ترامپ و حمله به مکان‌هاي فرهنگي

تهديد اوليه دونالد ترامپ به هدف قرار دادن مکان‌هاي فرهنگي ايران به‌قدري احمقانه، بي‌سابقه و بهت‌آور بود که من آن‌را جدي نگرفتم و بيشتر به حساب اشتباه لفظي از نوع اشتباهات فراوان ترامپ در توئيت‌هايش گذاشتم. چرا که حتي داعش نيز که دست به تخريب گسترده و سيستماتيک مکان‌هاي تاريخي و فرهنگي در عراق و سوريه مي‌زد، ابا داشت که رسما و علنا از اين هنرهايش سخن بگويد چه رسد به رئيس‌جمهور يک قدرت جهاني. اما مطابق آنچه که اکنون به سنتي در دنياي حقير ترامپ تبديل شده، واکنش او به انتقادات گسترده از سخنانش در داخل و خارج آمريکا تنها لجاجت بيشتر او را در پي آورد. او يک روز بعد (يکشنبه) ساده لوحانه به خبرنگاران گفت: چرا ايران بايد بتواند افراد ما را بکشد و... اما ما نتوانيم سايت‌هاي فرهنگي آنها را هدف قرار دهيم. اين سخنان که بيش از پيش برملا کننده ناداني او است، حاکي از آن بود که او درکي از تفاوت بين حمله به پرسنل نظامي (به فرض صحت) و حمله به مکان‌هاي فرهنگي که در عرف آمره حقوق بين‌الملل و حتي در قوانين داخلي آمريکا نيز رسما جنايت جنگي شمرده مي‌شود، ندارد. اين سخنان بلافاصله موجي از اعتراض در بين ايرانيان برانگيخت و آنها را به ياد اسکندر گجستک (نفرين شده) انداخت که در سال 330 قبل از ميلاد تخت جمشيد را آتش زده بود. در داخل و خارج آمريکا نيز حتي دوستان ترامپ اين اظهارات او را تقبيح کردند. علاوه بر مراکز فرهنگي مانند موزه متروپوليتن نيويورک و طيفي از رسانه‌هاي آمريکا، حتي متحدان سياسي او مانند سناتور ليندسي گراهام و رهبراني مانند بوريس جانسون، نخست وزير انگليس، هم حمله به مکان‌هاي فرهنگي را رد کردند. دو عضو تندرو تيم امنيتي ترامپ يعني پمپئو، وزير خارجه و مارک اسپر، وزير دفاع، نيز کوشيدند از موضع ترامپ در اين مورد فاصله بگيرند و به‌طور تلويحي يا به صراحت گفته‌اند که ارتش آمريکا دست به تخريب آثار فرهنگي نخواهد زد. پمپئو گفت منظور ترامپ اين نبوده و اضافه کرد که ما تنها اهداف قانوني را هدف حمله قرار مي‌دهيم. اسپر نيز در پاسخ به سوال خبرنگاري راجع به اين اظهارات ترامپ گفت: ما چنين حملاتي انجام نخواهيم داد چرا که به قوانين منازعات مسلحانه پايبنديم. حتي پنتاگون نيز هميشه مدعي بوده که در يک جنگ تنها اهداف داراي ارزش نظامي را هدف قرار مي‌دهد. البته نيويورک تايمز روز دوشنبه ازقول مقاماتي که خواسته‌اند نامشان ذکر نشود نوشته که هيچ يک از 52 هدف مورد اشاره ترامپ جنبه فرهنگي ندارند. آمريکا به عنوان کشوري که عضو کنوانسيون لاهه 1954 در مورد حفظ دارايي‌هاي فرهنگي در شرايط نزاع مسلحانه است، ملزم به رعايت مفاد اين کنوانسيون است. اين کنوانسيون در سپتامبر 2008 به تصويب سناي آمريکا رسيده و اکنون جزء قانون داخلي آمريکا است که بايد توسط دولت اين کشور رعايت شود.
ادامه صفحه 3