روزنامه شهروند
1398/10/25
ویرانی مزارع از پس سیل
[سجاد خداکرمی] سیل کشاورزی سیستان‌وبلوچستان را شست و با خود برد. 51.4درصد از جمعیت سیستان‌وبلوچستان را روستاییان تشکیل می‌دهند و کشاورزی همه داروندار مردم این منطقه محروم است. این روزها روستاهای سیستان‌وبلوچستان 4 تا 8متر زیر آب رفته‌اند و براساس آخرین اخبار ستاد بحران این منطقه، همچنان 500 روستای این استان در محاصره سیل است و حالا عکس‌های زیادی در فضای مجازی منتشر شده که سیستان‌وبلوچستانی‌ها را در کنار مزارع و باغ‌های مخروبه و دام‌های مرده سوگوار سیل نشان می‌دهد. چهارمین سیل در 6سال اخیرسیستانوبلوچستان و چند استان دیگر در پهنه جنوبی و جنوب شرقی کشور درگیر سیل ویرانگری شده. خسارت‌های بسیاری به مردمان این منطقه وارد شده و بسیاری از مردم از خانه و کاشانه‌شان رانده شده‌اند، اما در میان تمامی مصیبت‌های سیل اخیر که مردمان دومین استان پهناور کشور را هدف گرفته این بلای طبیعی، کشاورزی را به صورت خاص آماج خسارت‌های بسیاری کرده است. بخش قابل توجهی از مهم‌ترین منبع معاش این مردم که بیشتر‌شان روستانشین و متکی به کشاورزی و دامداری‌اند از بین رفته است. آنها براساس آخرین آمارهای وزارت کشاورزی سالانه حدود 5میلیون تن انواع محصولات کشاورزی را تولید می‌کنند.این چهارمین بار است که سیستان‌وبلوچستانی‌ها در 6سال اخیر زندگی و سرمایه‌شان را به دست غارتگر سیل می‌سپارند. آنها یک‌بار در میانه تابستان‌سال 92، در میانه و انتهای‌سال 95 و همچنین در مردادماه‌سال جاری دچار سیلاب شدند و کشاورزی این استان طی این سیل‌ها در مجموع بیش از 200میلیارد تومان خسارت دید. هرچند کاستن از خسارت‌های این بلای طبیعی به گمان تمامی کارشناسان، امری کاملا شدنی است، اما هنوز که هنوز است سیل سرمایه مردمان استان محروم جنوب ایران را گاه و بیگاه به تاراج میبرد. 651میلیارد تومان خسارت کشاورزی تا به حال
ابعاد خسارت‌های سیل اخیر در سیستان‌وبلوچستان را می‌توان در گفته‌های روز گذشته مدیرکل جهاد کشاورزی این استان دید. او در گفت‌وگو با خبرنگاران با اشاره به آمارهای اولیه خسارات می‌گوید: «بر اساس برآوردهای اولیه سیلاب اخیر در منطقه بلوچستان 651میلیارد تومان به بخش کشاورزی خسارت وارد شد که این میزان درحال افزایش است.» غلام حیدر زورقی در ادامه می‌افزاید: «بارندگی شدید اخیر سبب خسارت به زمین‌های کشاورزی، قنات‌ها، جاده‌های دسترسی مزارع، دامپروری، کانال‌های آبیاری، بندهای آبخیزداری و استخرهای پرورش ماهی در سیستان‌وبلوچستان شده است. همچنین عمده خسارت‌های بخش کشاورزی استان در شهرستان‌های کنارک، نیکشهر، چابهار، قصرقند، دلگان، مهرستان، سرباز، بمپور، فنوج، سیب‌وسوران و خاش است.»او با اشاره به جزئیات به دست آمده از یافته‌های کار گروه‌های برآورد خسارات تا به حال، می‌گوید: «27هزار هکتار از اراضی دیم و آبی در سطح استان تخریب شده و 7هزار و 800 هکتار از باغات و هزار و 454 حلقه چاه در سطح استان خسارت دیده است. همچنین در این مدت 3هزار و 200 رأس دام سبک و سنگین در استان تلف شده و 691 دامداری و 952 کلونی زنبور عسل نیز براثر سیل کاملا تخریب شده است.»
این مقام مسئول همچنین از تخریب 15 واحد گلخانه، 546رشته قنات و 161 کیلومتر جاده بین مزارع به عنوان دیگر خسارت‌های سیل در استان یاد کرد و افزود: «تا این لحظه خسارت‌های کشاورزی بخش‌هایی که صبالعبور بودند، برآورد نشده است.»فقط در یک نمونه و در شهرستان دلگان که یکی از شهرستان‌های مهم این استان و یکی از مناطق با بیشترین آسیب در سیل اخیر است، بنا به گفته فرماندار و رئیس ستاد مدیریت بحران این شهرستان به ایسنا، پیش‌بینی اولیه از تخریب حداقل 3هزار و 500 تا 5هزار هکتار اراضی کشاورزی مردم و تلف شدن حداقل ۲۵هزار دام سبک دارد و مردم به صورت جدی از سیل خسارت دیده‌اند و اکنون نیازمند کمک جدی و امدادرسانی هستند. او تأکید کرده است که جز با عزم ملی و اراده عمومی نمی‌توان خسارت‌های مادی مردم محروم منطقه را به سادگی جبران کرد. آنها قبل از این هم ازلحاظ مالی بسیار کم بضاعت بودند و اکنون بسیار آسیب دیده‌اند. نابودی تمام و کمال زمین‌های کشاورزی
بنا بر گفته‌های مسئولان مختلف، موضوع ارزیابی خسارت‌های وارده به بخش کشاورزی سیستان‌وبلوچستان کماکان ادامه دارد. اما بد نیست بدانیم که کشاورزان این استان هر چند در سال‌های اخیر به واسطه خشکسالی و تأمین نشدن حقابه هیرمند، با مشکلات زیادی مواجه بودند، اما این پیشه یکی از عمده فعالیت‌های ساکنان این استان است و بسیاری از ساکنان این خطه از کشور با کشاورزی امرار معاش می‌کنند. همچنین عمده محصولات تولیدی در این استان را گندم، خرما، صیفی‌جاتی مانند گوجه، هندوانه، خربزه و محصولات گرمسیری مانند موز و بامیه تشکیل می‌دهد. در سیل اخیر بنا بر گفته نورشاه ملازهی، رئیس نظام صنفی کشاورزی استان سیستان‌وبلوچستان در گفت‌وگو با ایلنا، در زرآباد، چابهار، نیکشهر و ... زمین‌های کشاورزی صددرصد تخریب شده و هیچ محصولی سالم نمانده است.این مقام مسئول می‌گوید: «هنوز برآورد دقیق و درستی از خسارت‌های سیل اخیر انجام نشده است. آنچه مسلم است، این است که بارندگی‌های اخیر در ۳۰سال اخیر بی‌سابقه بوده و زمین‌های کشاورزی شهرستان‌های مختلف استان به‌ویژه چابهار، زرآباد و نیکشهر به‌شدت آسیب دیده است. آنچه اکنون ما می‌بینیم این است که زمین‌های کشاورزی در این شهرستان‌ها و روستاهای اطراف آن صددرصد تخریب شده است.» او همچنین ادامه می‌دهد: «محصولاتی مانند گوجه، خربزه، هندوانه و همچنین موز و بامیه در شهرستان‌های سیل‌زده استان از بین رفته‌اند. بارش باران به حدی شدید بوده و خسارت‌ها آن‌قدر زیاد است که ما فکر می‌کنیم امسال خبری از صیفی‌جات تولیدی در سیستان‌وبلوچستان نیست و موز و بامیه هم در این استان تولید نمی‌شود.» رئیس نظام صنفی کشاورزی سیستان‌وبلوچستان همچنین با اشاره به اینکه محصولات تولیدی در سیستان‌وبلوچستان بخش مهمی از نیاز بازار داخلی را تأمین می‌کند، معتقد است به دلیل خساراتی که متوجه محصولاتی چون گوجه‌فرنگی، خربزه، هندوانه و موز شده، در کوتاه‌مدت شاهد کمبود این محصولات و افزایش قیمت آنها خواهیم بود.در همین ارتباط حسینعلی اکبری، دبیر اجرایی خانه کارگر زاهدان نیز به ایلنا گفته است: «اقتصاد سیستان‌وبلوچستان بیشتر بر پایه کشاورزی است؛ یعنی بیش از آنکه در این استان بنگاه‌های تولیدی و صنعتی وجود داشته باشد، دامپروری و کشاورزی وجود دارد. در واقع کشاورزی درصد بالایی از فعالیت افراد را تشکیل می‌دهد. بارش‌های اخیر به‌شدت به کشاورزان آسیب زده است، هرچند ما دقیقا نمی‌دانیم میزان خسارت چقدر است و چند هکتار زمین آسیب دیده است.» اعتراض نمایندگان استان به کاهلی مسئولان
تا به‌حال سیل و براساس گزارش‌های میدانی در چهار روز گذشته خسارت‌های شدیدی به داروندار مردم این استان محروم وارد کرده است؛ ازجمله زندگی مردم دلگان، نیکشهر، خاش، دلگان، کنارک، سراوان، دشتیاری چابهار، زرآباد، کنارک و بزمان و روستاهای اطراف‌شان را با خود برده و مزارع موز و محصولات کشاورزی را نابود کرده است. اتفاقی که طی سیل‌های گذشته هم افتاده و آنچه در مقابل از سوی مسئولان انجام شده، نه در حوزه پیشگیری و نه درحوزه تأمین خسارات کافی نبوده است. موضوعی که اعتراض علی‌کُرد، نماینده خاش، میرجاوه، کورین و نصرت‌آباد در مجلس شورای اسلامی را نیز در پی داشته و او با اشاره به اینکه خسارت سال‌های قبل طوفان‌های شدید، بارش‌های تند و رگباری، سیلاب، برف، سرما و یخبندان پرداخت نشده، به خبرگزاری تسنیم گفته است: «از سال ۹۲ تاکنون، دولت نتوانسته خسارت وارده چند‌هزارمیلیاردی به حوزه‌های زیرساختی، کشاورزی، راه، گردشگری، خدماتی، عمران شهری و روستایی و غیره را جبران کند.»در همین ارتباط حبیب‌الله دَهمَرده، عضو مجمع نمایندگان استان سیستان‌وبلوچستان نیز روز دوشنبه در تذکری شفاهی در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی از وزارت کشور، وزارت نیرو و استاندار سیستان‌وبلوچستان انتقاد کرد و گفت: «براساس مصوبات ستاد بحران باید لایروبی رودخانه‌ها انجام می‌شد و اقداماتی پیشگیرانه برای جلوگیری از وقوع سیل صورت می‌گرفت، اما نه‌تنها اقدامی نشده بلکه خسارت سنگینی به مردم وارد شده است.»
تمام این گفته‌ها و کاهلی‌های صورت‌گرفته از سوی مسئولان علی‌رغم وعده‌های بسیار آنها، درشرایطی است که سیلاب اخیر به بحران درکشاورزی استانی با مردمانی عمدتا کم‌برخوردار و متکی به این پیشه منتهی شده و با وجود آنکه هنوز زود است تا تمام ابعاد خسارت‌های وارده به کشاورزی این استان که بیشترین خسارات را دیده، مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد اما آنچه در آمار‌ها می‌توان دید این است که کشاورزان در سیستان‌وبلوچستان مانند بسیاری از دیگر مناطق کشور چندان به بیمه اهمیت نداده‌اند و درصد ناچیزی از آنها تحت پوشش بیمه هستند. حال باید دید از پس این بحران، مسئولان برای مردمان عمدتا روستانشین کشاورز و تنگدست سیستان‌وبلوچستان که معاش و گذران زندگی‌شان به خطر افتاده، چه می‌کنند، تا بعد که ببینیم همین مسئولان برای تکرارنشدن چنین بحران‌هایی چه خواهند کرد. 51.4درصد از جمعیت سیستان‌وبلوچستان را روستاییان تشکیل می‌دهند. اقتصاد سیستان‌وبلوچستان بیشتر بر پایه کشاورزی است؛ یعنی بیش از آنکه در این استان بنگاه‌های تولیدی و صنعتی وجود داشته باشد، دامپروری و کشاورزی وجود دارد. سیل اخیر به‌شدت به کشاورزان آسیب زده است این چهارمین بار است که سیستان‌وبلوچستانی‌ها در 6سال اخیر زندگی و سرمایه‌شان را به دست غارتگر سیل می‌سپارند. آنها یک‌بار در میانه تابستان‌سال 92، در میانه و انتهای‌سال 95 و همچنین در مردادماه‌سال جاری دچار سیلاب شدند
