بودجه 1399؛ آزمون مجلس

نمایندگان مجلس بلافاصله پس از افزایش قیمت بنزین اقدام به ارائه طرحی کردند که خواهان بازگشت قیمت به‌شکل سابق بود. طرحی چندفوریتی. پیش‌ از رسیدگی چرا طرح را مسکوت گذاشتند؟ این پرسش برای بسیاری پیش آمد که چرا مجموعه نمایندگان وارد تصمیمی می‌شوند که تا این حد دچار ابهام و ایراد است که مجبور می‌شوند آن را کنار بگذارند؟ آیا هیچکس نبود که حداقل با این تصمیم مخالفت جدی کند تا اکثریت قاطع نمایندگان زیر چنان طرح چند فوریتی را امضا نکنند؟ پاسخ این است که منطق نمایندگان مجلس در این شرایط و در ورود به مسائل کشور، کوشش برای رأی‌آوری و همراهی با موج است و این نگاه لزوماً به نفع کشور نیست و موجب بهبودی امور نخواهد شد. درست است که نمایندگان مجلس آن طرح را پس گرفتند و اجرا نشد، ولی این پس گرفتن، نباید موجب شود که ایراد رویکرد اصلی آنان نادیده گرفته شود. زیرا اکنون که فصل تصویب بودجه است، همان علل و زمینه‌هایی که موجب ارائه آن طرح شد، کماکان وجود دارد و آثار خود را هنگام تصویب لایحه بودجه نیز به جا خواهد گذاشت. این مثل آن است که عینک یک نفر تصویر اشیاء را شکسته و غیرواقعی نشان دهد. اگر ما یک بار او را از این اشتباه در آوریم، مشکل او را حل نکرده‌ایم. او باید عینک خود را تغییر دهد و الا باز هم اشیاء را غیرواقعی و شکسته خواهد دید. بنابراین نمایندگان مجلس ابتدا باید به این پرسش پاسخ دهند که در چه فرآیندی و چه چارچوبی نفس می‌کشیدند که اکثریت قاطع آنان آن طرح را ارائه کردند که رهبری را مجبور به دخالت نمودند. ابتدا باید آن چارچوب و فرآیند را اصلاح کنند.واقعیت این است که حتی بودجه سال 1398 هم با مشکل مواجه است، چه رسد به بودجه سال 1399. فرض کنیم که 20 درصد کسری بودجه باشد. چند راه برای حل این ماجرا وجود دارد. یکی استقراض از بانک مرکزی که موجب افزایش تورم و پایه پولی می‌شود. دوم کاهش هزینه‌های عمرانی و نگهداری وضع موجود طرح‌های سرمایه‌گذاری شده که موجب بیکاری و افزایش استهلاک می‌گردد و تولید را کاهش خواهد داد. سوم کاهش 20 درصد از کل هزینه‌ها است که یکسان همه امور را کم کنند که این کار نیز شدنی نیست، بویژه در حوزه دستمزد و حقوق. بنابراین باید تصمیم دیگری گرفت. همان تصمیمی که در زندگی شخصی خود می‌گیریم. ما یک سبد مصرفی داریم. برای مثال اجاره، غذا و خوراک، بهداشت، آموزش، حمل‌و‌نقل، تفریح و سرگرمی و... اگر به هر دلیلی درآمد ما کم شود و دیگر نتوانیم مثل گذشته خرج کنیم چه کار می‌کنیم؟ در درجه اول مخارج غیر ضرور را کم می‌کنیم. مثلاً در خوراک خود، گوشت را کم می‌کنیم، از رفتن به رستوران پرهیز می‌کنیم، می‌کوشیم از جاهای ارزان‌تر خرید کنیم و... مخارج تفریح و سرگرمی را کم می‌کنیم، در حمل و نقل می‌کوشیم که از اتوبوس به جای تاکسی یا خودروی شخصی استفاده کنیم و الی آخر... ولی اجاره خانه یا حداقلی از بهداشت و غذا را نمی‌توانیم به راحتی تغییر دهیم. پوشاک را نمی‌خریم و از همان لباس قدیمی‌تر استفاده می‌کنیم. در بند نو کردن کفش نخواهیم بود. حالا پرسش این است که بندهای غیر ضرور در بودجه کشور از نظر نمایندگان کدام است؟ آیا هنوز دنبال پول گرفتن برای طرح‌های محلی و منطقه‌ای خود هستند که فایده چندانی ندارد؟ آیا دنبال تصویب ردیف‌های بودجه‌ای هستند که افراد دارای صدا و قدرت لابی در پشت صحنه خواهان افزایش آن هستند. بودجه سال 1399 نشان خواهد داد که نمایندگان مجلس تا چه حد در پی منافع عموم هستند و تا چه حد با وضعیت کمبود منابع همراهی می‌کنند و تا چه حد دنبال تصویب ارقام مورد علاقه خود هستند. دوران وفور درآمدهای نفتی گذشته است باید قناعت کرد.