«ابتکار» برخی از نمایشگاه‌های هنری تهران در هفته آتی را مرور می‌کند هنر با بوی باران

فاطمه امین‌الرعایا
روزهای پاییزی در حال سپری شدن هستند، برگ‌های زرد باران‏خورده، زمین را پوشانده‌اند. خیابان‌های شهر مثل تابلوهای نقاشی شده‌اند. در این روزها بد نیست در کنار هنر طبیعت، به هنر دست انسان هم نگاهی بیندازیم.
در هفته آتی در تهران بیش از 40 نمایشگاه هنری در تهران در حال برگزاری هستند. که در ادامه برخی از آنها را مرور می‌کنیم. نمایشگاهی از عکس‌های دیوید برنت با عنوان «44 روز» از 8 آذر‏ماه در گالری «آّب/انبار» کار خود را آغاز کرده است. برنت، عکاسی است باسابقه در عکاسی مستند که از سوی مجله امریکن فتوگرافر بعنوان یکی از صد فرد تاثیرگذار در تاریخ عکاسی انتخاب شد. سابقه عکاسی از جنگ ویتنام، کودتای شیلی، پرتاب آپولو ۱۱ به فضا و بسیاری از اتفاقات مهم پنجاه سال گذشته در جهان را در کارنامه خود دارد. در بحبوحه‌ انقلاب اسلامی ایران در سال ۵۷ برای ۴۴ روز برای اولین‏بار به ایران سفر کرد و عکس‌های کم‌نظیری از انقلاب ثبت کرد. عکس‌هایی که از منظر یک تازه‌وارد و یک غریبه که شاهد یکی از بزرگ‌ترین انقلاب‌های قرن بود. این عکس‌ها سال‌ها بعد در کتابی با عنوان ۴۴ روز در آمریکا چاپ شد. این نمایش گزیده‌ای از عکس‌های بی‌شمار آن سفر است.
همچنین در گالری «ایرانشهر» نمایشگاه نقاشی‌های نصرت‌الله مسلمیان از 8 آذر‏ماه کار خود را آغاز کرده است. علی گلستانه درباره این نمایشگاه نوشته است: «اهمیت هنر مسلمیان در پیوندهای مداومی است که میان تصویر و جهان تجربه برقرار می‌سازد. او همواره روی تعارضات اجتماعی انگشت گذاشته و نقاشیِ او همواره چیزی جز نقاشی بوده است. عناصر انتزاعی در نقاشی‌های او از اواسط دهه‌ هفتاد به بعد از مواجهه با واقعیت و کلنجار رفتن برای بیان ابعاد بغرنج این مواجهه (که خصلتی اساساً سیاسی دارد) شکل گرفته‌اند. از سویی دیگر، هنر او این پرسش را پیش می‌نهد که ما اساساً چگونه می‌توانیم با تجربه و خاطره یا با تصویر مواجه شویم و این تجربه را به‌شکلی منسجم بازنمایی کنیم. نشان‌پردازی و کاربست تکنیک در نقاشی‌های مسلمیان، به‌جای آنکه دستمایه‌ای برای تفاخر خلسه‌وار و تکبر عارفانه باشد و جهانی موهوم و انباشته از رمزورازهای بی‌معنا را به‌رخ بکشد، نمود هنری شرمگین از تسلط کمبود و آشوب است. هنر دراماتیک و بلاغی او، نه تصویری ساختگی از عشق و زیباییِ تمام و کمال و متحقق‌شده، که نمایشی از جراحت‌ها و قلع‌وقمع‌ها و سرخوردگی‌ها است، هنری که اصرار دارد تا با یادآوری این سویه‌های فاجعه‌بار حیات بشری و نشان‌دادن ردپاهای عشقی متلاشی‌شده، آگاهی بر ضرورتِ دگرگونی و امید به امکان رستگاری را زنده نگاه دارد». این نمایشگاه تا 26 آذر در گالری مذکور واقع در خیابان کریم‌خان زند، خیابان شهید عضدی (آبان جنوبی)، خیابان سپند، پلاک ۱/۶۹ هر روز به جز شنبه‌ها از ساعت 16 تا 19 به تماشا است.


گالری «امکان» از جمعه 8 آذر‏ماه میزبان یک نمایشگاه نقاشی گروهی با عنوان «آن» است. در بیانیه این نمایشگاه آمده است: «بعضی نقاشی‌ها با زمانی ازلی-ابدی سروکار دارند. همه‌ اشیا، مناظر و حتی فیگورها در ژست‌های ابدی فرو رفته‌اند. در مقابل نقاشی‌هایی هستند که به تلقی مدرن از زمان نزدیک‏ترند. نمایشگاه «آن» به این دسته دوم نظر دارد.
در برخی از‌ کارهای این مجموعه، لحظه‌ای ملموس، گاه تروماتیک، از دل واقعیت روزمره برش می‌خورد و اتفاقی ساده و زمینی تبدیل به صحنه‌ای ماندگار می‌شود. در برخی دیگر، ژست‌ها و ترکیب‌بندی‌ها نه محصول طرحی از پیش آماده و حساب‌شده که حاصل جدال و برهم‌کنش نیروهای خود نقاشی‌ است. لکه رنگی کم‌وبیش اتفاقی در اینجا، خطی را در گوشه‌ دیگر تصویر طلب می‌کند. زمان دیگر برشی از یک حرکت نیست، «آن»ی است که ساخته می‌شود». این نمایشگاه در گالری «امکان» واقع در خیابان مطهری، خیابان فجر (جم)، خیابان غفاری، پلاک ۵۱، طبقه اول هر روز به جز شنبه‌ها از ساعت 16 تا 20 برپا خواهد بود.
«گنبد کبود» عنوان نمایشگاه حجمی است که تانیا عزیزی آن را اجرا کرده و از 19 مهرماه در تالار «این/جا» برپا است. عزیزی متولد ۱۳۶۳ در تهران و فارغ‌التحصیل رشته‌ فیلم‌سازی از دانشکده‌ صداو‌سیماست. قبل از تحصیل در این رشته، تجربه‌ نقاشی و تجربه‌ کار حرفه‌ای در زمینه‌ گرافیک داشته است. علاقه‌ او به هندسه و معماری در مجموعه‌ «گنبد کبود»، اولین نمایش انفرادی او، نمود یافته ‌است. عزیزی درباره‌ این مجموعه می‌گوید: «معماری ایرانی و فضاهای داخلی و باغ‌ها را از زوایای گوناگون می‌توان نگریست و تفسیر کرد. در این پروژه قصد من، نگاه از زاویه‌ای متفاوت و در پرسپکتیوی چندساحتی، هم‌چون نقاشی‌های مکتب هرات، به بخشی از فضاهای معمارانه‌ ایرانی‌ست. تکه‌ای از یک کل منسجم که نه‌تنها در اجماع، محوریت و انتظام و انسجام را حفظ کرده ‌است، که هر جزء کوچک آن همان انسجام کل واحد را داراست؛ هندسه‌ مقدس، هندسه‌ا‌ی سازند‌ه‌ که خودش را می‌سازد. تکراری که پایان ندارد و مکرر است؛ اما به کل می‌رسد».
او در این مجموعه از متریال آینه، شیشه و خاک بهره برده است. استفاده از آینه همواره برای تاکید بر بازنمایی بوده، ولی آینه‌کاری همراه با قطعات هندسی این بازنمایی را دچار تغییر کرده است. در حقیقت هدف استفاده از آینه در فضاهای معماری به‌ منظور دیده‌شدن در آن نبوده؛ بلکه برای نشان‌دادن شکوه و عظمت بوده و حفظ این بزرگی برای او اهمیت دارد. شیشه اما در نقطه‌ مقابل آینه قرار دارد؛ نوعی تواضع در آن هست. شفافیت شیشه باعث دیده‌شدن بستر زیرین آن که خاک است، می‌شود. این نمایشگاه تا 29 آذر هر روز به جز شنبه‌ها، از ساعت 14 تا 20 در خیابان نوفل‌لوشاتوى شرقى، کوچه پدرام، جنب شماره ۴، نماى آجرى، در کوچک برپا خواهد بود.
همچنین نمایشگاه «جعبه افکار» از جمعه 15 آذر در گالری «محسن» کار خود را آغاز خواهد. در بیانیه این نمایشگاه چنین آمده: «تخیل در غیاب شکل می‌گیرد. «جعبه ‌افکار» صورت عینی تخیل و حالتی از یگانگی و وحدت میان فرم‌های متضاد در کیهان است که مرز را میان وجود و عدم، آلی و غیرآلی، خواب و بیداری و یاد و نسیان «ناتعریف» می‌کند. امیرنصر کم‌گویان با ریزبینی در پیرامون و ابزارها و گیاهان، یکپارچگی را در عین تصادف‌گونگی به تصویر می‌کشد و آدم‌های مکانیکی را در تقارنی نامتقارن در میان انبوه گیاهان و پرندگان و موجودات ریز و درشت می‌نشاند. این چاپ‌های دستی که در شکل‌های گوناگون ارائه شده‌اند، همچون مطالعه‌ای تصویری، انسانیتِ انسان‌ها را به‌عنوان موجوداتی ارگانیک در رابطه‌ با ماشین‌ها به‌عنوان موجوداتی غیرارگانیک‌ بررسی می‌کنند؛ در این میان موجودی با هردو وجه انسانی و مکانیکی زاده شده که علاوه بر اعضای طبیعی بدن ارگان‌های مصنوعی هم دارد.
در نمایش «جعبه‌ افکار» مجموعه‌ای از طراحی‌های جدید در کنار جزئیات طراحی‌های پیشین با لایه‌بندی و مفصل‌بندی نو در کنار هم تصویر تازه‌ای ارائه می‌دهند و در آن هر عنصر منفرد معنایش را به سهم خود در نسبت با کل می‌یابد. موجودات و آفریدگان کم‌گویان در نمایش «جعبه‌افکار» در چند شکل و فرم به تصویر کشیده شده‌اند: در بخشی جعبه‌های سبک، قابل حمل و سرهم‌بندی‌شده‌ای به نمایش گذاشته شده‌اند که همچون فکر و خیال، سبک، همه‌جایی و متغیر‌اند و در آن‌ها لایه‌های مختلف موجودات و گیاهان و ابزارها نمایی چندبعدی پدید آورده‌اند؛ این احجام فاصله‌ی میان هوشیاری و ناهوشیاری را به مویی رسانده‌ و زبان روایی جدیدی را در کارهای کم‌گویان شکل داده‌اند. از طرف دیگر، هم‌نشینی این موجودات متضاد اما همگن که عموما از کتاب‌های قدیمی گرفته شده‌ در ترکیب‌بندی‌های دیگری با برش‌های جدید قاب شده‌اند که این‏بار در آن‌ها رنگ نیز به کار رفته است.
نمایش یک ویدئو در کنار چیدمان‌های «جعبه‌افکار» از امکان دیگری به نام تصویر متحرک سخن گفته و همچون آدم‌های به‌خواب‌رفته‌ی چاپ‌هایش وضعیتی ناهشیار و نسیان‌زده را به تصویر می‌کشد. «جعبه‌افکار» در ادامه‌ مجموعه‌های پیشین کم‌گویان مسیری بی‌زمان و بی‌مکان پیش گرفته، نه ردی از حال دارد و نه متعلق به گذشته و آینده است». نمایشگاه «جعبه افکار» تا 4 دی‏ماه هر روز در گالری «محسن» برپا است. علاقه‌مندان می‎توانند جهت بازدید از نمایشگاه همه روزه به جز پنجشنبه‌ها از ساعت 16 تا 21 به این گالری واقع در خیابان ظفر، خیابان ناجی، خیابان فرزان، کوچه نوربخش، بلوار مینای شرقی، پلاک 42 مراجعه کنند.
پایان‌بخش مرور بر نمایشگاه‌های هنری این هفته نمایشگاه نقاشی است از حسام دشتی با عنوان «نسیان». در بیانیه نمایشگاه، دشتی چنین می‌نویسد: «فرآیند ادراک یک اثر نقاشی، بی‌شک جایی بیرون از قاب آغاز می‌شود و در گستره‌ای فراتر از بوم امتداد می‌یابد. پیکره‌های این مجموعه هم، چنین مسیری را می‌پیمایند و سرانجام جهان پیرامونِ ما انسان‌ها نیز بر آن‌ها اثر خواهد گذاشت. مخاطب، هنرمند و اثر هنری، جهانی را بازنمایی می‌کنند که انسان‌ها امیدوارانه آن را ساخته و به همان میزان دردمندانه از آن دور شده‌اند. این پیکره‌ها از جهانی نسیان‌زده برآمده‌اند و با نگاهی حسرت‌بار در جست‌وجوی خویشتنِ خویشند. جست‌وجوی جهانِ نسیان‌زده انسان‌ها». این نمایشگاه در گالری «شلمان» واقع در خیابان میرداماد، نرسیده به شریعتی، رودبارغربی (جنوبی)، کوچه کاووسی، پلاک 27 از جمعه 15 آذر کار خود را آغاز می‌کند و تا 20 آذر میزبان بازدیدکنندگان خواهد بود. علاقه‌مندان می‌توانند هر روز به جز پنجشنبه‌ها از ساعت 16 تا 20 به این گالری مراجعه کنند.
سایر اخبار این روزنامه
پاسخ رهبر معظم انقلاب به نامه شمخانی درباره حوادث اخیر رافت اسلامی مبنا باشد محمدرضا ستاری چرا باید برجام را حفظ کنیم؟ «‏ابتکار» تازه‌ترین تحولات عراق را بررسی می‌کند چالش تشکیل دولت جدید در بغداد «ابتکار» از حضور کم‌تعداد و بی‏رمق جریان اصلاحات در ثبت‌نام انتخابات مجلس گزارش می‌دهد «ابتکار» برخی از نمایشگاه‌های هنری تهران در هفته آتی را مرور می‌کند هنر با بوی باران دلایل و تبعات افزایش پرونده‌های خطای پزشکی چیست؟ نیاز قصور پزشکی به نگاهی دوباره در گفت‌وگوی سیاوشی، ذوالقدر و مازنی با تئاتری‌ها مطرح شد در بودجه‌ریزی، فرهنگ «زیر فرش» هم نیست روحانی شرایط حفظ برجام را تبیین کرد شرط رئیس‌جمهوری برای ملاقات با ترامپ رئیس قوه قضائیه: شبکه ملی اطلاعات را به‏‏شدت دنبال خواهیم کرد مدیرکل جدید آژانس در گفت‏و‏گو با رویترز باید با مقامات ایران دیدار کنم آیت‌الله جنتی: مجریان و ناظران در برگزاری انتخابات دقت لازم را داشته باشند محمد سالاری: این دولت هم به شیوه مدیریت پوپولیستی تن داد پوست‏اندازی اصولگرایان از قم امین جمشیدزاده - فعال سیاسی اصلاح‏طلب وزیر اطلاعات: دشمنی آمریکا با ملت حق‌طلب ایران پیشینه‌ای دیرینه دارد