روزنامه شهروند
1398/08/14
«با من بخوان» برای چهارمین سال نامزد جایزه آلما شد
مهرنوش گرکانی| هنوز در گوشه و کنار جهان افراد و موسساتی برای پیدا و معرفی کردن آثاری در حوزه کتاب کودک و نوجوان که می‌تواند به بهبود زندگی کمک کند، تلاش می‌کنند. باید به جرأت گفت یکی از موسساتی که تأثیر بسیاری در این زمینه داشته است، موسسه و درواقع جایزه یادبود «آسترید لیندگرن» است.جایزه یادبود «آسترید لیندگرن» از سال 2002 شروع به کار کرد. این جایزه را دولت سوئد پس از درگذشت خانم لیندگرن 94 ساله برای گرامیداشت خاطره او بنا نهاد. او نامدارترین نویسنده سوئد و فردی تاثیرگذار بر ادبیات کودکان به شمار می‌رود. لیندگرن چهره عمومی برجسته و بانفوذی بود و سهمی اساسی در بحث‌ها و گاه وضع قانون‌هایی در زمینه حقوق کودکان و جانوران، جنگ و سیاست خشونت نورزیدن و مسائل فرهنگی متفاوت داشت. هدف از پایه‌گذاری جایزه آلما، ترویج ادبیات ناب کودکان و نوجوانان جهان است و از دیگر اهداف این جایزه می‌توان به تقویت و افزایش علاقه به خواندن در کودکان و نوجوانان، کمک به ارتقای سطح ادبیات و حقوق کودک در سطح جهان، افزایش درک و تبادل بین فرهنگ‌ها و مردم، ترویج ادبیات ناب کودکان و نوجوانان جهان، قرار دادن ادبیات کودکان در کانون توجه، قدردانی از شخصیت آسترید لیندگرن و پی‌بردن سازمان‌ها و نهادهای جهانی به ارزش آثار ادبی خوب کودکان و نوجوانان اشاره کرد. جایزه یادبود آسترید لیندگرن، جایزه‌ای ادبی است که نه‌تنها به نویسندگان و تصویرگران داده میشود، بلکه قصه‌گویان، مروجان و نهادهای حوزه ادبیات کودکان و ترویج کتابخوانی نیز می‌توانند به آن دست یابند. این جایزه سالیانه به یک یا بیش از یک هنرمند صرف نظر از زبان و ملیت آنان اعطا میشود. آثار هنرمندان برگزیده باید افزون بر کیفیت بالای هنری، دارای ارزش‌های انسانی باشد که آسترید لیندگرن به آنها باور داشت. جایزه نقدی آسترید لیندگرن به مبلغ ۵میلیون کرون سوئد، تقریبا برابر با ۸۰۰هزار دلار آمریکا و ۵۸۰هزار یورو است که آن را بزرگترین جایزه ادبیات کودکان و نوجوانان و دومین جایزه بزرگ ادبیات در جهان کرده است. هیأت داوران «جایزه آلما» در نمایشگاه کتاب فرانکفورت در هفدهم اکتبر ۲۰۱۹، فهرست نامزدان این جایزه را اعلام کردند. امسال ۲۳۷ نامزد از 68 کشور جهان برای دریافت این جایزه رقابت می‌کنند. از میان نامزدان که نویسندگان، تصویرگران، مروجان کتابخوانی و قصه‌گویان هستند، ۴۶درصد زن، ۴۱درصد مرد و ۱۳درصد نهادهای کودکی هستند. برنده جایزه در سی‌و‌یکم مارس ۲۰۲۰، در دو شهر استکهلم و بولونیا اعلام خواهد شد. امسال انگلیس بیشترین شمار نامزدها را دارد و در میان نامزدها نام‌های ایرانی هم به چشم می‌خورد. هوشنگ مرادی‌کرمانی، فرهاد حسن‌زاده، مهدی حجوانی، علی‌اصغر سیدآبادی، فرشید شفیعی، جمشید خانیان، محمدرضا شمس و نهادهای شورای کتاب کودک، کتابخانه‌های سیار روستایی (کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان) و طرح با من بخوان (موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان) به‌عنوان نامزدهای جایزه یادبود آسترید لیندگرن سال ۲۰۲۰ معرفی شده‌اند. هر سال در سراسر جهان، تمام موسسات و سازمان‌های مجاز برای معرفی نامزدها تا بیست‌وپنجم شهریور فرصت دارند نامزدهای خود را برای دریافت این جایزه معرفی کنند. در ایران چهار نهاد «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان»، «شورای کتاب کودک»، «انجمن نویسندگان کودک و نوجوان» و «موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان» این امتیاز را دارند و نامزدهای خود را به لیندگرن معرفی می‌کنند. هیأت داوران این جایزه از میان کارشناسان برجسته ادبیات کودک سوئد برگزیده می‌شوند. اعضای هیأت داوران برای دوره‌ای چهار ساله از سوی شورای ملی سوئد در امور فرهنگی (Swedish National Council for Cultural Affairs) گزینش می‌شوند. آنها هر ساله از سراسر دنیا سازمان‌هایى را که دارای گسترده‌ترین و بیشترین اطلاعات درباره نویسندگان، تصویرگران، قصه‌گویان و فعالان ادبیات کودک هستند، به‌عنوان سازمان‌هاى نامزدکننده منصوب مى‌کنند تا نامزدهاى خود را از سراسر دنیا به هیأت داوران معرفى کنند. معیارهای ارزشیابی هیأت داوران کیفیت بالای هنری (در اثر تفکر هنری وجود داشته باشد)، احترام عمیق به ارزش‌های دموکراتیک و حقوق بشر، توجه به ارزش‌هایی که آسترید لیندگرن آنها را باور داشت، توجه به ارزش‌های انسانی و قدردانی از فعالیت‌های ادبی و هنری دارای بالاترین کیفیت است. نامزد شدن در جایزه آسترید لیندگرن هم اعتبار است فرهاد حسن‌زاده، نویسنده کودک و نوجوان نامزد دریافت جایزه آسترید لیندگرن شده است. این نویسنده تاکنون جوایز داخلی و بین‌المللی بسیاری دریافت کرده و حالا برای چهارمین سال پیاپی نامزد دریافت جایزه آسترید لیندگرن شده است. درباره نحوه انتخاب نامزدها و اهدای جایزه آسترید لیندگرن با او گفت‌وگوی کوتاهی داشتیم.
روند انتخاب کاندیدا در یادبود آسترید لیندگرن چگونه است؟
هر نهاد فعالی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان در کشور می‌تواند برای نمایندگی انتخاب نامزدهای جایزه آسترید لیندگرن درخواست دهد. این درخواست‌ها را موسسه آسترید لیندگرن بررسی و اطلاعات اولیه آن نهاد یا سازمان را تایید می‌کند و درنهایت برای هر کشور نماینده یا نمایندگانی انتخاب میشود. بنیاد آسترید لیندگرن نمایندگانی در کشورهای مختلف دارد و این بنیاد اختیار و اجازه‌ای به نهادهای انتخاب‌شده داده تا نامزدهایی را برای هر دوره جایزه معرفی کنند. در ایران هم چهار نهاد شورای کتاب کودک، انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان این امتیاز را دارند که نامزدهای خود را برای دریافت این جایزه معرفی کنند و برای امسال هم تعدادی نامزد معرفی کرده‌اند.
شما چند سال پیاپی نامزد دریافت این جایزه شده‌اید، این انتخاب‌ها چگونه بوده و از سوی چه نهادهایی انجام شده است؟
این چهارمین سال است که به‌عنوان کاندیدا انتخاب می‌شوم، سال نخست از طرف کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و سه‌سال گذشته از طرف شورای کتاب کودک معرفی شده‌ام. امسال از ایران هم تعدادی نامزد دریافت جایزه آسترید لیندگرن شده‌اند.
معیارسنجی اهدای جایزه آسترید لیندگرن چگونه است؟
این جایزه برای یک دوره فعالیت است و برای یک‌سال یا یک اثر نیست. می‌توان گفت از این نظر شبیه به جایزه نوبل است، جایزه نوبل هم برای سال‌ها فعالیت آن نویسنده، تاثیرگذاری او بر روند ادبیات، ایجاد سبک و در حقیقت پایبندی به معیارهایی است که آن جایزه مدنظر دارد. به‌هرحال برای ارایه جایزه معیارها و اصولی وجود دارد و اگر نویسنده‌ای با توجه به آن معیارها فعالیت کرده باشد، او را نامزد و انتخاب می‌کنند.
تاکنون از میان نامزدهای ایرانی کسی انتخاب نشده، به نظرتان شانس برنده‌شدن این جایزه برای ایرانیان نامزدشده چقدر است؟
این جایزه کمی پیچیده است، داوران آن از همان آکادمی آسترید لیندگرن انتخاب می‌شوند و این برعکس جایزه اندرسون است. داوران جایزه اندرسون از کشورهای مختلف هستند و هر دو‌سال یک بار داورانش عوض می‌شوند. داوران جایزه آسترید لیندگرن با توجه به معیارهایی که دارند و پرونده‌ای که در اختیارشان قرار می‌گیرد، تصمیم‌گیری می‌کنند. در این پرونده رزومه‌ای از فرد یا نهادی که نامزدشده، وجود دارد و اگر نویسنده باشد، تعدادی از آثار او نیز ضمیمه پرونده میشود، درنهایت داوران با توجه به تمام این موارد تصمیم‌گیری و یک نفر را به‌عنوان برگزیده انتخاب می‌کنند.
نامزدشدن در این جایزه می‌تواند چه تاثیری داشته باشد؟
ممکن است این جایزه نصیب ایرانیان نشود، اما به‌هرحال حضور نام این افراد در میان نامزدها مهم و تاثیرگذار است. کارکردی که این نامزدشدن دارد، اعتباری است که به نویسنده‌ها می‌بخشد، نویسنده‌ها می‌توانند تلاش مضاعفی کنند، سطح کارهایشان را بالاتر ببرند و خود را با معیارهای جهانی وفق دهند و رشد کنند. این حضور در رزومه کاری آنها در ایران هم تاثیر دارد و همین که روی جلد کتابی کنار نام نویسنده نامزدشدن در این جایزه بیاید، معتبر بوده و معیار خوبی برای خوانندگان است. سیدآبادی: نمی‌دانم از کدام نهاد و کشور نامزد شدم! علی‌اصغر سیدآبادی، نویسنده و پژوهشگر ادبیات کودک و نوجوان است و تاکنون حدود 60 کتاب از او منتشر شده که موضوع برخی از آنها مباحث نظری ادبیات کودک و نوجوان و باقی داستان و شعر برای کودکان و نوجوانان است. او علاوه بر جوایز داخلی و بین‌المللی که برای کتاب‌هایش دریافت کرده، چند سالی است به‌عنوان مروج کتابخوانی فعالیت می‌کند و در جایزه آسترید لیندگرن نیز به‌عنوان مروج کتابخوانی نامزد شده است. با او درباره این جایزه و نامزدشدنش گفت‌وگو کردیم.
موسسه یادبود آسترید لیندگرن چگونه نامزدها را انتخاب می‌کند؟
دبیرخانه جایزه آسترید به برخی نهادها اجازه می‌دهد نامزد انتخاب کنند و هر کدام از این نهادها می‌توانند دو نامزد از کشور خود و دو نامزد از دیگر کشورها معرفی کنند. در چهار حوزه نویسنده، معلم، قصه‌گو و مروج کتابخوانی امکان معرفی نامزد وجود دارد، اما درنهایت تنها یک برنده مشخص میشود.
نهادها و سازمان‌ها چه نقشی در انتخاب کاندیداها دارند؟
نهادها براساس شناختی که از افراد و نهادهایی که در این حوزه‌ها کار می‌کنند، دارند، کارنامه دیگران را بررسی و نامزدهای خود را معرفی می‌کنند. معمولا اسامی نامزدها در نمایشگاه فرانکفورت اعلام میشود.
شما به‌عنوان مروج کتابخوانی، نامزد دریافت جایزه آسترید لیندگرن شدید، درباره فعالیت‌هایتان در این حوزه بگویید.
سال گذشته از طرف انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برای دریافت جایزه آسترید لیندگرن و علاوه بر آن شورای کتاب کودک برای دریافت جایزه IBBY (جایزه‌ای جدید برای ترویج کتابخوانی) معرفی شدم. امسال هم نام من به‌عنوان نامزد دریافت جایزه هست، اما نمی‌دانم از سوی چه کشور و نهادی معرفی شده‌ام.
ویژگی جایزه آسترید لیندگرن چیست؟
یکی از ویژگی‌های جایزه آسترید لیندگرن این است که نهادها می‌توانند در چهار حوزه نامزد معرفی کنند، اما درنهایت یک برگزیده اعلام میشود و تا به حال همه برگزیده‌ها در حوزه ادبیات و نوشتن بوده‌اند. البته به نظرم این موضوع خیلی طبیعی است که کسی که یک عمر فعالیت نویسندگی داشته، بیشتر مورد توجه قرار بگیرد تا یک معلم یا مروج کتابخوانی، ولی طبیعتا نامزدشدن در این جایزه به‌خودی‌خود مهم است، چون باعث میشود ما در سطح بین‌المللی ادبیات کودک و نوجوان فعالیت داشته باشیم و با دنیا گفت‌وگو کنیم. نکته دیگر این است که کشور ما در حوزه‌هایی از دیگر کشورها ضعیف‌تر نیست. افراد و نهادهایی از ایران که برای ترویج کتابخوانی نامزد شده‌اند، فعالیت‌های زیادی دارند، منظم کار کرده‌اند و از نهادها و موسسه‌های خارج از کشور که کار مشابه می‌کنند، چیزی کم ندارند.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
مبارزه با هرگونه فساد مسئولان و غیرمسئولان
زنگ نابرابری
طرد مستاجران از تهران
پراید و پژو از چرخه تولید خارج می‌شوند
قشلاق تلخ خانواده «خدری»
مهربان خواهیم ماند
مدیریت تک‌نفره فوتبال
استشمام مرگ در مکزیک
ذره ذره می‌میریم
«با من بخوان» برای چهارمین سال نامزد جایزه آلما شد
صفحه شهرونگ
آقازاده‌ای که علیه آقازادگی شورید
مردم درباره چندهمسري چه می‌گویند؟
