هاي امنيتي ترکيه» و در عين حال «مخالفت با اقدام نظامي» را شامل مي‌شود. اين بررسي نشان مي‌دهد مخالفين عمليات نظامي در شمال شرق فرات که بي‌پرده به انتقاد از رفتار نيروهاي ارتش ترکيه پرداخته‌اند يا از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي هستند يا رسانه‌هايي که نگران وضعيتي که براي غيرنظاميان در مناطق مذکور پديد آمده. اين يعني رئيس‌جمهور ترکيه از همتاي ايراني خود مي‌خواهد صداي نمايندگان مجلس ايران را که به اذعان قانون اساسي از مصونيت براي انجام وظايف نمايندگي برخوردارند خاموش کند؛ اقدامي که به وضوح بر خلاف نص صريح قانون اساسي ايران و اصل تفکيک قوا بوده و مطمئنا رجب طيب اردوغان نيز به آن واقف است. در اين ميان جالب توجه واکنش سفير جمهوري اسلامي ايران در ترکيه است که ابتدا طي توئيتي مدعي شد به يکي از رسانه‌هاي ايران (فرهيختگان) تذکر داده شده، در صورتي که چنين اتفاقي نيفتاده بود و همچنين او حمايتگرانه به انعکاس اخبار مربوط به حمله نظامي ترکيه عليه کردهاي سوريه مي‌پرداخت.
ورود روسيه براي پايان منازعه شرق فرات


به رغم تمايل آمريکا براي ثبت دستاورد پايان دادن جنگ در مناطق کردنشين سوريه به نام خود، توافق دوجانبه اين کشور با ترکيه چندان کارآمد نبوده و آنکارا مي‌خواهد ديگر بازيگران مهم منطقه‌اي نيز براي حل بحران دخالت کنند. در همين راستا رجب طيب اردوغان در سوچي با همتاي روس خود ديدار و گفت‌وگو کرد. در اين ديدار اردوغان گفت که ديدار با پوتين فرصت بررسي هرچه بهتر صلح را فراهم مي‌کند. رئيس‌جمهور روسيه نيز تصريح کرد «باور دارم که گسترش روابط ما در سال‌هاي اخير، کمک بسياري در حل مشکلات کنوني منطقه خواهد داشت». پوتين همچنين گفت: «روسيه نسبت به وجود ديناميسم‌هاي مختلف در شمال سوريه آگاه است و معتقديم که اين ديدارها بسيار مثمر خواهند بود». سركان دميرتاش طي مقاله‌اي در روزنامه حريت تركيه مينويسد، روسيه و ايران ممكن است تركيه را به سمت آغاز گفت‌وگو با سوريه سوق دهند. نشانه اين موضوع را نيز حضور فرستاده ويژه روسيه در امور سوريه در آنكارا مي‌دانند. دميرتاش عنوان مي‌كند همزمان با توافق ميان تركيه و ايالات متحده، الكساندر لاورنتيف فرستاده وي‍ژه روسيه در امور سوريه به عنوان سرپرست يك هيات روسي وارد آنكارا مي‌شود تا مقدمات گفت‌وگو ميان اردوغان و بشار اسد را فراهم كند. در ادامه مقاله دميرتاش آمده است هدف روسيه و ايران براي تحت فشار قرار دادن تركيه براي آغاز گفت‌وگو با سوريه مشخص است. آنها مدت‌هاست از آغاز پروسه آستانه در اوايل سال 2017 مذاكره مستقيم ميان دولت تركيه و سوريه را پيشنهاد مي‌كنند. اكنون نيز جمهوري اسلامي معتقد است كه توافق آدنا كه در سال 1998 بين تركيه و سوريه منعقد شده مي‌تواند پايه مذاكراتي ميان طرفين باشد تا نگراني‌هاي آنكارا از نفوذ پ‌ك‌ك در سوريه را برطرف كند. هر چند در حال حاضر دولت تركيه تاكيد كرده است كه مذاكرات غيررسمي بين مقامات امنيتي و اطلاعاتي آنكارا و دمشق در حال انجام است. اما همه اين خطوط ارتباطي غيررسمي است و مشخص نيست كه آيا طرفين به اين نتيجه رسيده‌اند كه يك خط ارتباطي مستقيم و رسمي با يكديگر ايجاد كنند.