هنرمندی که جاودانه شد



حسین عصاران
منتقد و پژوهشگر موسیقی


«برای دل خودم می‌خوانم و تمام زندگی‌ام مردم هستند. همین مردم به من ارج می‌دهند و من امروز تورج شعبانخانی هستم. اگر مردم نباشند، تورج هم نیست.» اینها بخشی از گفت‌و‌گوی تورج شعبانخانی با «ایران» بود.  هنرمندی که طی سال‌ها فعالیت در عرصه موسیقی عاشقانه برای مردم سرزمینش موسیقی نوشت و روز گذشته به دیدارحق شتافت. تورج شعبانخانی آهنگساز، تنظیم‌کننده و خواننده موسیقی پاپ ایرانی‌زاده 15 بهمن 1329 بود و 18 آذرماه و در 69 سالگی به‌دلیل عارضه ریوی  درگذشت. به‌گفته خودش از 17 سالگی موسیقی را به‌صورت حرفه‌ای آغاز کرد و با همان سن کم، خیلی زود به مرحله‌ای که باید رسید. البته رشته تحصیلی اش مهندسی بود اما به خاطرعلاقه‌اش به هنر موسیقی توانست به کمک زنده‌یاد مرتضی حنانه اصول درست موسیقی را بیاموزد و موفق شد. شعبانخانی سال‌های سال براین اندیشه بود به جوان‌های این عرصه اصول درست موسیقی را آموزش دهد.  و در این کار موفق بود. این آهنگساز بعد از انقلاب حدوداً 60 قطعه موسیقی ساخت و بسیاری ازخوانندگان روی آثار او خواندند؛ اما هیچ گاه آن‌طورکه باید و شاید شنیده نشد؛ شاید هم به‌گفته خودش یکی از دلایل این بی‌توجهی تهیه‌کنندگان باشند. او می‌گفت «در هر دوره اگر هنرمند فعالیت نداشته باشد، کم کم کنار گذاشته می‌شود.»

یکی ازمهم‌ترین کارهای تورج شعبانخانی در موسیقی پاپ معاصر ایران ساخت ملودی‌های زیبا وعاشقانه است که در طی سال‌های فعالیت هنری‌اش خلق کرد. او در آهنگسازی سبکی منحصر به خود داشت؛ روی کلام ملودی می‌ساخت و معطوف به کلام بود. البته او تنها یک ملودی‌ساز نبود و تسلط بسیارخوبی بر شعر و ترانه داشت. مختص به احساس کلمه ملودی می‌ساخت و این هنر زیبای او در اغلب آثارش مشهود است. نغمه‌های عاشقانه و آشنای او خاطرات زیبایی را در اذهان مردم به یادگار ثبت کرده. او انسانی بزرگ و بسیار محترم بود اما دراین سال‌ها به واسطه ممنوعیت‌های کاری که در سال‌های متناوب دچارش بود سختی‌های بسیار کشید. تورج شعبانخانی به هیچ ارگان و نهاد دولتی وابسته نبود و این افتخارآفرین است.  او اعتبار هنری اش را نزد مردم و شاخص بودنش را از آنها می‌گرفت و همین موجب شد تا نسل جوان به سبک کاری او علاقه‌مند باشند و از تجاربش بهره ببرند. این احترام و علاقه‌مندی که از سوی مردم به او منتقل شد سبب شد تا بار دیگر مسیر هنری او رنگ و بوی تازه‌ای بگیرد.
تورج شعبانخانی در این سال‌ها تریبونی دراختیار نداشت تا بتواند خود را معرفی کند و برای همین بازهم باید تأکید کرد که اعتبارهنری او تنها تریبونش برای معرفی به جوانان و الگوبرداری از او بود. تورج به سبک تمام هنرمندان طول تاریخ که وابسته به هیچ قدرت و دولتی نبود کار کرد و زندگی کرد و جاودانه شد. روحش شاد و یادش گرامی.