روزنامه مردم سالاری
1398/08/23
اردوغان و بازی با کارت ایران
اردوغان رئیس جمهوری ترکیه از طلیعه بدست گرفتن قدرت در سال 2003 تاکنون در سیاست خارجی دست به چرخشهای متنوع زد. گاهی به اسرائیل نزدیک میشد، گاهی بشدت موضع میگرفت، گاهی به روسیه نزدیک میشد و گاهی هواپیمای نظامی این کشور را سرنگون میکرد. گهگاهی با عربستان همدلی میکرد و زمانی اینقدر قتل روزنامه نگار عربستانی در کنسولگری این کشور در ترکیه را برجسته کرد که حیثیت بینالمللی عربستان را به باد داد. هرگاه هم که با آمریکا زاویه پیدا کرده با جدیت به ایران و روسیه نزدیک شده است.اخیراً نیز در بحبوحه حمله ترکیه به کردهای شمال سوریه، در اقدامی غیرمتعارفِ مبتنی بر نوعی بی نزاکتی از آقای روحانی میخواست تا صداهایی را که در داخل ایران همسو در محکومیت تجاوز به سوریه بوده ساکت کند. به عبارتی او از آقای روحانی میخواست تا ضمن همنوایی با اقدام تجاوزکارانه اش در حمله به خاک سوریه، در داخل نیز با هموطنانش برخورد کند. در حاشیه سفر به مجارستان و در حالیکه آخر هفته جاری از آمریکا دیدار دارد از آنچه «موضع منفی ایران» در قبال عملیات «چشمه صلح» بود، خود را آزردهخاطر نشان داده و به صورت زنندهای رفتار ایران را با نچیروان بارزانی رئیس اداره اقلیم کرد شمال عراق قیاس کرده و میگوید حتی او هم اظهارات مثبتی داشته است اما از طرف ایران اظهارات منفی بیان شده است.
اردوغان معتقد است در سالهای گذشته به ایران برای مقابله با طرحهایی از طرف برخی کشورهای غربی کمک کرده و بر همین مبنا انتظار داشت که در تجاوز به سوریه ایران آنها را همراهی یا موضع سکوت و عدم واکنش منفی داشته باشد. حل و فصل معضل تهاجم به سوریه نیز با توافق با پوتین و بدون حضور ایران انجام پذیرفت.
او در تحلیل ناآرامیهای عراق حدس میزند که دامنه این ناآرامیها به ایران نیز سرایت کند. این سخنان در حالی مطرح میشود که جنس و کیفیت اعتراضهای عراق ربط وثیقی با ایران ندارد و جای شگفتی است که او احتمال سرریز شدن این اعتراضات به ایران را مطرح میکند. مگر اینکه اردوغان با یا بی برنامه چشمداشتی به فعال نمودن گسلهای قومیتی در ایران بعد از وقایع استادیوم تبریز در بازی تراکتورسازی با استقلال داشته باشد. شاید شعارهای مطرح شده و پلاکارد همراه برخی از تماشاگران مبنی بر درخواستی از مسئولین برای انتخاب بین «یوگسلاوی شدن یا چکسلواکی شدن» و تحرکاتی در مجلس ترکیه و تشکر از تماشاگران ایرانی برای سلام نظامی و حمایت از حمله به سوریه، مسئولین ترکیهای را متوهم کرده باشد که احتمالا در ایران از نفوذ معنوی برخوردار هستند و اشاره اردوغان به صورت تلویحی متوجه همین امور بوده اینکه اساسا آنها پشت پرده شکل گیری و هدایت شعارهای نامتعارف و جدایی طلبانه نقش داشته باشند.
نگاهی به دخالتهای سالهای اخیر اردوغان در عراق و سوریه و حمایت ناسیونالیستهای ترکیهای از حرکت تماشاگرهای آذربایجانی نشانگر نوعی بلندپروازی و تردید در سیاستهای منطقهای اوست که بایستی مواظب تحرکات ترکیه در این زمینه بود. اردوغان با پارامترهای شخصیتی و خوی تجاوزکارانه بعید است که چشمداشتی به فعال شدن شکافهای قومیتی در ایران و بهره برداری لازم از آن نداشته باشد. او اگر مجال یابد تا جای ممکن ایدههای توسعه طلبانه خود را بسط خواهد داد و از طریق کشورگشایی در مسیر افزایش قدرت منطقهای خود گام بر میدارد.
به نظر میرسد اردوغان برای جلب نظر ترامپ به سمت فاصله از ایران حرکت کرده و از این طریق بوسیله بازی با کارت ایران امتیازات مدنظرش را از ترامپ اخذ کند. در نقطه مقابل، ترامپ نیز در نظر دارد که در صورت امکان ترکیه را به کانون جدیدی برای اعمال فشار به تهران قرار دهد. با این اقدام هم ترکیه را از محور سه جانبه روسیه-ایران-ترکیه جدا میکند و هم قادر خواهد بود جبهه جدیدی برای اعمال فشارهای حداکثری به ایران بگشاید. او مشخصاً در آمریکا به دنبال این خواهد بود که اصطکاک نظم نوین منطقه ای مدنظرش را با زد و بندهای بینالمللی قدرتهای فرامنطقهای مثل آمریکا به حداقل برساند. از طرفی در چالش هژمونی نظم منطقهای مورد نظر قدرتهای منطقهای میان ایران-عربستان و ترکیه و نظم مدنظر بلوک چند جانبه ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا، چین و روسیه نقش آفرینیِ مکمل گرایانه ای داشته باشند.
البته با قاطعیت نمیتوان گفت که زاویه چرخش اردوغان از ایران و تمایل به آمریکا دقیقاً چقدر است ولی بیانات او در گلهمندی از موضع ایران در مقابل حمله به سوریه و همچنین احتمال سرایت ناآرامیهای عراق به ایران نشانههایی از احتمال آغازِ تنشهایی بین ترکیه و ایران خواهد بود که مشخصاً بعد از دیدار اردوغان از آمریکا کم و کیف آن هویدا خواهد شد. ایران نیز باید با مانورهای لازم اثراتِ چرخش و نزدیکی ترکیه به ترامپ را بررسی و اقدامات لازم را برای مقابله با آن در نظر داشته باشد.
سایر اخبار این روزنامه
اردوغان و بازی با کارت ایران
محمد(ص) نغمه خوش خلقت
واحدهای زلزلهزده آذربایجان شرقی حداکثر تا تیرماه سال آینده نوسازی میشوند
سرزمین ایران ملک مشاع همه است
انتخابات الکترونیک یک الزام قانونی است
«خانه پدری» رفع توقیف شد
نابینایان در انتظار تکذیبیه بانک مرکزی
انتخابات الکترونیک یک الزام قانونی است
کواکبیان در دانشگاه صدا و سیما مطرح کرد
«سلطان فولاد» دستگیر شد
هر روز 50 نفر در جادههای ایران کشته میشوند
رونمایی از معضل ۳۰۰ هزار میلیارد تومانی پیشروی دولت روحانی