نشانه های «صلح سرد» در خلیج فارس

همزمان با سفر وزیر خارجه عمان به تهران، گزارش هایی درباره برخی تحولات سیاسی در منطقه و نزدیک شدن کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به ایران منتشر شده است. بلومبرگ در گزارشی تحلیلی که دارای برخی ابعاد خبری نیز هست، از رویت نشانه های «صلح سرد» در منطقه خلیج فارس خبر می دهد و تاکید می کند که تحرکات برای حل بحران در منطقه پس از حمله به تاسیسات نفتی عربستان در «آرامکو» آغاز شده است و در این تحولات کشورهای عربی با درس گرفتن از شکست ترامپ مقابل ایران در حال نزدیک شدن به تهران هستند. بلومبرگ تصریح کرده است: « ایالات متحده نفوذ در منطقه ای را که بر آن تسلط داشته از دست داده است.» این گزارش تحلیلی چند روز پس از آن منتشر می شود که «فلورانس بارلی»وزیر دفاع فرانسه به طور رسمی از «از دست دادن توان بازدارندگی آمریکا در برابر ایران» خبرداد و در مقابل «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا ابراز امیدواری کرد که با اقداماتی که این کشور انجام می دهد «بازدارندگی آمریکا در مقابل ایران» به سطح رضایت‌بخش برسد. جمله ای که نخستین اعتراف تلویحی یک مقام رسمی ایالات متحده به از دست دادن توان بازدارندگی مقابل جمهوری اسلامی ایران است.«حضور در مسابقات فوتبال، پرواز مستقیم، جلسات مخفیانه و تعهد برای آزادی زندانیان جنگ؛ کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از رویارویی شکست خورده دونالد ترامپ با ایران الهام گرفته و از آن دور می شوند. موضوعی که نشانه هایش در همه جا وجود دارد.» بلومبرگ گزارش خبری تحلیلی خود درباره روابط کشورهای عربی منطقه با ایران را با این مقدمه آغاز کرده است. این رسانه آمریکایی با اشاره به حضور عربستان، امارات و بحرین در مسابقات فوتبال  کشورهای حاشیه خلیج فارس در قطر پس از 30 ماه اختلاف میان ریاض و دوحه، ارتباط گروه های مختلف سعودی و قطری، آغاز آزادی برخی اسرای یمنی توسط عربستان و اتفاقاتی از این دست نوشته است: «تلاش ها برای پایان دادن به درگیری های منطقه شتاب گرفته است.» به ادعای بلومبرگ به گفته افراد آشنا به این موضوع ، «عمان بی سر و صدا میزبان جلسات سطح بالا در منطقه است و حتی حسن روحانی رئیس جمهور ایران درباره کانال های ارتباط مستقیم با امارات متحده عربی اظهاراتی مطرح کرده است». این گزارش همزمان با سفر «یوسف بن علوی» وزیر خارجه عمان به تهران و گفت و گوهای او با محمد جواد ظریف وزیر خارجه، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و علی لاریجانی رئیس مجلس کشورمان منتشر شده است. سی‌ان‌ان ترک با اشاره به این سفر اظهارات ظریف را به  «نشان دادن شاخه زیتون» از سوی ایران به کشورهای عربی منطقه تعبیر کرده است. ظریف دیروز به بن علوی گفت: جمهوری اسلامی ایران از هر حرکت و ابتکاری که با حسن نیت در راستای کاهش تنش‌ها در منطقه انجام شود، استقبال و به آن کمک خواهد کرد. روزنامه کویتی الجریده پنجم آذر در مطلبی از سفر وزیر خارجه عمان به تهران خبر داد و نوشت: قرار است «یوسف بن علوی» وزیر خارجه عمان برای ابلاغ موافقت کشورش با طرح «صلح هرمز» به تهران سفر کند. براساس گزارش ها، عمان، کویت، قطر و امارات به این طرح ابتکاری ایران برای تامین امنیت منطقه، پاسخ مثبت داده اند. عربستان و بحرین نیز که نامه کتبی روحانی را دریافت کرده اند، هنوز واکنشی نشان نداده اند. تحلیل گران همین سکوت را پس از دریافت نامه رسمی از سوی جمهوری اسلامی ایران، نشانه مخالفت نکردن منامه و ریاض با این طرح تهران ارزیابی می کنند. بلومبرگ به نقل از «انور قرقاش» وزیر مشاور در امورخارجه امارات نوشته است که «من راهی برای توافق با ایران می بینم اگر تهران تعهد خود را نشان دهد.» درعین حال به گزارش باشگاه خبرنگاران روز گذشته «خالد جارا...»، معاون وزیر خارجه کویت با بیان این که کشورش به طرح‌ «صلح هرمز» «به دید مثبت نگاه می‌کند» افزود: نشانه‌های مثبتی درباره پایان یافتن اختلاف‌ها میان کشور‌های دوست وجود دارد. این مقام کویتی همچنین افزود: «پس از این که در ماه‌های اخیر شاهد ایجاد تنش در پرونده هسته‌ای ایران بودیم هم اکنون نشانه‌هایی از آرامش درباره این پرونده به چشم می‌خورد». وی درباره این که منظورش از «نشانه های مثبت» چیست ، توضیحی ارائه نکرد.
صلح سرد
همزمان با این تحولات، بلومبرگ در گزارش خبری تحلیلی خود نوشته است که «سران کشورهای عربی خلیج فارس براساس چشم انداز فاجعه آمیز جنگ احتمالی با ایران و متحدان تهران در منطقه، درحال بازنگری استراتژیک هستند. در این راستا، امارات متحده که مدل های اقتصادی آن تا حدود زیادی به پیوندهای بین المللی این کشور بستگی دارد، زودتر از بقیه وارد بازنگری سیاست هایش شد و دریافت که بیشترین آسیب های ناشی از جنگ احتمالی در منطقه متوجه ابوظبی خواهد بود بنابراین در پایان یک تابستان پرتلاطم بسیاری از نیروهای خود را از یمن خارج کرد». این رسانه آمریکایی تصریح کرده است که کشورهای عربی منطقه در تابستان امسال شاهد هدف قرار گرفتن هواپیمای بدون سرنشین آمریکا توسط ایران و حملات به آرامکو بودند، اتفاقاتی که از سوی آمریکا بدون پاسخ ماند. «دیوید رابرتز» استادیار «کینگ کالج» لندن درباره این اتفاقات به بلومبرگ گفت: «این حملات موجب شد حباب و توهم چتر امنیتی جادویی ایالات متحده بر سر متحدانش از بین برود و ثابت شود که ایران هرکاری بخواهد می تواند بکند.» همزمان «افشین مولوی» عضو ارشد انستیتوی سیاست خارجی جان هاپکینز گفت: «مطمئناً از یک توافق بزرگ فاصله داریم اما «صلح سرد» امکان پذیر است...به همین منظور ، ریاض و ابوظبی باید نقشی را برای ایران در کشورهای عربی مانند عراق ، سوریه ، لبنان و یمن بپذیرند.» در «صلح سرد» وضعیت صلح نسبی میان دو یا چند کشور است که گرچه با سطوح مشابه بی اعتمادی و سیاست های میان این کشورها همراه است اما منجر به درگیری مستقیم یا نیابتی کشورها نمی شود و درگیری ها پایان می یابد.  اکنون باید دید، آیا این نشانه ها و ارزیابی ها درباره تحولات منطقه به خصوص بازشدن برخی گره های سیاسی منطقه به کاهش تنش ها و تغییر استراتژی کشورهای متحد آمریکا در منطقه منجر می شود یا خیر.