گزارش ۷۵ دقیقه‌ای از جلسه ۶۰ دقیقه‌ای

سرویس بین الملل جوان آنلاین: منابع ژاپنی، خبر غروب شنبه درباره گفت‌وگوی تلفنی شینزو آبه با دونالد ترامپ را تأیید کردند. بر اساس گزارش خبرگزاری کیودوی ژاپن، گفت‌وگوی تلفنی این دو حدود ۷۵ دقیقه طول کشیده است. شینزو آبه گفته که در این گفت‌وگوی تلفنی علاوه بر بحث و تبادل نظر در خصوص مسائل ایران، دو طرف درباره تحولات کره‌شمالی هماهنگی کرده‌اند، موضوعی که سخنگوی کاخ سفید نیز آن را تأیید کرده، ولی ناگفته پیداست که محور اصلی مذاکرات دو طرف که به فاصله ۲۴ ساعت بعد از سفر رئیس‌جمهور ایران به ژاپن انجام شده، ایران بوده است. از چند و، چون و جزئیات گفت‌وگوی تلفنی دو طرف گزارشی منتشر نشده، ولی ژاپنی‌ها، ظاهراً دارند در همان مسیری گام برمی دارند که امانوئل ماکرون گام برداشت، با این تفاوت که برخلاف واسطه‌گری فرانسه که ترامپ در جریان آن گفته بود «ماکرون نماینده ما برای مذاکره با ایران نیست»، ترامپ دست‌کم تاکنون چنین واکنشی به بحث‌ها درباره میانجیگری چشم‌بادامی‌ها نشان نداده است.
پنتاگون مخالف بود
پیش از این روزنامه ژاپن‌تایمز نوشته بود که به احتمال زیاد روحانی و شینزو آبه در این سفر در مورد تحریم‌های امریکا علیه تهران مذاکره خواهند کرد. روزنامه ایندیپندنت هم نوشته بود خبر‌های غیررسمی حاکی است که سفر روحانی به ژاپن با این هدف تنظیم شده تا ۲۰ میلیارد دلار از بدهی نفتی ژاپن که به دلیل تحریم‌ها بلوکه شده است، به دست جمهوری اسلامی برسد. اینکه چنین طرحی در دستور کار بوده یا نه مشخص نیست، ولی ۷۵ دقیقه گفت‌وگوی تلفنی آبه و ترامپ، تقویت‌کننده این گزارش یک شنبه این هفته روزنامه جوان است که نوشته است: «سفر روحانی به ژاپن نشان داد که تعدیل تعهدات ایران به برجام، دولت ترامپ را هم نگران کرده است.» ترامپ در حالی به انتخابات نوامبر سال بعد نزدیک می‌شود که توافق او با کره‌شمالی در آستانه شکست کامل قرار گرفته و انتقاد‌ها از خروج بی‌نتیجه او از برجام هم در معرض انتقاد قرار گرفته است. همین دیروز بود که مایکل مولوری، افسر اطلاعاتی سابق سازمان سیا که بین اکتبر ۲۰۱۷ تا اول دسامبر ۲۰۱۹ مسئول سیاستگذاری دولت ترامپ در امور خاورمیانه بوده، در گفت و گفت‌وگویی با فارین‌پالیسی در پاسخ به این سؤال که آیا کمپین فشار حداکثری علیه تهران نتیجه دلخواه را به دنبال داشته است، فاش کرده که بیشتر مقامات وزارت دفاع مخالف تصمیم رئیس‌جمهور برای خروج از توافق برجام بودند. او می‌گوید: «البته هیچ کس تصور نمی‌کرد که برجام یک توافق کامل است. اما در هر صورت این توافق محدودیت‌هایی در مقابل فعالیت‌های هسته‌ای ایران ایجاد کرده بود. به نظرم باید این توافق را حفظ می‌کردیم و سپس تلاش می‌کردیم به توافق دیگری برای کنترل فعالیت‌های مخرب ایران در منطقه دست پیدا کنیم.» او می‌گوید که در نهایت از تصمیم رئیس‌جمهور پیروی کردیم و کار به اینجا کشید. چنین انتقاداتی در زمینه سیاست خارجی امریکا در قبال ایران رو به گسترش است و هفته قبل ریچاردهاس در یادداشتی در شورای روابط خارجی امریکا نوشت‌: هرچند اثر تحریم‌ها علیه ایران مشخص است ولی منظور آن‌ها نه. به گفته هاس «در حالی که فشار اقتصادی بر رژیم ایران در حال تشدید شدن است، امریکا و متحدانش باید توقع واکنش‌های دیگر ایران را نیز داشته باشند.» ظاهراً همین انتقادات به همراه گام‌های تعدیلی ایران در برجام، ترامپ را به فکر استفاده از واسطه‌گری ژاپن برای نجات توافق هسته‌ای انداخته که او بار‌ها از آن انتقاد کرده است. به‌خصوص که به نوشته واشنگتن‌پست، آبه در ملاقات ۶۰ دقیقه‌ای خود نسبت به ازسرگیری مناسبت‌های هسته‌ای ایران «ابراز نگرانی عمیق» کرده است. دیروز تارنمای فرانسوی نیوز ۲۴ به سفر حسن روحانی به توکیو برای گفتگو با نخست‌وزیر ژاپن اشاره کرد و نوشت: تصور می‌شود آقای روحانی با استفاده از روابط دوستانه دو کشور به دنبال باز کردن یک خط جدید ارتباطی با دولت ترامپ است. تحلیل‌ها می‌گویند ژاپن با اعتماد به امریکا و ایران می‌تواند برای مذاکره درباره گفت‌وگویی میان تهران – واشنگتن پس از ناکامی فرانسه در تلاشی مشابه، مناسب باشد.
به‌نظر می‌رسد تأکید ایران در نشست مالزی بر کاهش وابستگی به دلار که کشور‌های دیگر نیز از آن حمایت کرده‌اند، نگرانی امریکا را از وضعیت جهانی دلار افزایش داده است.